HC.6 - Huidtumoren: van premaligne naar maligne Flashcards
Waaruit is de huid opgebouwd?
- epidermis = opperhuid –> bovenste dunne laagje –> donkerpaars
dermis:
- iets dikkere laag met iets lichter paars dan epidermis
- hierin klieren
- bestaat uit bindweefsel waardoor stevigheid geven aan huid
- zenuwweefsel, bloedvaten, lymfevaten
- zweetklieren en haar follikels
- uit papillaire laag en reticulaire laag
Subcutis:
- dikke laag van heel lichte kleur
- los bindweefsel
- verbonden met spierfacie of botvlies
- onderhuids vetweefsel
Waaruit is de epidermis opgebouwd?
- Stratum basale: vorming keratinocyten en melanocyten
- stratum spinosum
- stratum granulosum
- Stratum lucidum
- Stratum corneum: dode keratinocyten
Cellen rijpen uit naarmate ze omhoog gaan waarbij de kernen verdwijnen
Welke type huidcellen zijn er?
- Keratinocyten:
- Langerhanscellen = APC
- Melanocyten: maken eumelanine en pheomelanine
Welke typen huidkanker zijn er? Uit welke cellen komen deze en in welke laag?
Uit keratinocyten: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en actinische keratosen
IN STRATUM BASALE
Ziekte van Bowen is vroeg stadium van PCC
Uit melanocyten: melanoom
IN STRATUM SPINOSUM
Wat is de incidentie van nieuwe huidkankers in nederland?
Basaalcelcarcinoom (BCC): 48 000/jaar
PCC: 12 300/jaar
Melanoom: 6000/jaar
DUS NIET: mensen die voor de 2e of 3e keer bvb krijgen
Wat is de functie van de melanocyten?
Pigment aanmaken om te beschermen tegen UV-straling. Iedereen heeft hetzelfde aantal melanocyten maar de hoeveelheid pigment die ze aanmaken is bij mensen anders
Hoe veel mensen krijgen huidkanker?
1 op de 5 krijgt wel eens een huidkanker plek
90% is BCC en PCC (waarvan BCC het meest)
Huidkanker is helft van alle kankers in Nederland
Wat is de kans dat mensen nog een keer huidkanker krijgen als ze al een keer hebben gehad?
Groter
Als BCC dan heeft 30% binnen 3 jaar een 2e BCC door UV-schade
Als PCC gehad dan ook vaker nog een BCC (vanwege schade)
Wat is de overleving van huidkanker?
BCC: 10jrO is bijna 100%
bijna een soort chronische ziekte
PCC: 10jrO is 90%
Melanoom: 10jrO is 85%
Wat zijn de vier meest voorkomende kanker soorten bij mannen? En bij vrouwen?
Mannen:
1. prostaatkanker
2. huidkanker (excl BCC)
3. darmkanker
4. longkanker
5. lymfeklier en leukemie
Vrouwen:
1. Borstkanker
2. huid (excl. BCC)
3. darmkanker
4. longkanker
5. lymfeklier en leukemie
Krijgen patienten nacontrole als ze huidkanker hebben gehad?
Nee, deden dit ooit wel maar is heel erg duur
Nu zorgen dat patient informatie heeft om zelf alert op te zijn
Wat gebeurt er met de incidentie van huidkanker?
Alle vormen stijgen
- BCC het meest
- mannen en vrouwen bijna gelijk
Waar is de meeste stijging van huidkanker?
BCC op de romp (man een vrouw) door meer vakanties met onbedekte kleding en dus veel blootstelling aan de zon
Waar op het lichaam komt huidkanker het meeste voor?
Hoofd-hals gebied door meeste blootstelling aan de zon
Onder welke leeftijdsgroep stijgt huidkanker veel?
< 40 jaar
Noem zes redenen voor de stijging van de incidentie van huidkanker?
- zon cultuur
- zonnebank
- immuunsuppressie bij IBD, reuma, transplantaties
- vergrijzing
- vergroot bewustzijn
- meer registratie
Welke risicofactoren zijn er voor huidkanker?
- UV expositie (hoge UV-index)
- zonnebank (gebruikt stijgt)
- leeftijd, intermitterend, cumulatief
- verbranding - Dermato-oncologische voorgeschiedenis
- Iatrogene factoren
- immuunsuppressie
- Fototherapie
- RT
- Arseen - Leefstijl
- roken
- BMI
- alcohol
- koffie
- SES = sociaal economische status - Chronische ulcera
- Fenotype
- huidtype/kleur: type I volgens Fitzpatrick meest (Ginger huid) kans
- UV-schade - Virus infectie
- HPV
- HHV 6 - genetica
- pigment onafhankelijke genen
- pigment afhankelijke genen - leeftijd en geslacht
Wat zie je tussen de huidtypen en de huidkankers?
I tm VI
Hoe meer melanine hoe beter beschermd
I en II hebben grootste kans grootst (door UV geïnduceerde huidkanker)
III en IV: steeds meer UV-gerelateerd (turks/marokaans)
V en VI kunnen wel huidkanker krijgen maar minder vaak UV gerelateerd en op andere plekken (handpalmen en voetzolen wel eerder)
Welke type UV stralen zijn er en wat is het effect hiervan?
UVA = langgolvig –> treedt dieper in huid
Hoeveel: 90% van de straling
Schade: oxidatieve schade (geeft verhoogd risico)
Gevolg: meer veroudering (A = aging)
UBV = kortgolvig –> blijft wat oppervlakkiger
Schade: direct DNA schade
Gevolg: verbranding (B = burning)
Geven beiden een verhoogd risico op huidkanker!!!
Wat voor soort schade kan komen door UV en wat is het gevolg hiervan?
- directe DNA-schade: bvb P53 mutatie
- Indirecte schade: bvb immuunsuppressief effect waardoor DNA-schade minder goed herstellen en ziekten makkelijker ontwikkelen
Op welk(e) lichaamsdeel/delen is de incidentie van BCC de afgelopen decennia het meest gestegen?
Op de romp
Wat is het effect van UVA?
- pigmentatie
- mutaties
- tumoren
- immuunsuppressie
- huidveroudering
Wat is het effect van UVB?
- Huidverdikking
- pgimentatie
- vitamine D aanmaak
- mutaties
- tumoren
- immuunsuppressie
Worden de volgende dingen veroorzaakt door UVB of UVA?
1. Huidverdikking
2. pigmentatie
3. vitamine D aanmaak
4. mutaties
5. tumoren
6. immuunsuppressie
7. huidveroudering
- Huidverdikking: UVB
- pigmentatie: UVA en UVB
- vitamine D aanmaak: UVB
- mutaties: UVA en UVB
- tumoren: UVA en UVB
- immuunsuppressie: UVA en UVB
- huidveroudering: UVA
Tegen welke UV straling werkt zonnebrand goed?
Tegen beiden!!
Maar tegen UVB wel meer
Wat zijn de voorlopers van de drie huidkanker typen?
BCC: geen
PCC:
- actinische keratose
- morbus Bowen
Melanoom
- melanoma in situ
- lentigo maligna
- giant congenitale naevus