H5: Schizofrenie en andere psychotische stoornissen

Question 1

Twee soorten psychotische stoornissen

Answer 1

Functionele psychotische stoornissen
Organische psychotische stoornissen

Question 2

Twee soorten functionele psychotische stoornissen

Answer 2

Schizofrenie
Aan schizofrenie verwante stoornissen

Question 3

Zes soorten aan schizofrenie verwante stoornissen

Answer 3

Schizofreniforme stoornis
Schizo-affectieve stoornis
Waanstoornis
Kortdurende psychotische stoornis
Gedeelde psychotische stoornis
Atypische psychosen

Question 4

Twee soorten organische psychotische stoornissen

Answer 4

Door somatische aandoening
Door middelengebruik

Question 5

Klinische criteria schizofrenie

Answer 5

Minstens 2: wanen, hallucinaties, incoherentie, chaotisch/katatoon gedrag, negatieve symptomen
Duur: minstens zes maaanden
Geen/kortdurende depressieve/manische episodes
Disfunctioneren op sociaal, beroep, familie, persoonlijk vlak
Niet als gevolg van middelengebruik of lichamelijke aandoening

Question 6

Kenmerken schizofrenie

Answer 6

Heterogeen ziektebeeld
Weinig tot geen ziekte-inzicht
Denkstoornissen, waarnemingsstoornissen, chaotisch/katatoon gedrag, negatieve symptomen

Question 7

Formele denkstoornissen of onsamenhangende spraak (schizofrenie)

Answer 7

Incoherentie: onsamenhangende spraak/verhalen
Ongewone associaties: linken leggen waar er eigenlijk geen zijn
Wijdlopigheid: verhaal vertellen maar altijd afwijken
Concretistisch denken: alles heel letterlijk interpreteren
Neologismen: verstoord taalgebruik
Echolalie: anderen herhalen
Perseveratie: doordrammen, monoloog

Question 8

Inhoudelijke denkstoornissen (schizofrenie)

Answer 8

Wanen: oncorrigeerbare foutieve overtuigingen (opvattingen in strijd met objectieve realiteit, gedachten als absolute zekerheid zien, behoort niet tot cultuurgoed grotere groep, particuliere overtuiging)
Bizar karakter, zou in werkelijkheid nooit gebeuren
Waansysteem: complex van samenhangende wanen

Question 9

Hallucinaties (schizofrenie)

Answer 9

Zintuiglijke waarnemingservaringen zonder externe bron voor die waarneming, terwijl patiënt daar absoluut van overtuigd is
Thema’s: auditief (stemmen), visueel of optisch, olfactorisch (reuk), gustatoir (smaak), tactiel of haptisch (tast)

Question 10

Ernstig chaotisch of katatoon gedrag (schizofrenie)

Answer 10

Katalepsie: lange tijd in dezelfde houding blijven
Mutisme: niet spreken
Negativisme: verzetten tegen instructie en interactie
Echolalie: anderen herhalen
Echopraxie: anderen nadoen
Echomimie: gezichtsuitdrukkingen/emoties nadoen

Question 11

Negatieve symptomen (schizofrenie)

Answer 11

Affectieve vervlakking: verminderde of afwezige emotionele reacties, uitdrukkingsloos gelaat, weinig tot geen expressie in stem
Apathie, spraakarmoede (alogie), sociaal terugtrekgedrag, zelfverwaarlozing, affectdiscordantie, angsten, prikkelbaar en explosief gedrag

Question 12

Comorbiditeit schizofrenie

Answer 12

Depressie en nicotine: 75%
Cannabis: 45-66%
Alcohol: 40%
Hallucinogenen (20%), stimulantia (11%), sedativa (3-11%), opiaten (2-6%)

Question 13

Epidemiologie schizofrenie

Answer 13

Niet cultuurgebonden, zowel bij rijk als bij arm
Incidentie: 0,2 / 1000 (hoger in stedelijke gebieden van geïndustrialiseerde landen)
Prevalentie: 4 / 1000 (groter dan incidentie → chronische ziekte)
Evenveel mannen als vrouwen, vroeger bij mannen

Question 14

Drie fasen preventie schizofrenie

Answer 14

Primaire preventie: versterking van draagkracht (langetermijn) en vaardigheden
Secundaire preventie: vroegdetectie prodomen en risicogroepen, herkennen kwetsbaarheidfactoren, verminderen draaglast (kortetermijn), psycho-educatie
Tertiaire preventie: vermijden van herval

Question 15

Prodromen

Answer 15

Voortekenen die wijzen op begin van de ziekte
Bv. zich isoleren, prikkelbaarheid, concentratieverlies, angst- en depressieve klachten, …

Question 16

Behandeling schizofrenie

Answer 16

Medicatie: antipsychotica (klassiek/eerstegeneratie of atypisch/tweedegeneratie)
Psychosociale interventies: assertive community treatment (ACT), psycho-educatie, middelengebruik, sociale vaardigheidstraining, cognitieve gedragstherapie

Question 17

Beloop schizofrenie

Answer 17

1. Premorbide fase: biologische kwetsbaarheid
2. Prodromale fase: afnemende belangstelling voor sociale activiteiten, toenemende problemen met vervullen van verantwoordelijkheden uit dagelijks leven
3. Acute fase
4. Restperiode: terug functioneren op min of meer niveau van prodromale fase

Question 18

Schizofreniforme stoornis

Answer 18

Episode van stoornis duurt minstens één maand, maar minder dan zes maanden
Twee of meer van: psychotische symptomen binnen 4 weken na eerste tekenen gedragsverandering, verwardheid of desoriëntatie tijdens psychose, goed premorbide functioneren en meestal terugkeer, geen vervlakt effect

Question 19

Schizoaffectieve stoornis

Answer 19

Ononderbroken ziekteperiode waarin stemmingsepisode tegelijk optreedt met symptomen uit actieve fase van schizofrenie
Minstens twee weken met wanen/hallucinaties
Depressieve/manische symptomen aanzienlijk deel van tijd aanwezig
Bipolair type: manische episodes
Depressief type: alleen depressieve episodes

Question 20

Waanstoornis

Answer 20

Niet-bizarre wanen minstens één maand
Geen stoornis gedachtengang, alleen inhoud
Hoogstens zeer kortdurende hallucinaties, ontregelde spraak, katatonie of negatieve symptomen
Geen opvallende gedragsstoornissen
Korte depressieve/manische perioden (als ze er zijn)

Question 21

Vijf varianten van een waanstoornis

Answer 21

Erotische betrekkingswanen (erotomanie)
Grootheidswanen
Jaloerheidswanen
Achtervolgingswanen
Somatische wanen

Question 22

Kortdurende psychotische stoornis

Answer 22

Minstens één van volgende: wanen, hallucinaties, ontregelde spraak, ernstig of katatoon gedrag
Minstens één dag, niet langer dan een maand
Terugkeren naar oude niveau van functioneren

Question 23

Gedeelde psychotische stoornis

Answer 23

= Inductiepsychose = ‘Folie à deux’
Waan bij iemand die nauwe relatie heeft met één/meer mensen, die al waan heeft/hebben
Inhoudelijk komen de wanen overeen