Hfst 6 - De cognitieve ontwikkeling in de babytijd

Question 1

Cognitieve ontwikkeling van baby’s volgens Piaget

Answer 1

De visie van Piaget op de manier waarop baby’s leren is kort samen te vatten als: actie = kennis. Baby’s doen geen kennis op via feiten die gecommuniceerd worden door anderen of via sensatie en perceptie. Volgens Piaget is hun kennis het resultaat van direct motorisch gedrag, van doen.

De ontwikkelingstheorie van Piaget is gebaseerd op een stadiamodel waarin kinderen van geboorte tot adolescentie in een vaste volgorde vier universele stadia doorlopen.

Question 2

Schema

Answer 2

Georganiseerde mentale structuur en patronen.
Schema’s bepalen hoe je gegevens over de wereld, zoals nieuwe gebeurtenissen of objecten, beoordeelt en behandelt.

Question 3

Adaptatie

Answer 3

De neiging van iemand om zich aan te passen aan zijn omgeving.
Adaptatie bestaat uit twee aparte processen (assimilatie en accomodatie) die we gewoonlijk onbewust en razendsnel na elkaar toepassen.

Question 4

Assimilatie

Answer 4

Het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze.

Question 5

Accomodatie

Answer 5

Het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in
reactie op nieuwe stimuli of gebeurtenissen.

Elk kind gaat dus allereerst uit van wat het al snapt en kan. Nieuwe informatie is altijd welkom, zolang die informatie voldoende aanknopingspunten heeft met wat al bekend is.

Question 6

Piagets 6 substadia van het sensomotorische stadium
& leeftijd

Answer 6

• Substadium 1: eenvoudige reflexen (0-1 maand)
• Substadium 2: eerste gewoonten & primaire circulaire reacties (1-4 m)
• Substadium 3: secundaire circulaire reacties (4-8 m)
• Substadium 4: coördinatie van secundaire circulaire reacties (8-12 m)
• Substadium 5: tertiaire circulaire reacties (12-18 m)
• Substadium 6: het begin van denken (18-24 m)

Question 7

Substadium 1: eenvoudige reflexen
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 7

• Leeftijd: 0-1 maand
• Omschrijving: de verschillende reflexen die bepalend zijn voor de interacties met de wereld vormen de kern van het cognitieve leven.
• Voorbeeld: de zuigreflex maakt dat de baby op alles zuigt wat zijn lippen raakt.

Question 8

Substadium 2: eerste gewoonten & primaire circulaire reacties
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 8

• Leeftijd: 1-4 maanden
• Omschrijving: Baby’s beginnen acties die zij eerder afzonderlijk uitvoerden tot geïntegreerde activiteiten te coördineren. Als een activiteit de interesse van een baby wekt, zal hij die vaak herhalen. Deze herhaling van een willekeurige motorische handeling helpt de baby een begin te maken met de ontwikkeling van cognitieve schema’s.
• Voorbeeld: een baby grijpt een object en zuigt er tegelijkertijd aan, of hij staart naar een object terwijl hij het aanraakt.

Question 9

Substadium 3: secundaire circulaire reacties
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 9

• Leeftijd: 4-8 maanden
• Omschrijving: In deze periode verleggen baby’s hun cognitieve horizon naar de wereld buiten zichzelf en beginnen ze in te spelen op hun omgeving.
• Voorbeeld: Een kind dat herhaaldelijk een rammelaar in zijn wieg oppakt en die op verschillende manieren schudt om te zien hoe het geluid verandert, toont aan dat hij zijn cognitieve schema m.b.t. het schudden van rammelaars kan wijzigen.

Question 10

Substadium 4: coördinatie van secundaire circulaire reacties
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 10

• Leeftijd: 8-12 maanden
• Omschrijving: kinderen gaan gebeurtenissen bewuster tot stand brengen en combineren verschillende schema’s tot één handeling. Hier ontwikkelt zich ook de objectpermanentie.
• Voorbeeld: een baby duwt een speeltje weg om een ander speeltje te kunnen pakken dat daar gedeeltelijk zichtbaar onder ligt.

Question 11

Substadium 5: tertiaire circulaire reacties
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 11

• Leeftijd: 12-18 maanden
• Omschrijving: Kinderen ontwikkelen wat Piaget beschoudt als intentionele variaties van acties die gewenste resultaten opleveren. Kinderen herhalen niet alleen prettige activiteiten zoals in substadium 4, maar lijken mini-experimenten uit te voeren om te ontdekken wat de gevolgen zijn.
• Voorbeeld: Een kind laat herhaaldelijk een speeltje vallen vanuit verschillende posities en kijkt steeds aandachtig toe hoe het valt.

Question 12

Substadium 6: het begin van denken
leeftijd, omschrijving, vb.

Answer 12

• Leeftijd: 18-24 maanden
• Omschrijving: De belangrijkste verworvenheid in dit stadium is het vermogen tot mentale representatie of symbolisch denken. Volgens Piaget kunnen kinderen in dit stadium bedenken waar onzichtbare objecten zouden kunnen zijn.
• Voorbeeld: een kind kan een onzichtbaar traject van een object volgen. Als een bal bijvoorbeeld onder een meubelstuk rolt, kan het beredeneren waar die aan de andere kant weer zal verschijnen.

Question 13

Circulaire reactie

Answer 13

Een activiteit die de ontwikkeling van cognitieve schema’s mogelijk maakt, dankzij de herhaling van een willekeurige motorische handeling.

Question 14

Primaire circulaire reacties

Answer 14

Schema’s die betrekking hebben op de herhaling van
interessante of prettige acties, gewoon omdat ze leuk zijn om te doen. De
activiteit van de baby is hierbij gericht op zichzelf.

Question 15

Secundaire circulaire reactie

Answer 15

Schema’s die betrekking hebben op herhaalde acties die een gewenst resultaat opleveren. De activiteit van de baby is hierbij gericht op de buitenwereld.

Question 16

Intentioneel gedrag

Answer 16

Gedrag waarbij verschillende schema’s gecombineerd en
gecoördineerd worden tot één enkele actie om een probleem op te lossen.

Question 17

Objectpermanentie

Answer 17

Het besef dat mensen en objecten niet ophouden te bestaan,
ook al zijn ze onzichtbaar.

Question 18

Tertiaire circulaire reacties

Answer 18

Schema’s die betrekking hebben op de doelbewuste variatie van acties die tot gewenste resultaten leiden.

Question 19

Mentale representatie

Answer 19

Een innerlijke voorstelling van een gebeurtenis of object

Question 20

Indirecte imitatie

Answer 20

Het imiteren van mensen en scènes die niet meer aanwezig zijn.

Question 21

Piagets onderzoek in vergelijking met later onderzoek

Answer 21

• Piagets beschrijvingen van de groei tijdens de babytijd zijn een blijvend monument in de ontwikkelingspsychologie
• Vervolgonderzoek heeft wel diverse vraagtekens gezet bij Piagets theorie. Zoals bij het periodeconcept dat de basis van de theorie vormt; gebleken is dat ontwikkeling veel meer op een continue manier verloopt. Piaget leek ook de capaciteiten van jongere baby’s te onderschatten.

Question 22

Informatieverwerkingstheorie

Answer 22

Benadering van cognitieve ontwikkeling die probeert te achterhalen op welke manieren mensen informatie coderen, opslaan en terughalen.

Vanuit dit perspectief is cognitieve groei een kwestie van toenemende complexiteit, snelheid en capaciteit op het gebied van informatieverwerking.

In sommige gevallen voltrekken deze processen zich relatief automatisch, in andere gevallen worden ze bewust geactiveerd.

Question 23

Coderen

Answer 23

Het proces van omzetting van informatie in een vorm die bruikbaar is voor het geheugen.
Coderen doen we selectief, we selecteren de informatie waaraan we aandacht willen besteden.

Question 24

Opslag

Answer 24

Het bewaren van het gecodeerde materiaal.

Question 25

Terughalen

Answer 25

Het proces waarmee materiaal in de geheugenopslag gelokaliseerd, naar het
bewustzijn gebracht en gebuikt wordt.

Question 26

Automatisering

Answer 26

Verwijst naar de mate waarin een activiteit aandacht vereist.

Question 27

Concept

Answer 27

Categorisering van objecten, gebeurtenissen of mensen die bepaalde
eigenschappen gemeenschappelijk hebben.

Question 28

Herinnering

Answer 28

Het proces waarmee informatie gecodeerd, opgeslagen en weer
opgehaald wordt. Hoe vaker een herinnering wordt teruggehaald, hoe beter zij bijblijft.
Onderzoeken suggereren dat herinneringen aan persoonlijke ervaringen in de meeste gevallen niet blijven bestaan tot in de volwassenheid. Theoretisch is het echter wel mogelijk dat herinneringen vanaf heel jonge leeftijd intact blijven als ze niet vervormd worden door latere informatie.

Question 29

Infantiele amnesie

Answer 29

De afwezigheid van herinneringen aan ervaringen van vóór het 3de levensjaar.

Question 30

Expliciet geheugen

Answer 30

Geheugen met bewuste herinneringen die doelbewust opgehaald
kunnen worden.

Question 31

Impliciet geheugen

Answer 31

Geheugen met herinneringen waarvan we ons niet bewust zijn.
Toch beïnvloeden die herinneringen ons gedrag. Het impliciete geheugen bevat motorische vaardigheden, gewoontes en activiteiten die we ons zonder cognitieve inspanning kunnen herinneren, zoals lopen of fietsen.

De vroegste herinneringen lijken impliciet te zijn. Pas vanaf de tweede helft van het eerste levensjaar vormen zich echte expliciete herinneringen.

Question 32

Ontwikkelingsquotiënt

Answer 32

Een overkoepelende ontwikkelingsscore die betrekking heeft op
de prestaties op 4 vlakken: motorische vaardigheden (zoals evenwicht en zitten), taalgebruik, aanpassingsgedrag (zoals alertheid en verkenning) en persoonlijke en sociale vaardigheden (zoals eten en aankleden).
–> Gesell

Question 33

Bayley Scales of Infant Development (BSID-III-NL)

Answer 33

Instrument om de ontwikkeling van kinderen vanaf 16 dagen tot 42 maanden en 15 dagen in kaart te brengen. Bestaat uit de schalen cognitie, taal, motoriek, sociaal-emotioneel en adaptief gedrag. De testgebruiker krijgt eveneens informatie over de manier waarop een interventie voor dat kind kan worden opgezet en geëvalueerd.

Question 34

Visueel herkenningsgeheugen

Answer 34

De herinnering en herkenning van een stimulus die eerder is gezien. Hoe sneller een baby een weergave van een stimulus uit zijn geheugen kan terughalen, hoe efficiënter hij waarschijnlijk informatie kan verwerken.
–> Volgens onderzoekers die uitgaan van de informatieverwerkingstheorie
bestaat er duidelijk een relatie tussen informatieverwerking en cognitieve
vaardigheden. Baby’s die in hun eerste 6 maanden efficiëntere
informatieverwerkers zijn, scoren tussen 2 en 12 jaar over het algemeen ook
hoger op intelligentietests en andere metingen van cognitieve competentie.

Question 35

Crossmodale perceptie

Answer 35

Het vermogen om een stimulus die op een eerder tijdstip slechts via 1 zintuig is ervaren later door middel van een ander zintuig te identificeren.
–> De mate van crossmodale perceptie die een baby op 1-jarige leeftijd toont, en waarvoor een hoog niveau van abstract denken nodig is, vertoont correlatie met intelligentiescores van vele jaren later.

Question 36

Taal

Answer 36

De systematische, betekenisvolle ordening van symbolen die de basis
vormt voor communicatie.

Een kind moet verschillende formele eigenschappen van een taal beheersen om zijn taalvaardigheid te kunnen ontwikkelen:
* Fonologie: de basisklanken of fonemen van een taal, bvb NL heeft 45 fonemen
* Morfemen: de kleinste betekeniseenheden in taal, bvb uitgang –s voor meervoud
* Sematiek: het geheel van regels die de betekenis van woorden en zinnen bepaalt

Taalbegrip (begrijpen wat er gezegd wordt) komt voor taalproducte (inzetten van taal om te communiceren.

Question 37

Prelinguïstische communicatie

Answer 37

Communicatie dmv geluiden, gezichtsuitdrukkingen, imitatie en andere niet-linguïstische middelen.

Question 38

Brabbelen

Answer 38

Het maken van op spraak lijkende maar betekenisloze geluiden.

Brabbelen begint rond 2-3 maanden en gaat door tot 1 jaar. Na 5 maanden beginnen geluiden zich uit te breiden en komen er ook medeklinkers bij.
Rond de leeftijd van 6 maanden verschilt het gebrabbel per taal waaraan baby’s zijn blootgesteld.

Dove kinderen brabbelen met hun handen.

Question 39

Holofrase (éénwoordzin)

Answer 39

Uiting van één woord dat voor een hele zin staat en waarvan de betekenis afhangt van de context waarin die uiting gebruikt wordt.

Question 40

Telegramstijl

Answer 40

Manier van praten waarbij woorden worden weggelaten die niet
cruciaal zijn voor de boodschap.

Question 41

Onderextensie (ondergeneralisatie)

Answer 41

De gewoonte om woorden te beperkt te gebruiken, iets wat veel voorkomt bij kinderen die net leren praten.
Ze denken dan dat een woord alleen verwijst naar een specifiek exemplaar van een concept en niet naar alle exemplaren van dat concept.

Question 42

Overextensie (overgeneralisatie)

Answer 42

De gewoonte om woorden te algemeen te gebruiken, waardoor de betekenis ervan te veel gegeneraliseerd wordt.

Question 43

Referentiële stijl

Answer 43

Spreekstijl waarbij taal primair wordt gebruikt om objecten te benoemen.

Question 44

Expressieve stijl

Answer 44

Spreekstijl waarbij taal primair wordt gebruikt om gevoelens en behoeften van zichzelf en van anderen uit te drukken.

Question 45

Leertheorie

Answer 45

Theorie vanuit het behavioristisch perspectief die zegt dat de ontwikkeling van gedrag, en dus ook van taal, verloopt via de wetten van bekrachtiging en conditionering.
Ze leren dus spreken omdat ze beloond worden als ze geluiden maken die in de buurt komen van spraak, zo gaat hun taal steeds meer lijken op die van volwassenen.
–> Bekrachtiging komt ook op foutief taalgebruik: hoe verklaar je dan ahv de
leertheorie dat kinderen goed leren spreken?

Question 46

Modelleren

Answer 46

Leren vanuit het nadoen van gedrag van anderen.

Question 47

Nativistische benadering

Answer 47

De visie dat er een genetisch bepaald, aangeboren mechanisme bestaat dat de ontwikkeling van taal aanstuurt.
–> Noam Chomsky

Question 48

Universele grammatica

Answer 48

Chomsky’s theorie dat alle talen eenzelfde onderliggende structuur hebben.

Question 49

Taalverwervingsmechanisme (language acquisition device, LAD)

Answer 49

Een neuraal systeem in de hersenen dat ervoor zou zorgen dat mensen de structuur van een taal begrijpen.

Question 50

Interactionele benadering

Answer 50

Bekijkt de taalontwikkeling als het gevolg van een combinatie van genetisch bepaalde aanleg en omgevingsfactoren, de combinatie van de leertheorie en de navistische theorie van Chomsky.