endokryny 1 Flashcards
Wazopresyna a płytki
- Wazopresyna stymuluje również uwalnianie vWF i czynnika VIII z komórek śródbłonka.
- Z tego powodu jest zalecana w leczeniu CHOROBY VON WILLEBRANDA typu 1 i 2 (niedobór vWF).
- Nie stosuje się desmopresyny w typie 3, gdzie brak jest vWF w rezerwach tkankowych.
Niewrażliwość cewek zbiorczych na ADH można zapamiętać pod jakże nerkowym akronimem CALYX
Ca - hiperkalcemia
Ly - sole litu (bądź lytu)
X - sprzężony z X w 90%,
+ fonetycznie też pojawia się tam K - hipokalemia :)
Moczówka prosta Ciężar właściwy moczu
< 1,005.
Wielomocz
> 4l/24h
Paradoksalny efekt antydiuretyczny tiazydów
Tiazydy hamują kontransporter NaCL z cewki zbiorczej do rdzenia-> zwiekszone wydalanie NACL i wody -> Spadek objętości ECF prowadzi do spadku ciśnienia również na poziomie kłębuszka nerkowego -> Spadek ciśnienia w kłębuszku prowadzi do obniżenia tempa filtracji kłębuszkowej -> co zmniejsza dopływ płynu do cewki zbiorczej i objętość moczu
2) Moczówka prosta NERKOWA: leczenie
- DIETA Z OGRANICZENIEM SODU + DIURETYK TIAZYDOWY w przypadku moczówki GENETYCZNEJ
HIPOgonadyzm HIPOgonadotropowy
HIPOgonadyzm HIPOgonadotropowy = zespół Ka⬇⬇manna i zespół Pradera -Wi⬇⬇ego
TSH zakres
0,4–4,0 mIU/l,
badanie PRZESIEWOWE u NOWORODKÓW po 3. dniu życia,
Obustronnie występujący zespół cieśni nadgarstka nasuwa podejrzenie
NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY lub AKROMEGALII.
Subkliniczna niedoczynność tarczycy
- ze zwiększonym stężeniem↑TSH w surowicy (TSH >4 mIU/l),
- PRAWIDŁOWYM stężeniem fT3 i fT4,
Nowotwory tarczycy Onkogeny
BRAF –> BRodaAFkowaty, RET –> RdzEniasTy :)
- BRAF → RAK BRODAWKOWATY,
- RET→ RAK RDZENIASTY (zespół MEN).
Niedoczynność kory nadnerczy - Choroba Addisona - Przyczyny
Causes of adrenal insufficiency (ADDISON)
- Autoimmune (Addison’s disease)
- Degenerative (adrenoleukodystrofia, amyloidoza, hemochromatoza, sarkoidoza)
- Drugs (e.g. mitotane, ketoconazole)
- Infections (e.g. TB, syphilis, HIV)
- Secondary (hypopituitarism)
- Others (adrenal bleeding)
- Neoplasia (metastasis of kidney and lung cancer)
Badanie przesiewowe: STĘŻENIE KORTYZOLU we krwi RANO
NISKI poziom (<138 nmol/l / 5 μg/dl) oznacza NIEDOCZYNNOŚĆ NADNERCZY .
TEST STYMULACYJNY z ACTH
- Stężenie porannego kortyzolu <138 nmol/l / 5 μg/dl POTWIERDZA niedoczynność,
- > 540 nmol/l / 15 μg/dl ją WYKLUCZA Choroba Addisona
Cechy HIPERKALIEMII w EKG
- ~5,5 mmol/l → wzrost amplitudy i zwężenie załamków T, skrócenie odstępów QT,
- 5,5–7,5 mmol/l → poszerzenie zespołów QRS, spłaszczenie załamków P, wydłużenie odstępów PQ,
- > 7,5 mmol/l → asynchroniczna depolaryzacja i repolaryzacja mięśnia komór → asystolia lub migotanie komór.
FARMAKOLOGICZNE opanowanie hiperkortyzolemii za pomocą
KETOKONAZOLU,
METYRAPONU
OSILODROSTATU
Pheochromocytoma - Leczenie FARMAKOLOGICZNE
przygotowanie na 2-3 tygodnie przed operacją przy użyciu FENOKSYBENZAMINY / DOKSAZOSYNY / PRAZOSYNY (blokery receptora α):
- w przypadku znacznie przyspieszonej czynności serca stosuje się dodatkowo β-bloker,
- β-bloker należy zastosować zawsze po α-blokerze.
Pheochromocytoma - Leczenie w celu OPANOWANIA NAPADOWYCH WZROSTÓW CIŚNIENIA
FENTOLAMINA „ is a reversible nonselective α-adrenergic antagonist.”
TRIADA WHIPPLE’A
1) Objawy występują w czasie GŁODZENIA.
2) Objawom towarzyszy HIPOGLIKEMIA.
3) Objawy USTĘPUJĄ PO PODANIU WĘGLOWODANÓW.
Makro/mikrogruczolak przysadki ile mm?
- makrogruczolaki (≥10 mm średnicy)
- mikrogruczolaki (<10 mm średnicy).
Guzy przysadki objawy oczne
niedowidzenie połowicze dwuskroniowe.
Inne przyczyny hiperprolaktynemii nie związane z obecnością guza prolaktynowego
– Niewyrównana niedoczynność tarczycy
– Niewydolność nerek lub wątroby
– Hiperprolaktynemia czynnościowa
– makroprolaktynemia
Guz prolaktynowy leczenie
Agoniści receptora dopaminowego:
– Bromokryptyna
– Chinagolid (unikać u kobiet planujących ciążę)
– Karbegolina
Ocena wyleczenia somatotropinoma
1) wyleczenie możliwe tylko po leczeniu operacyjnym
stężenie GH <46 pmol /l (1,0 µg/l) w OGTT oraz stężenie IGF 1 w normie dla płci i wieku
Kontrola somatotropinoma
- Analogii somatostatyny o przedłużonym działaniu oktreotydy i lanreotyd
- Leki dopaminergiczne
- Jeśli leczenie analogami somatostatyny i lekami dopaminergicznymi nie jest skuteczne można włączyć antagonistę receptora dla GH pegvisomant
- radioterapia
Do objawów akromegalii nie należą:
B) sucha skóra.
ale:
A) upośledzona tolerancja glukozy.
C) zaburzenia czynności i budowy tarczycy.
D) zaburzenia czynności gonad.
E) obturacyjny bezdech senny
Niedoczynność przedniego płata przysadki Podstawowe badania laboratoryjne:
- niedokrwistość
- hipoglikemia
- hiponatremia
- hipercholesterolemia.
Wtórna niedoczynność nadnerczy a pierwotna - różnica w diagno
wtórna - BRAK hiperkaliemii, bo aldosteron niezależny od ACTH
wtórna - odbarwienie skóry
Trzeciorzędowa Niedoczynność tarczycy
Niedobór lub brak TRH (choroby podwzgórza lub przerwanie ciągłości szypuły przysadki)
Kogo nie leczyć - Niedoczynność tarczycy?
Pacjentów z subkliniczną niedoczynnością tarczycy w wieku podeszłym (zwłaszcza > 80 r.ż.)
Subkliniczna pierwotna nadczynność tarczycy
- TSH spadek
- FT4 i FT3 w normie
Eutyreoza prawdopodobna
- TSH N
- FT4 nieznacznie wzrost
Leczenie w nowotworze tarczycy - wole guzkowe toksyczne małe, łagodne
Jod 131
Leczenie w nowotworze tarczycy - zmiana łagodna albo podejrzenie nowotworu pęcherzykowego bez cech złośliwości
Jod 131
Leczenie w nowotworze tarczycy - rak
operacja
Leczenie w zapaleniu tarczycy
beta bloker
Leczenie w nadczynności tarczycy indukowana jodem
GKSy
Nadczynność tarczycy leczenie - Jawna klinicznie nadczynność tarczycy u kobiet ciężarnych
- leki przeciwtarczycowe
- Jod przeciwskazany
U 68 letniej pacjentki przy wykonywaniu
usg tętnic szyjnych wykryto w prawym płacie tarczycy guzek hipoechogeniczny o rozmiarze 15 mm. W badaniu palpacyjnym nie wyczuwa się zmiany. Jakie powinno być postępowanie?
C)biopsja zmiany pod kontrolą USG.
Mikrorak tarczycy
- śr. ≤ 1 cm
- ograniczony do tarczycy,
- bez przerzutów do węzłów chłonnych
- bez przerzutów odległych
Rak rozpoznany przed operacją co wycianmy
całkowite wycięcie tarczycy
z węzłami przedziału centralnego,
przy podejrzeniu meta także przedziału bocznego.
hiperkalcemia EKG
EKG: wydłużenie PQ, skrócenie QT
Hiperkalcemia
Stężenie wapnia w surowicy >2,75 mmol /l (>11 mg%)
Przełom hiperkalcemiczny
(zwykle > 3.75 mmol /l)
Hiperkalcemia Leczenie:
GKS - Hamowanie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego
Wtórna Nadczynność przytarczyc
- PChN: PTH wzrost, Ca spadek, fosforany WZROST
- Upośledzenie wchłaniania: PTH wzrost, Ca spadek, fosforany SPADEK
Hipokalcemia
Wapń całkowity (skorygowany) <2,25 mmol /l (<2,15 mmol /
Jakie leki mogą prowadzić do inaktywacji witaminy D i w konsekwencji hipokalcemi?
leki p/padaczkowe (poch. hydantoiny i kwasu barbiturowego)
Niedoczynność przytarczyc przyczyny
- Odkładanie żelaza (hemochromatoza)
- ch. Wilsona),
- amyloidoza
Przyczynami obniżonego stężenia wapnia całkowitego
mogą być:
- Niedoczynność przytarczyc
- Niedobór albumin
ale NIE
3. Nowotwory wytwarzające PTHrP
4. Leczenie tiazydami
5. Zatrucie witaminą D
