Hjúkrun sjúklinga með húðsjúkdóma

Question 1

Húðmeðferðir í boði

Answer 1

Ljósameðferð
Böð
Staðbundin húðmeðferð
Lokaðar umbúðir
Afhreistrun á húð
Lyfjagjafir - staðbundin, po, sc, im, iv
Bjúg og sogæðameðferð
Sárameðferð

Question 2

Grunnur húðmeðferðar

Answer 2

Böð, bakstrar og sturtur - olíuböð, kalíumböð/bakstrar
Staðbundin krem meðferð
Ljósameðferð
Lyfjameðferð po, iv, im

Question 3

Staðbundin húðmeðferð

Answer 3

Rakakrem - krem, feit krem, smyrsl
Sterakrem/smyrsl/vökvi
Tjara
Önnur krem

Question 4

Hafa í huga þegar krem er valið

Answer 4

Ofnæmi
Hve auðvelt er að dreifa úr kremunum
Innihald kremanna
Tímaskortur
Árstími
Vanda valið sérstaklega fyrir aldraða og börn

Question 5

Virkni sterakrema/steravökva

Answer 5

Draga úr bólgu
Hægja á fjölgun húðfruma
Minnka roða
Minnka kláða

Question 6

Steraskema

Answer 6

1. vika - Sterakrem borið á húðbreytingar 2x á dag
2. vika - Sterakrem borið á húðbreytingar 1x á dag
3. vika - Sterakrem borið á húðbreytingar annan hvern dag
4. vika - Taka hlé eina viku
5. vika - Ef enn útbrot þá byrja aftur eins og á viku 1

Question 7

Daivonex krem (calcipotriene)

Answer 7

D-vítamín afleiða
Dregur úr frumufjölgun, leysir burt hreistrandi húð
Hefur ekki eins hraða virkni og sterakrem

Question 8

Daivobet (calcipotriene)

Answer 8

D-vítamín afleiða blönduð stera af 3.flokki

Question 9

Protopic/Elidel

Answer 9

Hafa staðbundna ónæmisbælandi og bólgueyðandi virkni
Má nota lengi
Þarf ekki að taka hlé á notkun
Mikið notuð fyrir exxem

Question 10

Tjara

Answer 10

Elsta meðferð sem vitað er um við psoriasis
Er að deyja út
Alltaf gefin með ljósameðferð
Dregur úr hraðri frumuskiptingu, bólgu, kláða og hreisturmyndun húðarinnar

Question 11

UVB ljósameðferð

Answer 11

Fer ofan í epidermis
Geislarnir hægja á hinni öru frumuskiptingu sem á sér stað í húð psoriasis sjúklinga
Meðferðin er gefin 3x í viku
Einnig notað á atopiskt exem, acne, og kláða

Question 12

PUVA ljósameðferð

Answer 12

Psolaren tbl og UVA
Sterkasta ljósameðferð sem er veitt
UVA geislinn hefur áhrif á litfrumurnar í húðinni, fer ofan í dermis
Aukin hætta á frumubreytingum og flöguþekjukrabbameini í húð hjá þeim sem fengið hafa mjög margar meðferðir
Gefin 2x í viku, í 6-8 vikur

Question 13

Afhreistrun líkama

Answer 13

Böð og sturtur mýkja upp skellurnar
Gufuböð eru mjög góð
Salisylvaselín 2%, 5% eða 10% borið á hreistrandi útbrot, látið vera á í 4-6 klst í fyrstu, síðan yfir nótt

Question 14

Afhreistrun hársvörður

Answer 14

Salisylvaselín 2%, 5%, 10% eða ACP (parafinn og salisylsýra) borið á hársvörð og látið liggja í 4-6 klst í fyrstu, síðan yfir nótt.
Fitan þvegin úr með tjörusjampói

Question 15

Fræðsla - húðsjúkdómar

Answer 15

Gera einstakling ábyrgan og sjálfsbjarga á eigin líðan
Fræðsla um sjúkdóm, orsök, einkenni og þætti sem valda versnun
Fræða um mikilvægi meðferðar, lyfja, krem osfrv.
Ítreka mikilvægi góðrar hvíldar, næringar og neikvæð áhrif álags og streitu á sjúkdóminn

Question 16

Bjúg- og sogæðameðferð

Answer 16

Stoðmeðferð sem getur hjálpað sjúklingum sem eru með fótasár eða slæman bjúg
Sérstaklega þegar teygjusokkar eða vafningar ein og sér duga ekki
1/2-1 klst 1-2x á dag

Question 17

Hlutverk húðar

Answer 17

Veita vörn
Hitastjórnun
Skynfæri
Tekur þátt í að stjórna vökvajafnvægi
Framleiðir D-vítamín
Hefur áhrif á líkamsímynd fólks

Question 18

Öldrun húðarinnar

Answer 18

Fituvefur minnkar
Kollagen og elastin trefjar minnka
Melanocytum fækkar
Veikleiki í háræðakerfi húðar eykst
Minni starfsemi svitakirtla
Hormónabreytingar
Umhverfisáhrif

Question 19

Algeng húðvandamál aldraðra

Answer 19

Lyfjaofnæmi
Húðþurrkur
Kláði
Stasaexem á fótum
Húðsýkingar
Góðkynja æxli - elliblettir eða sólarskemmdir
Illkynja æxli - grunnfrumukrabbamein, flöguþekjukrabbamein, sortuæxli
Fótasár

Question 20

Greiningaraðferðir húðsjúkdóma

Answer 20

Skoðun
Vefjasýni (biopsy)
Ræktanir - sveppir, bakteríur, veirur
Ofnæmispróf
Prikk próf
Blóðprufur
Myndgreining

Question 21

Mat á bjúg

Answer 21

\+1 = 2mm, lítið far eftir fingur sem hverfur fljótt
\+2 = 4mm, dýpra far sem hverfur á 10-15 sek
\+3 = 6mm, hér getur það tekið farið um 1 mín að hverfa, mikil bólga
\+4 = 8mm, mjög djúpt far sem fer á 2-5 mín, mjög mikil bólga

Question 22

3 tegundir lúsa

Answer 22

Líkamslús (Pediculus humanus corporis)
Höfuðlús (Pediculus humanus capitis)
Flatlús (Pthirus pubis)

Question 23

Kláðamaur (sarcoptes scabiei)

Answer 23

Sníkjudýr sem veldur sýkingum í húð
Lítill gráhvítur 0,3 mm að stærð
Kvendýrið borar sig í húðina, myndar þannig göng og verpir eggjum þar í
Eftir 10-14 daga verða eggin að maurum

Question 24

Staðir þar sem kláðamaur finnst

Answer 24

Milli fingra
Kringum úlnlið
Holhönd
Brjóst
Kringum nafla

Question 25

Meðferð kláðamaurs

Answer 25

Sápa sig í sturtu með þvottastykki Þurrka sér vel Bera TENUTEX á allan líkamann nema höfuðið Nota bómullarhanska og einnota plasthanska eftir að kremið hefur verið borið á við ákveðin verk til að komast hjá handþvotti Kremið er haft á í 24 klst, en þá þvegið af Meðferð endurtekin eftir 7 daga Fara í hrein föt og rúmföt Þvo, frysta allt sem var í snertingu við hinn smitaða Meðhöndla alla þá sem eru hugsanlega smitaðir

Question 26

Candida albicans (gersveppur)

Answer 26

Lifir í ákveðnu magni í munni, meltingarvegi og leggöngum, er þá einkennalaus

Question 27

Einkenni candida albicans

Answer 27

Meltingaróþægindi Uppþemba Skán á tungu Aukin útferð frá leggöngum

Question 28

Orsakir fjölgunar candida albicans

Answer 28

Sýklalyfjanotkun Bæling á ónæmiskerfi Þungun Sykursýki

Question 29

Fótasveppir (tinea pedis)

Answer 29

Sveppir lifa á dauðum húðfrumum, nöglum og hári og eru yfirleitt skaðlausir, geta við ákveðnar aðstæður fjölgað sér og þá gefið einkenni

Question 30

Einkenni fótasveppa

Answer 30

Kláði Roði Sviði Þurr og sprungin húð á fótum

Question 31

Folliculitis

Answer 31

Sýking á hársekk orsökuð af S.Aureus

Question 32

Erysipelas - Heimakoma

Answer 32

Sýking í efri helming dermis

Question 33

Einkenni erysipelas

Answer 33

Afmörkuð bólga og eymsli á húðinni | Skellur á húðinni

Question 34

Cellulitis - netjubólga

Answer 34

Acut sýking djúpt í dermis, nær niður í fitulagið

Question 35

Einkenni cellulitis

Answer 35

Hiti Verkur Slappleiki Skjálfti

Question 36

Impetico - Kossageit

Answer 36

Algeng húðsýking í ysta lagi húðar | Herjar helst á börn

Question 37

Einkenni impetico

Answer 37

Litlar vökvafylltar blöðrur sem rofna auðveldlega og skilja eftir þykka gulleita skorpu en undir er vessandi sýkt húð

Question 38

Meðferð bakteríusýkinga

Answer 38

Sýklalyf Sótthreinsandi böð Sápuþvottur Umbúðir eftir þörfum

Question 39

HPV (Human Papiloma Virus)

Answer 39

Vörtur eru góðkynja fyrirferð í húð og slímhuð | Til um 65 veirutegundir sem valda vörtum

Question 40

Meðferð varta

Answer 40

Penslun með frumudrepandi efni, frysting eða laserbrennsla

Question 41

Algengir húðsjúkdómar

Answer 41

Acne vulgaris - unglingabólur Rosacea - rósroði Psoriasis Exem

Question 42

Orsök acne vulgaris (unglingabólur)

Answer 42

Breyting í fitukirtlum húðar, helst í andliti og á bol | Aukin fituframleiðsla í húð, op fitukirtlanna þrengjast, húðbakteríur setjast þar í og valda bólgubreytingum.

Question 43

Meðferð acne vulgaris

Answer 43

Vægt acne dugar oft local meðferð, sýklalyf og krem Við erfiðari einkennum eru sýklalyf gefin í lengri tíma Verstu tilfellin eru gefin Isotretinoin (roacutan, Decutan)

Question 44

Einkenni rosacea (rósroði)

Answer 44

``` Bólga Æðaslit Roði Vessafylltar bólur Ofvöxtur (rhinophyma) í húð ```

Question 45

Meðferð rósroða

Answer 45

Sýklalyf (tetracyclin) | Laser meðferð ef sjúkdómur svarar illa meðferð

Question 46

Psoriasis

Answer 46

Talinn vera sjálfsofnæmissjúkdómur | T-frumur verða ofvirkar, veldur því að húðfrumur fara að skipta sér alltof hratt.

Question 47

Tegundir psoriasis

Answer 47

``` Psoriasis vulgaris (skellupsoriasis) Psoriasis guttate (dropa-psoriasis) Erythrodermic psoriasis (húðroða-psoriasis) Palmoplantar psoriasis (PPP) Psoriasis í hársverði Psoriasis í nöglum Psoriasis í húðfellingum Psoriasis gigt ```

Question 48

Meðferð psoriasis

Answer 48

Kalíumböð Ljósameðferð - UVB eða PUVA Staðbundin ljósameðferð - hendur/fætur/hársvörður Tjörumeðferð Afhreistrun á húð og hársvörð Rakakrem Lyfjameðferð, staðbundin - sterakrem, calciumafleiður Lyfjameðferð po, iv - Kortisónlyf, Methotrexat, Ciclosporin, Reinóíðar (Neotigason) Lífræn lyf - Remicade, Enbrel, Humira, Stelera Lokaðar umbúðir

Question 49

Exem

Answer 49

Bólga í ystu lögum húðar | Lýsir sér með roða, kláða og flögnun

Question 50

Orsakir exems

Answer 50

Erfðir Umhverfisþættir Samspil beggja þátta

Question 51

Tegundir exems

Answer 51

``` Atopic dermatitis - Barnaexem Contact dermatitis - ofnæmis og ertiexem, handaexem Sebhorrheic - Flösuexem Lichen simplex chronicus Stasa dermatitis Nummular dermatitis ```

Question 52

Einkenni exems

Answer 52

``` Þurr, hrjúf húð Kláði Útbrot Vessi Sprungur í húð Fölvi í kringum munn og augu ```

Question 53

Meðferð contact dermatitis - ofnæmis og ertiexem

Answer 53

``` Finna orsök og forðast orsakavaldinn Sterakrem UVB/PUVA Bakstrar og böð (kalíum/saltvatn) Rakakrem, olíur Ónæmisbælandi lyf Líftæknilyf ```

Question 54

Seborrheic dermatitis - Flösuexem

Answer 54

Exem breytingar í húð þar sem hár vex - hársvörður, augabrúnir, andlit, bak við eyru, bringa og jafnvel kynfæri

Question 55

Einkenni seborrheic dermatitis - flösuexem

Answer 55

Kláði | Gular hreistrandi skellur

Question 56

Meðferð seborrheic dermatitis - flösuexem

Answer 56

Sveppalyf Steralyf Tjörusjampó

Question 57

Stasa dermatitis

Answer 57

Bólgusjúkdómur í húð fótleggja

Question 58

Orsakir stasa dermatitis

Answer 58

Bilun í bláæðum fóta Blóðtappar áverkar/slys

Question 59

Einkenni stasa dermatitis

Answer 59

``` Bjúgur Kláði Litabreytingar í húð Exem Sár ```

Question 60

Meðferð stasa dermatitis

Answer 60

Þrýstingur á fótlegg Sterakrem Kalíumböð Umbúðir

Question 61

Pyoderma gangrenosum

Answer 61

Sáramyndun af óþekktum orsökum, algengast á fótleggi | Talið vera sjálfsofnæmissjúkdómur

Question 62

Meðferð pyoderma gangrenosum

Answer 62

Fjarlægja dauðan vef Sýklalyf Vægur sjúkdómur: sterakrem, sterar po, góðar sáraumbúðir, bólgueyðandi lyf, þrýstingsumbúðir Alvarlegur sjúkdómur: ónæmisbælandi lyf, steralyf po

Question 63

Pempigus vulgaris

Answer 63

Sjálfsofnæmissjúkdómur | Epidermis losnar frá dermis og blöðrur myndast

Question 64

Meðferð pempigus vulgaris

Answer 64

``` Corticosteroidar Önnur ónæmisbælandi lyf Sterakrem Kalíumböð Umbúðir ```

Question 65

Lichen planus

Answer 65

Klæjandi rauð, fjólublá útbrot við úlnlið, ökkla og neðst á baki

Question 66

Meðferð lichen planus

Answer 66

Ljósameðferð - UBA/PUVA Sterakrem Sterar po

Question 67

Vitiligo

Answer 67

Fækkun melanocyta, eða þeir sem eru geta ekki framleitt nægilegt melanin

Question 68

Meðferð vitiligo

Answer 68

Ljósameðferð UVB og PUVA

Question 69

Alopecia (blettaskalli)

Answer 69

Sjálfsofnæmissjúkdómur | Ónæmiskerfið ræðst á hársekkinn, hann verður lítill, hægir á starfsemi hans, hár vex ekki frá honum í mánuði/ár

Question 70

Meðferð alopecia

Answer 70

PUVA ljósameðferð

Question 71

Góðkynja blettir

Answer 71

``` Litlir um sig Reglulegir og sléttir í kantinum Samhverfir og symmetrískir í lögun Yfirleitt einn litatónn Vaxa hægt ```

Question 72

Illkynja blettir

Answer 72

Ósamhverfir og óreglulegir Jaðarinn er ójafn og hlykkjóttur Litatónar eru fleiri en einn Stærðin yfirleitt > 6 mm

Question 73

Sálræn áhrif húðsjúkdóma

Answer 73

``` Vanlíðan Einangrun Kvíði Reiði Skömm Einstaklingur forðast ákveðnar aðstæður ```