H7: Angststoornissen

Question 1

Pathologische angst

Answer 1

Ongewone intense en/of langdurige angst die buiten proportie is
Angst zonder angstopwekkende prikkel

Question 2

Cerebraal angstcircuit

Answer 2

Autonome reacties: snellere ademhaling en hartslag (locus coeruleus, amygdala)
Motorische reacties: fight, flight, freeze (basale ganglia, motorische cortex)
Emotionele repsons: angst, bedreiging (amygdala)
Geheugen: eerdere ervaringen bepalen mee hoe situatie wordt ingeschat (hippocampus)

Question 3

Behandeling

Answer 3

Cognitieve gedragstherapie: angsthiërarchie, angstthermometer, exposure (habituatie/extinctie)
Medicatie: anxiolytica, SSRI’s

Question 4

Negen soorten angststoornissen

Answer 4

Specifieke fobie
Paniekstoornis
Agorafobie
Sociale fobie
Obsessieve-compulsieve stoornis
Gegeneraliseerde angststoornis
Posttraumatische stressstoornis
Acute stressstoornis
Angststoornis door somatische aandoening of middelen

Question 5

Kenmerken specifieke fobie

Answer 5

Aanhoudende irrationele angst voor object of situatie
Blootstelling veroorzaakt angstreactie, soms paniekaanval
Fobische situatie wordt vermeden of doorstaan met angst
Persoon erkent dat angst ongegrond is
Zes maanden of langer

Question 6

Types specifieke fobie

Answer 6

Diertype
Natuurtype
Bloed-injectie-verwonding type
Situationeel type
Situaties die kunnen leiden tot benauwdheid, overgeven of ziekte

Question 7

Etiopathogenese specifieke fobie

Answer 7

Biologisch model: weinig argumenten
Psychologisch model: leertheoretisch (klassieke conditionering: angst aanleren ; operante conditionering: vermijdingsgedrag aanleren)

Question 8

Behandeling specifieke fobie

Answer 8

Exposuretechnieken (gedragstherapie): in vivo, in vitro (imaginair) of in virtual reality
Geen medicatie

Question 9

Paniekstoornis

Answer 9

Recidiverende onverwachte paniekaanvallen
Minstens 1 aanval gevolg door: voortdurend zorgen over nieuwe, piekeren over gevolgen aanval, gedragsverandering door aanval

Question 10

Paniekaanval

Answer 10

Begrensde periode van intense angst of gevoel van onbehagen
Symptomen: hartkloppingen, bonzend hart, transpireren, trillen, ademnood, pijn borst, misselijkheid, duizeligheid, derealisatie, depersonalisatie, angst zelfbeheersing verliezen

Question 11

Behandeling paniekstoornis

Answer 11

Cognitieve gedragstherapie: graduele exposure in vivo
Medicatie: anxiolytica, antidepressiva of combinatie

Question 12

Agorafobie

Answer 12

Angst voor twee/meer: (openbaar) vervoer, open ruimtes, afgesloten ruimtes, in een rij/menigte staan, alleen buitenshuis zijn
Persoon vreest/vermijdt situaties omdat ontsnappen moeilijk is of hulp niet beschikbaar

Question 13

Behandeling agorafobie

Answer 13

Cognitieve gedragstherapie: graduele exposure in vivo
Medicatie: anxiolytica, antidepressiva of combinatie

Question 14

Sociale fobie

Answer 14

Angst voor één/meer situaties waar men sociaal moet functioneren of iets moet presteren en blootgesteld wordt aan kritische beoordeling

Question 15

Etiopathogenese sociale fobie

Answer 15

Biologisch model: genetische factoren
Psychologisch model: irrationele ideeën en verwachtingen, klassieke conditionering (trauma), sociaal cognitieve leertheorie (modelling)

Question 16

Behandeling sociale fobie

Answer 16

Medicatie: antidepressiva (SSRI’s)
Cognitieve therapie
Gedragstherapie: exposure in vivo
Assertiviteitstraining: sociale vaardigheidstraining

Question 17

Obsessief-compulsieve stoornis (OCS)

Answer 17

Angst- en spanningsgevende dwanggedachte die wordt gevolgd door angst- en spanningsreducerende dwanghandeling
Patiënt beschouwt dwangverschijnselen als onzinnig
Veroorzaakt veel spanning, kost patiënt meer dan 1u per dag of verstoren dagelijks functioneren

Question 18

Etiopathogenese OCS

Answer 18

Biologisch model: executief disfunctioneren (prefrontale cortex, nucleus caudatus, thalamus, striatum)
Psychologisch model: onrealistische gedachten, operante conditionering

Question 19

Behandeling OCS

Answer 19

Medicatie: SSRI’s, TCAD (antidepressiva)
Cognitieve therapie (dwanggedachten): negatieve gedachten
Gedragtherapie (dwanghandelingen): exposure in vivo (angstreductie), responspreventie (vermindering rituelen)

Question 20

Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)

Answer 20

Angst en bezorgdheid (piekeren), moeite om het in de hand te houden
Minstens zes maanden vaker wel dan niet voorkomend
Bijkomende symptomen (minstens 3): rusteloosheid, opgewonden, geïrriteerd, snel vermoeid, slechte concentratie, moeite herinneren, prikkelbaar, spierspanning, slaapstoornis

Question 21

Behandeling GAS

Answer 21

Cognitieve gedragstherapie: cognitieve technieken (veranderen disfunctionele cognities en blootstelling aan piekeren), exposure in vivo, relaxatie
Medicatie: anxiolytica, antidepressiva

Question 22

Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Answer 22

Betrokkene blootgesteld aan traumatische ervaring waarbij deze geconfronteerd met met feitelijke/dreigende dood of ernstige verwonding en intense angst, hulpeloosheid of afschuw als reactie had
Gebeurtenis wordt herbeleefd
Vermijden van prikkels die bij trauma horen
Verhoogde prikkelbaarheid
Minstens één maand

Question 23

Etiopathogenese PTSS

Answer 23

Medisch model: genetische factoren, veranderingen HPA-as
Psychologisch model: deficiënte informatieverwerking, negatieve beoordeling van trauma, disfunctionele copingstrategieën

Question 24

Behandeling PTSS

Answer 24

Cognitieve gedragstherapie: in vitro exposure aan traumatische gebeurtenis, in vivo exposure aan situaties die vermeden worden
Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR): ritmische oogbewegingen om het informatieverwerkingsproces te beïnvloeden
Medicatie: SSRI’s

Question 25

Acute stressstoornis

Answer 25

Gelijkend op PTSS, maar symptomen minder dan één maand
Dissociatieve symptomen tijdens of na de ingrijpende gebeurtenis: derealisatie, depersonalisatie, psychogene amnesie, gevoel van verdoving en vervreemding