Geschiedenis - Vragen leerstofoverzicht Flashcards
referentiekader totaalkunst
= de kunst dat een totaalbeeld vormt bij gebouwen i het ‘genre’ barok bv. plafondschilderingen
Wat: cultureel
Waar: Europa
Wanneer:
referentiekader homo universalis
Wat: wanneer je uitblinkt in verschillende domeinen, man die alles kan (bv Leonardo Da Vinci)
Waar: Wereldwijd
Wanneer: 1400-1600
referentiekader Leonardo Da Vinci
Wat: culutreel - humanist, schilder, beeldhouwer, uitvinder, architect, …
Waar: komt van Florentijns Republiek (Italië en Frankrijk)
Wanneer: 1452-1519 (15e-16e eeuw)
referentiekader contrareformatie
Wat: cultureel - actie van de katholieke kerk op de hervormingsbeweging van Luther / tegen de reformatie zijn
Waar: (West-)Europa
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader reformatie
wat: cultureel - hervorming van het christendom
Waar: (West-)Europa
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader calvinisme
Wat: cultureel - protestantse godsdienst van Calvijn die focuste op de predestinatieleer (=alles is voorbestemd)
Waar: Genève / NDL / Europa
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader Luther
Wat: cultureel - eerste protestant, focuste op SOLA-leer
Waar: Duitse Rijk
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader sola-leer
Wat: cultureel - het individuele geloof dat bestaat uit: sola-scriptura, sola gratia en sola fide (Luther geloofde in de sola-leer)
Waar: ontstaan met Luther in Duitse Rijk / Europa
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader Vesalius
Wat: cultureel - humanist, focuste op natuurwetenschappen
Waar: Brussel
Wanneer: 1514-1564
referentiekader antropocentrisme
wat: cultureel - mens centraal (ipv god centraal)
Waar: Europa
Wanneer: 1400-1600 (15e 17e eeuw)
referentiekader clair-obscur
Wat: cultureel - licht donker effect op schilderijen in de barok kunst, contrast tussen donker en licht
Waar: Europa
Wanneer: 1550-1700
referentiekader anglicanisme
wat: cultureel - opgericht door Hendrik VIII (conflict paus huwelijk)
waar: Engeland
wanneer: 16e eeuw
referentiekader Hendrik VIII
wat: politiek - koning engeland die anglicaanse kerk oprichtte + nam kerkelijke bezittingen in beslag met goedkeuring parlement
waar: Engeland
Wanneer: 16e eeuw
referentiekader heliocentrisme
Wat: cultureel - zon staat stil in het centrum en alle andere planeten draaien er rond (door Nicolaas Copernicus 1473-1543)
Waar: Europa
Wanneer: 15e -16e eeuw
referentiekader empirisch onderzoek
Wetenschappelijke methode op basis van waarnemen en ervaring.
Wat: cultureel -> wetenschap,
waar: Europa
wanneer: 16de - 18de eeuw
referentiekader index
wat: cultureel - lijst verboden boeken door Concilie van Trente
waar: Europa
wanneer: 16e eeuw
referentiekader rationalisme
wat: cultureel - wetenschappelijke methode op basis van redeneren en argumenteren (deductieve)
waar: europa
wanneer: 16e-18e eeuw
referentiekader geopolitiek
Wat: politiek - de invloed van de aardrijkskundige ligging op de buitenlandse politiek
waar: europa
wanneer: 1500-1750
referentiekader pragmatieke sanctie
Wat: politiek - daarin verklaarde Karel V de Nederlanden voor eeuwig 1 en ondeelbaar
Waar: de nederlanden
Wanneer: 1549
referentiekader stroppendragers in Gent
referentiekader bloedplakkaat
Wat: politiek - door Karel V uitgevaardigde vorstelijke strafwetten om protestantisme uit te roeien
Waar: de nederlanden
Wanneer: 1550
referentiekader hertog van Alva
wat: politiek - aka ijzeren hertog, werd naar NDL gestuurd door FIlips II om orde te brengen maar bracht schrikbewind door Bloedraad
referentiekader 80 jarige oorlog
wat: politiek - 80jarige oorlog tussen de spanjaarden en ndl leidt tot:
n=onaf calvanistische republiek en
z=behoorde nog tot monarchie
waar: nederlanden
wanneer: 16e eeuw
referentiekader Plakkaat van Verlatinghe
wat: politiek - document waarin de XVII Provinciën Filips II afzetten als hun heerser
waar: in de Nederlanden (noordelijke gewesten
wanneer: 1581
referentiekader braindrain
wat: ? - vlucht van protestantse geleerden naar Noorden
referentiekader mercantilisme
referentiekader colbertisme
referentiekader Oliver Cromwell
referentiekader Glorious Revolution
referentiekader Declaration of Rights
referentiekader encyclopedie
referentiekader censuur
referentiekader John Locke: volkssoevereiniteit
wat: politiek - volk heeft hoogste macht
waar: Europa
wanneer 18e 19e eeuw
referentiekader Montesquieu: scheiding der machten
referentiekader Indian Summer
referentiekader “No taxation without representation”
wat: politiek - kolonisten moesten belastingen betalen ad Britten -> in ruil eisten ze inspraak in Britse Parlement
waar: Amerika
wanneer 18e eeuw
referentiekader Boston Tea Party
Wat: politiek - Britse ambassade dwong de kolonisten om thee uit China van hun te kopen -> de kolonisten (verkleed als indianen) gooide de thee in het water voor aandacht
Waar: Britse kolonies in Amerika
Wanneer 1773
referentiekader Impeachmentprocedure
referentiekader Déclaration des droits de l’Homme et du Citoyen
wat: politiek - verklaring vd rechten vd mens en vd burger
waar: Frankrijk
wanneer: 18e 19e eeuw
referentiekader cijnskiesrecht
wat: politiek - alleen de rijke mannen mochten stemmen als ze belastingen betaalden
referentiekader continentale blokkade
wat: politiek - blokkeren van de invoer en uitvoer van Engelse goederen (door Napoleon)
waar: fr/eng
wanneer: 18e - 19e eeuw
kenmerken humanisme
- individualisme en sterk
- zelfbewustzijn
- tekstkritiek en algemene kritische
- ingesteldheid
- antropocentrisme
- homo universalis
link humanisme & reformatie
reactie van de kerk op de reformatie: contrareformatie
kenmerken renaissance
beeldhouwkunst:
anatomisch juiste weergave
gespierde, naakte mensenlichamen
mens expliciet centraal zetten
natuurlijke houding door contrapost-houding
thema= religieus + KO
bouwkunst:
architecturale elementen uit de KO
koepels
symmetrisch evenwichtig
horizontale lijnen door friezen en architraven = veel harmonie
schilderkunst:
symmetrie/ evenwicht en geometrische opbouw
Realistische weergave: lijnperspectief
thema’s uit de KO + religieuze themas
kunstenaars zijn gekend: de mens staat centraal
nieuwe genres: portret kunst
kenmerken barok
beeldhouwkunst:
anatomisch correct
schroefbeweging
diagonale lijnen
veel emotie + drama
niet in rust, veel beweging
bouwkunst:
veel versiering
druk: horizontale en verticale lijnen
totaal kunstbeeld-, schilder- en bouwkunst = één geheel en lopen in elkaar over, bv: plafondschilderingen
schilderkunst:
dramatiek: veel beweging en expressie
asymmetrie: geen evenwichtige compositie + veel diagonale lijnen
kleurgebruik: clair-obscur + felle kleurvlakken
(thema’s uit de KO + religieuze thema’s)
(kunstenaars zijn gekend: de mens staat centraal)
leg uit dat in de 16e en vooral de 17e eeuw het wereldbeeld drastische verandert
wereldbeeld werd mechanisch -> god was niet echt meer nodig
de mens alleen na schepping god
Karel V zorgt voor centralisatie in de Nederlanden: hoe?
streefde naar bestuurseenheid door:
- 1 landvoogd(es)
- centrale instellingen
- eenvorminge vorstelijke strafwetten (bloed)plakkaten
Karel V heeft een wereldrijk: hoe verwoven?
Hij had een wereldrijk door huwelijkspolitiek en erfenissen van zijn ouders en grootouders + de kolonies van Spanje in Zuid-Amerika
Karel V reageert hard op de religieuze verdeeldheid. Leg uit.
Hij wou eenheid in zijn rijk en richtte daarom het bloedplakkaat op om protestantisme uit te roeien?
Bespreek 3 redenen waarom de inwoners in de Nederlanden moeite hadden met het beleid van Filips II
- Traditionele autonomie van steden en gewesten
- Geen tolerantie meer tegenover het protestantisme -> met als gevolg de Beeldenstorm (beelden van de katholieke kerk vernielen)
- Adel weinig / geen inspraak
Wat was het gevolg in de Nederlanden van het beleid van Filips II?
Wat zijn de gevolgen voor de Nederlanden in 1648 met de vrede van Münster? (einde 80j oorlog)
- Noorden: Onafhankelijke calvinistische republiek + bloeiende economie = republiek van de Verenigde Provinciën
- Zuiden: Katholieke monarchale deelstaat van het Habsburgse wereldrijk
->Spaanse Nederlanden (1648-1713)
->Oostenrijkse Nederlanden (1713-1794)
Vorstelijk absolutisme betekenis
Vorstelijk absolutisme= volledig macht hebben, alles alleen regeren.
Economisch= de controle van de economie (colbertimse)
politiek: wettiging (goddelijk en romeins recht)
cultureel: controle over het culturele leven (censuur en academies)
religieus: één religie, één nationale kerk (edict van nantes terugroepen, gallicansime)
administratief:
tradities (beleid v voorganger, erfelijk koningschap, centrale instellingen, steun v/d kerk)
militair
centralisatie
Hoe uit het vorstelijk absolutisme zich op economisch, politiek, cultureel, religieus en administratief vlak?
Vorstelijk absolutisme= volledig macht hebben, alles alleen regeren.
Economisch= de controle van de economie (colbertimse)
politiek: wettiging (goddelijk en romeins recht)
cultureel: controle over het culturele leven (censuur en academies)
religieus: één religie, één nationale kerk (edict van nantes terugroepen, gallicansime)
administratief:
tradities (beleid v voorganger, erfelijk koningschap, centrale instellingen, steun v/d kerk)
militair
centralisatie
Wat gaf Lodewijk XIV het recht om als een absolute vorst te heersen?
Romeins recht= de koning staat boven de wet + geen scheidng van staatsmachten
Goddelijk recht= de koning is een plaatsvervanger van God op aarde
Welke keerzijde had de politiek van Lodewijk XIV? Bespreek de verschillende domeinen.
Imago en belang van Versailles
opsluiten adel
Engeland wordt een constitutionele parlementaire monarchie: verklaar wat hiermee bedoeld wordt.
verklaar ook het begrip constitutioneel en parlementair.
Continuïteit in het beleid van de Tudors-Stuarts-Hannovers?
Belang van de “glorious revolution” en de “declaration of rights”
verlichting = verstand + vrijheid
Leg uit wat hiermee bedoeld wordt.
Welke evoluties hebben bijgedragen tot de ontwikkeling van de verlichting?
de buiten Europese contacten
de verschillende religies (na de reformatie)
de wetenschappelijke revolutie
Leg het verband tussen Lodewijk XIV en de Franse Revolutie uit.
Lodewijk XIV had vorstelijk absolutisme en leefde luxueus wat er na lange tijd voor zorgde dat frankrijk bankroet werd en er een economische crisis was -> leidde tot de franse revolutie (ben niet zeker)
Wat is de link tussen de Verlichtingsideeën en de Amerikaanse Revolutie?
Fases in de Franse Revolutie
FASE 1 = nieuwe elite aan de macht (1789-1791)
Nieuwe elite vormde de nationale vergadering met als doel om een nieuwe grondwet op te stellen -> mocht niet van Lodewijk XVI -> bestorming Bastille
Uiteindelijk kreeg de elite hun zin (zie bundel)
FASE 2: Radicalisering revolutie (1792-1794)
Mislukte vluchtpoging koning & koningin -> terechtstelling met guillotine
Frankrijk wordt een constitutionele republiek: nieuwe grondwet met algemeen stemrecht
…
Wat waren de aanleidingen tot de Franse Revolutie?
Verlichte ideeën = gelijkheid, scheiding der machten, vrijheid
Vorstelijk absolutisme= koning en koningin leefde decadent + bron van frustratie want hoge graanprijzen
Maatschappelijke ongelijkheid = standenmaatschappij
Economische crisis= armoede en hongersnood + werkloosheid + FR bankroet
Wat was de rol van Napoleon?
hij deed (in fase 3) een staats greep en werd dan de keizer van FR, hij had zowel positive als negatieve aspecten
→ positief: eindelijk RUST in FR + vele praktische verwezenlijkingen van de verlichting
→ negatief: absolutisme + constante machtsdrang zorgt voor vele oorlogsslachtoffers in binnen- en buitenland + herinvoering slavernij
ook deed hij veel veld slagen
……?
referentiekader Vrede van Münster
Wat: politiek - toen de Nederlanden onafhankelijk werden na de 80 jarige oorlog, de geboorte van Nederland
Waar: (noorden van) de nederlanden
Wanneer: 1648
toepassingen van het humanisme
