Hjúkrun nýrnasjúklinga

Question 1

Helstu orsakir bráðrar nýrnabilunar

Answer 1

Þurrkur
Hjartabilun
Sýkingar - sepsis
Stórar aðgerðir - slys

Question 2

Orsakir langvinnrar nýrnabilunar

Answer 2

Ofþyngd
Hár blóðþrýstingur
Sykursýki 2

Question 3

Einkenni nýrnabilunar

Answer 3

Bjúgur
Sinadráttur
Almennur slappleiki og þreyta
Einbeitingarerfiðleikar
Léleg matarlyst
Breytt bragðskyn
Svefntruflanir
Þurr húð og kláði

Question 4

Truflun á starfsemi nýrna hefur áhrif á

Answer 4

Vökvabúskapinn
Sýru og basa jafnvægi
Elektrólýta jafnvægi
Útskilnað úrgangsefna
Hormónaframleiðslu
Hjarta- og æðakerfi
Stoðkerfi

Question 5

Meðferð við langvinnri nýrnabilun

Answer 5

Skilun - blóð eða kvið
Ígræðsla á nýra - lifandi eða látinn gjafi
Engin meðferð

Question 6

Tvær tegundir skilunar

Answer 6

Blóðskilun (hemodialysis)

Kviðskilun (peritoneal dialysis)

Question 7

Aðgengi í blóðskilun

Answer 7

Fistill

Graftur

Question 8

Aðgengi í kviðskilun

Answer 8

Kviðskilunarleggur

Question 9

Helstu atriði í upplýsingasöfnun nýrnasjúklinga - huglægar upplýsingar

Answer 9

Tíðni þvagláta
Breytingar á þyngd
Ógleði og uppköst
Kláði - verkir
Svefntruflanir
Saga um nýrnasjúkdóma hjá sjúklingi og/eða fjölskyldu
Lyfjanotkun - NSAID
Nýlega farið í aðgerð, svæfingu og/eða fengið áverka
Breytingar á geðslagi - sljóleiki og gleymska er einkenni nýrnabilunar
Hvernig tekist á við veikindi sín
Þekking á sjúkdómnum og framvindu hans
Fræðsluþörf

Question 10

Helstu atriði í upplýsingasöfnun nýrnasjúklinga - hlutlægar upplýsingar

Answer 10

Þvagútskilnaður á sólarhring
Blóðþrýstingur og breytingar við stöðubreytingar
Vökvajafnvægi
Bjúgur
Lungnahlustun
Húðspenna
Þan á bláæð á hálsi
Andremma (halitosis)
Bragðskyn
Breytingar á geðslagi
Púls, hraði og tíðni

Question 11

Vökvasöfnun nýrnasjúklinga

Answer 11

Verður vegna minnkaðrar starfsemi nýrna, hvort sem hún er bráð eða langvinn.
Útskilnaður vatns og natríum minnkar
Vökvinn safnast fyrir í líkamanum

Question 12

Einkenni vökvasöfnunar

Answer 12

Aukin þyngd
Bjúgur
Mæði
Hækkaður bþ
Aukin húðspenna
Þandar æðar - bláæð á hálsi
Óeðlileg lungnahlustun (Brak)
Erfitt með að sofa útafliggjandi

Question 13

Vökvaskortur nýrnasjúklinga

Answer 13

Á sér stað í útskilnaðarfasa bráðrar nýrnabilunar þegar starfsfemi nýrna er að komast aftur í gang
Einstaklingum í skilun skortir oft vökva vegna þess að það hefur verið tekinn of mikill vökvi af þeim í skilun

Question 14

Einkenni vökvaskorts

Answer 14

Minnkuð þyngd
Þurr húð og slímhúð
Lækkaður bþ - við stöðubreytingar
Erfitt að finna púlsa
Minnkuð húðspenna
Þorsti

Question 15

Hjúkrunarmeðferð nýrnasjúklinga - vökvajafnvægi

Answer 15

Meta reglulega vökvajafnvægi og einkenni söfnunar/skorts: Vigta, skrá inn/út, meta húð og slímhúð reglulega, meta þandar æðar, mæla bþ, púls og takt
Takmarka vökvainntekt: Vökvainntekt sjúklinga í blóðskilun má ekki fara yfir 1-1 1/2 l á sólarhring
Fræða sjúkling og fjölskyldu

Question 16

Elektrólýtajafnvægi nýrnasjúklingar

Answer 16

Truflun á elektrólýtajafnvægi verður vegna þess að nýrun eru aðal stjórnendur í því jafnvægi.

Question 17

Einkenni truflunar á elektrólýtajafnvægi

Answer 17

Hækkað serum-kalíum
Hjartsláttartruflanir
Hækkað serum-fosföt
Lækkað serium-calcium
Stjarfi, rugl og flog

Question 18

Hjúkrun nýrnasjúklinga - elektrólýtajafnvægi

Answer 18

Fylgjast reglulega með serium-kalium gildum: breytingar á hjartalínuriti, einkenni frá tauga- og stoðkerfi
Fylgjast með öllu sem veldur auknu niðurbroti hjá sjúklingi: sár, merki um sýkingu og blæðingar
Gefa kalíum lækkandi lyf í hyperkalemíu
Fræða sjúkling og fjölskyldu um hættur sem fylgja hyperkalemíu og hvernig er hægt að forðast hana með takmörkun á neyslu kalíumríkrar fæðu

Question 19

Meðferð á ójafnvægi á fosföt og kalsíum

Answer 19

Fylgjast reglulega með serum-fosfötum og serum-kalsíum
Fræða sjúkling og fjölskyldu um samspil kalsíum og fosfata og áhrif þess á beinin og hjarta- og æðakerfið
Takmarka neyslu á fosfatríkum mat
Taka fosfatbindara með mat

Question 20

Fæðutegundir sem innihalda hátt magn af kalíum

Answer 20

Bananar
Þurrkaðir ávextir
Hreinn ávaxta- eða grænmetissafi
Mysingur
Mysuostur
Hnetur
Möndlur
Súkkulaði
Lakkrís
Malt
Kartöfluflögur
Franskar
Mjólk

Question 21

Fæðutegundir sem innihalda hátt magn af fosfötum

Answer 21

Innmatur
Sardínur
Túnfiskur
Fiskur með beinum
Súkkulaði
Hnetur
Möndlur
Marzipan
Mjólk og mjólkurmatur

Question 22

Hjúkrunarmeðferð nýrnasjúklinga tengd næringu

Answer 22

Aðstoð við að borða réttar fæðutegundir og leyfilegt magn
Leggja áherslu á hvað má borða en ekki hvað má ekki borða
Aðlaga fæðið að því sem sjúklingur er vanur að borða
Góð munnhirða
Fræða sjúkling og fjölskyldu um leyfilegar fæðutegundir, tengslin við sjúkdóminn og einkenni sem fram koma
Næringarráðgjafi
Sérstakir næringardrykkir

Question 23

Sýkingarhætta nýrnasjúklinga

Answer 23

Í nýrnabilun verða breytingar á starfsemi ónæmiskerfis og hvítra blóðkorna.
Einstaklingur er í aukinni hættu að fá sýkingar og sýna minni einkenni sýkingar
Næringarástandi lélegt

Question 24

Hjúkrunarmeðferð nýrnasjúklinga tengd sýkingarhættu

Answer 24

Gæta fyllsta hreinlætis við alla umönnun
Fylgjast með húð og aðskotahlutum mtt sýkingareinkenna
Ath sérstaklega fistla, grafta og blóð- og kviðskilunarleggi
Snúa rúmliggjandi reglulega
Fylgjast með lungnaástandi
Fylgjast með næringarástandi

Question 25

Öryggi nýrnasjúklinga

Answer 25

Meiri líkur á að sjúklingar með skerta nýrnastarfsemi verði fyrir skaða en aðrir vegna uppsöfnun vökva og efna í líkamanum sem valda breytingum á heilafrumum
Getur valdið rugli og breytingum á hæfileikum til að taka ákvarðanir.
Oft slappir vegna langvarandi veikinda og blóðleysis
Brenglun á blóðflögum sem getur valdið lengri blæðingartíma

Question 26

Hjúkrunarmeðferð nýrnasjúklinga tengd öryggi

Answer 26

Meta áttun
Hafa rúmgrindur uppi
Fylgjast með hreyfigetu
Fræða sjúkling og fjölskyldu
Fjarlægja slysagildrur
Kenna hvernig er hægt að minnka líkur á blæðingu - mjúkur tannbursti, varast oddhvassa hluti

Question 27

Ástæður kláða hjá nýrnasjúklingum

Answer 27

Hækkað magn A-vítamíns
Minna vatnsinnihald
Ekki nægileg hreinsun í skilun

Question 28

Meðferð við kláða hjá nýrnasjúklingum

Answer 28

Nota skala til að meta, 0-10
Meta hreinsunarmagn skilunar
Hrein og þurr húð
Léttur og víður klæðnaður
Rakt og kalt umhverfi
Stuttar neglur
Mild sápa, krem, olíur, ekki lokandi
Gefa kláðastillandi lyf - andhistamin, taugalyf ofl
Lágmarka stress
Nálarstungur
Ilmolíur
Ljósameðferð

Question 29

Útskilnaður nýrnasjúklinga

Answer 29

Minnkuð þvagmyndun
Hætta á hegðatregðu vegna hreyfingarleysis og takmörkunar á vökva
Fosfatbindar eru stoppandi
Mega ekki borða ýmsar fæðutegundir sem geta hjálpað við hægðatregðu
Margir tjá sig ekki um þetta

Question 30

Hjúkrunarmeðferð nýrnasjúklinga tengt útskilnaði

Answer 30

Auka neyslu á trefjum með leyfilegu grænmeti og ávöxtum
Auka vökvainntekt smátt og smátt
Auka hreyfingu ef möguleiki

Question 31

Streituvaldar hjá einstaklingum með langvinna nýrnabilun

Answer 31

Þreyta
Svefntruflanir
Útlæg taugabólga
Vöðvakrampar
Fótaóeirð
Andstuttur
Tjá óvissu um að lifa með skilun
Kláði

Question 32

Aðlögunarleiðir einstaklinga með langvinna nýrnabilun

Answer 32

Bjarstýni
Horfast í augu við vandann eða aðstæður
Leita stuðnings hjá starfsfólki eða ættingjum
Treysta á sjálfan sig
Aðferðir líknandi meðferðar