H9: Ontwikkelingsstoornissen Flashcards
Psychiatrische stoornis bij kinderen en jongeren
Niet passend bij de leeftijd
Niet te corrigeren
Algemeen functioneren nadelig beïnvloeden
Het kind zelf en/of omgeving doen lijden
Mogelijks stagnatie van ontwikkeling
Biopsychosociale benadering
Ontwikkelingspsychopathologie
Pathologie bespreken vanuit ontwikkelingsperspectief: ontwikkelingsstoornissen komen in verschillende levensfases voor, dus de klinische kenmerken variëren
Afkorting ADHD
Attention Deficit Hyperactivity Disorder
Klinische kenmerken ADHD
Aandachtstekort: selectieve, verdeelde, volgehouden aandacht
Hyperactiviteit
Impulsiviteit
Regulatiestoornissen als mogelijke voorloper
Bijkomende diagnostische criteria ADHD
Minstens zes maanden
Enkele symptomen voor twaalfde levensjaar aanwezig
Beperkingen op twee/meer terreinen
Symptomen zijn onaangepast en niet passend bij ontwikkelingsniveau
Symptomen niet toe te schrijven aan andere psychiatrische stoornis
Significante beperkingen in sociale, schoolse, beroep functioneren
ADHD bij kleuters
Verminderde intensiteit en duur van spelen
Minder exploratief gedrag
Motorische onrust
Geassocieerde problemen: ontwikkelingstekorten, oppositioneel opstandig gedrag, problemen sociale ontwikkeling
ADHD bij lagere schoolleeftijd
Afleidbaarheid
Motorische onrust
Impulsief en disruptief gedrag
Geassocieerde problemen: specifieke leerstoornissen, agressief gedrag, laag zelfbeeld, schooldoublure, afwijzing door leeftijdsgenoten, familiale problemen
ADHD bij adolescenten
Moeilijkheid in plannen en organiseren
Vermindering van motorische onrust
Geassocieerde problemen: grensoverschrijdend gedrag, alcohol- en drugsproblemen, affectief-emotionele problemen, ongevallen
ADHD bij volwassenen
Restproblemen
Geassocieerde problemen: andere psychische aandoeningen, antisociaal gedrag, verminderde professionele prestaties
Ontwikkelingsverloop ADHD
Symptoom domeinen: aandacht, hyperactiviteit, impusliviteit
+
Psychiatrische comorbiditeit: gedragsstoornissen, angst- en stemmingsstoornissen
→
Beperkingen: ongevallen, middelengebruik, delinquentie, onderpresteren, werkproblemen, familiale stress, opvoedingsproblemen, relatieproblemen
Drie classificaties ADHD
Gecombineerd type: aandachtstekort + hyperactiviteit of impulsiviteit
Overwegend onoplettend type (ADD): aandachtstekort
Overwegend hyperactief/impulsief type: hyperactiviteit of impulsiviteit
Epidemiologie ADHD
Prevalentiecijfers afhankelijk van sampling, informanten en meetinstrumenten
Volgens DSM-V: 2-5 %
Behandeling ADHD
< 6 jaar: ouderbegeleiding en oudertraining, geen medicatie
> 6 jaar: ouderbegeleiding en oudertraining, eventueel medicatie
Afkorting ASS
Autismespectrumstoornis
Klinische kenmerken ASS
Persisterende deficiënties in sociale communicatie en interactie: sociaal-emotionele wederkerigheid, non-verbaal communicatief gedrag, ontwikkelen, onderhouden en begrijpen van relaties
Beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten: stereotiepe/repetitieve motorische beweging, routines, patronen, gefixeerde interesses, hyper/hypoactiviteit op zintuigelijke prikkels
Screening ASS
Weinig brabbelen als baby, reageren niet op hun naam
Taalontwikkeling verloopt vertraagd
Spelen als peuter niet op de normale manier met speelgoed
Vertonen stereotiep gedrag zoals gefascineerd naar draaiend voorwerp kijken of objecten op rijtjes schikken
Soms na tweede levensjaar een stilstand of zelfs verlies van vaardigheden
Epidemiologie ASS
Prevalentie: tot 1%
Etiopathogenese en fysiopathogenese ASS
Genetica: common disease-common variant of common disease-rare variant (polygene aandoening)
Neuro: verhoogde serotonineconcentratie en glutamaat-neurotransmissie, gestoorde synapswerking en oxytocine-systeem
Groter hersenvolume (5-10%)
Theory of mind
Zwakke centrale coherentie
Executief functioneren
Comorbiditeit ASS
Verstandelijke beperkingen
Specifieke leerstoornissen
Motorische ontwikkelingsstoornissen
Aandachtsstoornissen en ADHD
Gedragsstoornissen
Ticstoornissen
Obssessief-compulsieve stoornissen
Angst- en stemmingsstoornissen
Psychotische stoornissen
Slaapstoornissen
Epilepsie
Behandeling ASS
Psycho-educatie
Pedagogische en psychosociale interventies
Stimuleren ontwikkeling kind/jongere: sociale omgang, communicatie, zelfredzaamheid, spel en vrijetijdsbesteding, planning en probleemoplossing, schoolse en werkvaardigheden
Aanpassing omgeving: school en context
Geen medicatie voor kernsymptomen
