EMQ Neurologie Flashcards
Cauda Syndroom
Beklemming cauda equina > uitval van sacrale wortels
Symptomen:
- pijn in de onderrug
- Blaas problemen
- Motorische uitval onderlichaam
- Impotentie
- Incontinentie
- Sensibiliteitsstoornissen S3-C5 darmatomen
Pijn neemt toe bij drukverhoging dus hoesten persen niezen
Kanaalstenose
Pijn in het verloop van een dermatoom
> Die niet verergert bij HNP
> Die wel verergert bij enige tijd lopen en verdwijnt ook niet direct na het stoppen
> Die houdingsafhankelijk is
Vernauwing van wervelkanaal, waardoor beklemming van zenuwen. Vooral bij 50+
HNP: hoesten niezen en persen > bij hernia neemt de pijn hierbij toe.
Bij kanaalstenose NIETT!!
klachten lijken wel op hernia
Lumbosacrale plexopathie
> Ernstige pijn in het verloop van de plexus
klapvoet, rugpijn
Tekenen van plexus uitval (perifere motorische uitval)
- atrofie
- Fasciculaties
- verlaagde reflexen
Belangrijk: meerdere perifere motorische zenuwen zijn aangedaan tegelijk
Diabetische plexopathie
Lijkt op het beeld van de lumbosacrale plexopathie
> pijn atrofie van de M. quadrilles
> verbetert bij het goed instellen van de glucose waarde
DM!
Nervus suralis drukneuropathie
bestaat niet
Radiculair syndroom L5
Pijn over posterolaterale zijde van de heup. Die via de laterale knie naar het scheenbeen en onderbeen loopt.
Aantasting van 1e tot 4e teen.
geen reflexen aangedaan.
bil-achterbeen-zijkant knie naar voorkant scheen-voet- tenen
Radiculair syndroom S1
Loopt over de bil en de dorsale zijde van het bovenbeen naar de dorsolaterale zijde van het onderbeen en de laterale zijde van de voet.
Alleen aantasting 5e teen
verlaagde achillespeesreflex
Benzodiazepine intoxicatie
Benzodiazepines hebben een GABA effect, symptomen zijn dus remmend!
sedatie, dronken gevoel, vertraagde spraak, coma, delirium, kleine tot middelgrote pupillen
vertraagde bewegingen, ataxie, hypotensie, hypo/areflexie, cardiale / respiratoire depressie
reageert op FLUMAZIL behandeling
reageert niet op NALOXONE behandeling
Methadon/opiaat intoxicatie
Symptomen zoals benzo-intoxicatie
reageert goed op NALOXONE
maar heeft wel meerdere naloxone dosissen nodig
Cocaine intoxicatie
Cocaine is een orthosympaticomimeticum met vasoconstrictief effect:
- verhoogde alertheid, of juist psychose en coma
- hypertensie
- tremoren, myoklonieen, dystonie
- hartritmestoornissen
- mogelijk intracerebrale bloedingen of infarcten
XTC intoxicatie
- kortdurende desorientatie
- geringe coordinatiestoornis
- pupilverwijding
- soms inkleding door ernstig acuut hersenoedeem
- typische drug die genomen wordt op feestjes, patiënten worden dan ook vaak vanuit deze feesten gepresenteerd
Cerebrale metastases
VG een maligniteit met nu een locale uitval die niet door aan andere oorzaak verklaard kan worden
> vaak meerdere locale uitvalsverschijnselen, R als L, die anatomisch onlogisch zijn
> vaak gepaard met hoofdpijn
encephalopathie
Hepatisch:
ammoniak stapeling door leverprobleem
> tekenen hiervan zijn: laag VIT-K en levercirrose
> portale hypertensie
Renaal:
Ureumstapeling door nierprobleem
> tekenen van nierfalen: hypertensie, anurie
Delier
Wisselend bewustzijn gedragsverandering cognitieve stoornissen verwardheid ( tijd en plaats) na infectie/operatie/medicatie 'plukkerig'
Stil delier:
hypoactief, apathische vorm
Huntington
Meestal na 30e jaar, maar verspreiding
> erfelijk > familiair
Progressieve chorae (dansachtig) + andere motorische stoornissen
Vanaf begin spraak/slikstoornissen
Dementie > op vroege leeftijd
Persisterende amnestische stoornis door alcohol
Syndroom van korsakov
- Ernstige stoornissen van anterograde episodisch geheugen
- Gestoorde oriëntatie van tijd, plaats en persoon
- vaak zijn er confabulaties ( verhalen die extreem overdreven of onwaar zijn)
Vaak gepaard met Wernicke encephalopathie
- ataxie
- wisselend bewustzijn
- hypothermie
- tekort aan vitamine B1
Global transient amnesia
Een onbegrepen aandoening waarbij men zomaar last heeft van anterograde en retrograde amnesie zonder aanwijzingen van neurologische schade.
Alleen recente retrograde geheugen is aangedaan.
Herkenning van voorwerpen en zelfkennis blijft intact.
Gaat binnen 24 uur vanzelf over. geheugen hersteld.
Normal pressure hydrocefalus
Progressieve incontinentie
loopstoornis
achteruitgang van cognitie: vergeetachtigheid en traagheid
normale liquordruk
Aanval van ziekte van meniere
Aanvallen van draaiduizeligheid die minuten tot uren kan aanhouden
soms gepaard met misselijkheid en braken
gepaard met horizontale nystagmus
oorsuizen
verminderd gehoor aan een kant
BPPD - benigne paroxysmale positie duizeligheid
dagelijks recidiverende aanvallen van draaiduizeligheid
aanvallen duren zeer kort (10-30 sec) en treden vooral op bij snelle verandering
> komt vaker voor bij tumoren of lange periode van bedrust
test: kiepproef van DIX-hallpike
behandeling: kantel methode van epley
Brughoektumor
Aantasting van hersenzenuw V (trigeminus) VII (facialis) en VIII (vestibulotrochlearis) aan.
gehoorverlies en oorsuizen
later krijgt de patiënt ook last van sensibiliteit van het gelaat, perifere facialis uitval en slikstoornissen
Continue klachten
Therapie: stereotactische behandeling
Infarct in de vermis van het cerebellum
problemen met vermis uitten zich voornamelijk in:
- gestoorde romp balans
- problemen met lopen
opeens!
Neuritis vestibularis
Een heftige draaiduizeligheid met bleekheid, misselijkheid, en overgeven
> geen sprake van aanvallen
Rechtop zitten > patiënt valt naar richting van neuritis
nystagmus naar gezonde kant
sluiten van ogen helpt tegen klachten & stilliggen
Arteriitis Temporalis
Verhoogde bezinking, gewrichtsklachten aan de schouder/bekkengordel ( zoals bij polymyalgia rheumatica)
heftige hoofdpijn, kaakclaudicatie, visumproblemen
ontsteking van bloedvat bij de slaap > 50+
verschil:
arteriitis > heftige hoofdpijn, kaakclaudicatie visumproblematiek
Polymyalgia> meer aspecifiek malaise/misselijk/moe/koorts
Hydrocefalus pasgeborenen
Pasgeborenen & zuigelingen
> sufheid, prikkelbaarheid
> Fenomeen van ondergaande zon = ogen draaien naar beneden
> Vertraagde psychomotorische ontwikkeling
Verhoogde DRUK
Hydrocefalus kinderen/volwassenen
> mentale retardatie > bewustzijnsdaling > Trage pupilreactie > Blikparese naar boven, abducens parsen > stuwingpapillen >stoornissen van lopen en evenwicht > mictieklachten
Subduraal Hematoom
Veneuze bloeding in schedel met concaaf aspect bij een MRI met contrast.
Komt vaak in acute vorm voor na trauma, zonder schedelfractuur.
> hoofdpijn, misselijkheid, verlammingen, spraakproblematiek, cognitieve verandering, slaperig/sufheid, bewusteloosheid
Kan in chronische vorm voorkomen bij ouderen
Dialyse-disequilibrium syndroom
Dit is een te snelle verandering van elektrolysten serum concentraties waardoor een encefalopathie kan ontstaan
Symptomen Focale neurologische verschijnselen papiloedeem verminderd bewustzijn kort na hemodialyse!!
Leptomeningeale metasasering
leptomeningeale metastasering op basis van een bronchus of mammacarcinoom, of melanoom. Uitzaaiing vanuit een lymphoma of leukemie
focale neurologiche uitval, insulten en hoofdpijn door het hele hoofd
Een 58-jarige mevrouw wordt tijdens het uitlaten van de hond plotseling duizelig. Later op de Spoedeisende Hulp beschrijft zij heftige draaiduizeligheid. Zij heeft inmiddels drie keer overgegeven en ze vermijdt iedere beweging van haar hoofd. In verband met diabetes mellitus gebruikt zij metformine en verder vermeldt de voorgeschiedenis een cervix- carcinoom in situ 12 jaar geleden. Bij onderzoek vindt u een nystagmus met de snelle fase naar links, ook als patiënte naar rechts kijkt (derde graads nystagmus). Daarnaast heeft de nystagmus ook een rotatoire component. Als patiënte haar blik probeert te fixeren neemt de nystagmus enigszins af in ernst. Bij het verdere onderzoek vindt u geen afwijkingen
Neuritis vestibularis
Duizeligheid + overgeven + vermijdt bewegingen hoofd (wil stilzitten) + VG cervixcarcinoom in situ + nystagmus naar links met rotatoire component.
Begonnen tijdens hond uitlaten, nu nog aanwezig (continu aspect ipv aanvallen)
Geen:
Meniere: korte aanvallen, wordt niks over gehoor gezegd.
BPPD: korte aanvallen
Brughoektumor: nystagmus niet perse aanwezig + wordt niks over gehoor/oorsuizen gezegd
Een 53-jarige lerares vertelt al 25 jaar hoofdpijn te hebben. De hoofdpijn is er eigenlijk altijd: een drukkende pijn vooral boven op haar hoofd, maar verder ook overal op haar schedel. Soms voelt zij zich licht misselijk, maar ze geeft nooit over. Als de hoofdpijn al te erg wordt zet zij de kinderen in de klas zelfstandig aan het werk, maar zij verzuimt haar werk eigenlijk nooit. Patiënte rookt 4 sigaretten per dag en gebruikt gemiddeld 2 eenheden alcohol. In het verleden onderging ze fysiotherapie voor de hoofdpijn, maar dat hielp niet zo veel. De laatste jaren gebruikt ze dagelijks 4 tabletten paracetamol van 500 mg. Bij onderzoek vindt u geen afwijkingen.
Medicamenteus geïnduceerde hoofdpijn
Drukkende (continu) pijn met lichte misselijkheid + jaren 4 paracetamol per dag + geen afwijkingen
Spanningshoofdpijn: bandgevoel, reageert goed op pijnstilling.
Een man van 38 jaar oud komt op het huisartsspreekuur omdat hij de dag ervoor een ontzettend hevige hoofdpijn had gekregen aan de rechter kant van zijn hoofd. De hoofdpijn ging gepaard met een rood tranend oog en verstopte neus. De aanval duurde 2 uur. Hij had bijna 112 gebeld. Enkele jaren geleden heeft hij ook een dergelijke aanval gehad. Zijn vader is recent gediagnosticeerd met een hersentumor.
Clusterhoofdpijn
Een man van 60 jaar bezoekt de polikliniek neurologie met zijn vrouw, in verband met geheugen verlies. Daarnaast heeft hij de laatste jaren soms last van visuele hallucinaties en heeft hij steeds meer moeite met het beginnen van bewegingen.
Lewy-body dementie
Visuele hallucinaties + parkinsonisme bij geheugenverlies
Een tevoren gezonde 76-jarige vrouw bezoekt haar huisarts vanwege pijn in hoofd, schouders, en bovenarmen. Desgevraagd vertelt patiënte dat zij ook pijn heeft bij het kauwen, een pijn die zo hinderlijk is dat zij na een paar kauwbewegingen moet stoppen. Laboratorium onderzoek toont een BSE van 69 mm/1e uur.
Arteriitis temporalis
Hoofdpijn + schouders/bovenarmen + kauwen + BSE
Polymyalgia is zonder hoofdpijn + geen kauwklachten.
Een 76-jarige alleenwonende vrouw wordt gepresenteerd op de eerste hulp in verband met ernstige verwardheid. Naast de internist wordt ook de psychiater in consult geroepen met de vraag of er sprake is van psychiatrische problematiek. De internist heeft al een infuus aangelegd met vocht omdat mevrouw een ondervoede en gedehydreerde indruk maakte maar meldt u dat ze erg verward en plukkerig is. U ziet haar als arts-assistent psychiatrie een uur later en ze is georiënteerd in tijd en plaats. Ze weet alleen niet waarom ze op de eerste hulp is. Ze beschrijft de minister president maar weet niet zijn naam. Ze kan omgekeerd van zeven tot een tellen.
Delier
Erg plots beeld bij ondervoeding/dehydratatie en oud persoon + plukkerig + intussen georiënteerd, maar weet niet waarom ze daar is.
U bent coassistent en ziet op de polikliniek neurologie een 25-jarige vrouw. Zij heeft al jaren rugpijn. Sinds 1 maand heeft ze ook pijn in het rechter been, aan de achterkant van het boven- en onderbeen. Sinds 1 week is dit ondraaglijk. Bij hoesten, niezen, persen krijgt ze meer pijn in het been. Ze gebruikt paracetamol tegen de pijn, maar dat helpt onvoldoende. Bij onderzoek vindt u geen parese; de patiënt kan op tenen en hakken lopen en staan. Er is rechts een hypesthesie van de rechter kuit en van de laterale voetrand. De achillespeesreflex is rechts afwezig, links normaal opwekbaar. De vingervloerafstand is 10 cm waarbij de pijn in het rechter been toeneemt.
Radiculair syndroom S1
Achterkant boven en onderbeen + laterale voetrand + afwezige APR + toename bij HNP
Bij L5: 1e tm 4e teen + geen reflexen aangedaan
S1: achterkant been + 5e teen + APR verlaagd
Multipele sclerose
Diffuse aandoeningen CZS
>spierzwakte of doof tintelend gevoel
> in combinatie met aandoeningen van n.opticus
Symptomen wisselen in plaats en intensiteit
VG > vergelijkbare klachten
‘Wazig zien + spierzwakte of doof/tintelend gevoel of onhandiger met arm/been, en in VG al eerder wazig zien klachten’ (+ voetzool van Babinski)
Polyneuropathie op basis van chemo
Perifere neuronale toxiciteit
- uitval van de vitale sensibiliteit
- pijnlijke paresthesieën
De symptomen kunnen in ernst toenemen wanneer chemo gestopt is.
Meestal prikkelingen of tintelingen, doof of veranderd gevoel, of pijn in handen/voeten.
Doordat chemo de perifere neuronen heeft aangetast, met effecten op spieren en gevoel.
Chemo-geïnduceerd in VG staat dus kanker/chemo
Syndroom van Guillain-Barre
Specifiek voor dit syndroom is een acuut ontstane, snel progressieve (binnen een dag) uitval van motorische functie
Begint met tintelingen vingers/tenen, die uitbreidt. De motorische uitval/spierzwakte begint meestal proximaal aan de extremiteiten
2-4 weken voorafgaand is er vaak infectie met EBV, CMV, campylobacter of een BLI geweest.
Maximaal beeld binnen 1-2 weken (altijd <4wk), waarna plateau gedurende weken tot maanden, waarna geleidelijk herstel (wk-mnd).
Leeftijd is variabel, adolescenten tot volwassenen.
Snel progressieve, ernstige verlammingen van armen/benen + gevoelsstoornis + lage/afwezige reflexen
Begint met tintelingen of dove plekken in tenen/vingers breidt uit naar armen/benen. Binnen enkele dagen is er spierzwakte, die overheerst en naar bovenarmen/benen gaat.
Vaak in casus: gezond iemanad, behalve diarree gehad/infectie gehad
Commotio Cerebri = hersenschudding
korter dan 15 min buiten bewustzijn
retrograde amnesie + hoofdpijn + moe + duizelig + concentratieproblemen
Contusio cerebri= hersenkneuzing
langer dan 15 minuten buiten bewustzijn
vaak veel overgegeven
hoofdpijn die weken tot maanden kan aanhouden na ongeval
Epidurale bloeding
gevolg van een trauma
direct na trauma bij bewustzijn en langzaam verliezen of direct verliezen.
vrij specifiek
bloeding is soms onder de huid te zien
Brilhematoom
of
hemotympanum
ALS
Progressieve spierzwakte met asymmetrisch begin, maar uiteindelijk gegeneraliseerd beeld
Zwakte, atrofie, krampen, fasciculaties
Verhoogde spierrekkingsreflexen + pathologische voetzoolreflex
Later: dwanghuilen en lachen
Uitval van zowel centraal als perifeer motorisch neuron
Meestal: 50-60 jaar, maar kan ouder/jonger
Cervicale myelopathie
Centrale uitval van armen en benen spierzwakte
Problemen met fijne motoriek vingers
Incontinentie voor urineren
Syndroom van L’hermitte
‘Elektrische’ pijnscheut door de rug bij het buigen van het hoofd
Komt ook voor bij MS
Symptomen verergeren bij extensie van de nek
Door verdrukking RM en/of zenuwwortels vaak geleidelijk optredende klachten.
Motorische en gevoelsstoornissen
Parese van benen krachtsverlies, slingerend lopen, spastische parese (stijve benen)
Incontinentie voor urineren
Syndroom van Brown-Séquard
Dwarslaesie met
Ipsilaterale zijde: gnostische en motorische uitval
Contralaterale zijde: vitale uitval die iets lager begint
typisch neuro beeld na trauma
Herseninfarct
Herseninfarcten worden waarschijnlijk bij eenzijdige uitval van
Armen en de onderkant van het gezicht (a. cerebri media)
Benen (a. cerebri anterior)
Homonieme hemianopsie (a. cerebri posterior)
Hersenzenuw uitval (a. basilaris).
De symptomen treden acuut op
Risicofactoren voor het krijgen van een herseninfarct
Boezemfibrilleren, tenzij antistolling
Atherosclerose
Stenoses van de a. carotis (vaak op basis van atherosclerose)
Plotselinge dalingen van de tensie (dit veroorzaakt de zogenaamde waterscheidingsinfarcten)
Gegeneraliseerd epileptisch insult
Een gegeneraliseerd epileptisch insult kenmerkt zich door afwijkingen (bijvoorbeeld spieraanspanningen) door het hele lichaam, in tegenstelling tot de partiële insulten waarbij de symptomen focaal optreden
Net als bij het partieel complex insult is er sprake van een daling van het bewustzijn
Partieel complex epileptisch insult
Een epileptisch insult met focale (in tegenstelling tot gegeneraliseerde) verschijnselen in combinatie met een daling van het bewustzijn
Verschijnselen kunnen motorisch, sensibel, autonoom of emotioneel cognitief zijn
Partieel (niet complex/eenvoudig) insult
Als partieel complex, maar zonder wegraking
Pseudoepileptisch insult (psychogene wegraking)
Epileptisch insult met normaal EEG
Complex: veranderd bewustzijn
Eenvoudig: bij bewustzijn, weten wat er gebeurt, en reageren op de omgeving.
Acute demyeliniserende encephalomyelitis (ADEM)
Vooral kinderleeftijd
Snel optredende gegeneraliseerde uitval, vaak optredend na een koorts (infectie periode)
MRI-cerebrum toont witte stof afwijkingen
Kinderziekte meestal 5jr, maar over algemeen jonge kinderen (voor puberteit)
Uitval Ataxie, krachtsverlies, spraakproblematiek, minder alert, visusproblemen, soms met koorts
Encephalitis
Vaak veroorzaakt door een virale infectie treedt vaak op na infectie elders
Patiënt kan bekend zijn met een koortslip
De encephalitis begint met een prodromale fase met hoofdpijn, (hoge) koorts, misselijk/braken, en gedragsverandering
Daarna ontstaat een snel progressieve verslechtering tot verwarring, afasie, insulten en verlammingen
Reageert op een behandeling met (val)aciclovir
Encefalitis: hersenontsteking (viraal: vaak HSV1, EBV, arbovirus, rabiës)
Voor de uiteindelijke diagnose is een PCR nodig, maar trifasische complexen temporaal op het EEG en een hypodens, grillerig ruimte innemend proces temporaal op de MRI maken de diagnose waarschijnlijker
Neurosarcoïdose
Neurologische symptomen van neurosarcoïdose zijn weinig specifiek.
Aanwijzingen voor de aanwezigheid van sarcoïdose zijn
Verhoogde ACE concentraties
Verhoogd calcium
Bilaterale hilaire lymfadenopathie.
Longbiopt
Scherp afgegrensde granulomen zonder necrose
Sarcoïdose: vooral negroïde personen
Lastige diagnose vaak o.b.v. neurologische klachten + afwijkingen op scans of in hersenvocht + daarbij sarcoïdose elders in lichaam.
Symtpomen als: verlammingen, insulten, veranderd gevoel, pijngevoel (afhankelijk van waar de granulomen zitten).
Carpaal tunnel syndroom
Tintellingen in wijsvinger, middelvinger, ringvinger
Zwakte m. pollicis brevis en m. opponens pollicis longus
Atrofie van duimmuisspieren
Klachten vooral tijdens/na het slapen
Vooral bij zwangeren / obese mensen
Wernicke encefalopathie
Dit zie je bij mensen met chronisch alcoholgebruik Trias van symptomen die binnen uren tot dagen ontstaan Oogmotoriekstoornissen Dubbele abducensparese Nystagmus Ataxie Bewustzijnsstornis Delier tot coma Hypothermie Geheugenproblemen (korsakov)
Wernicke: deficiëntie aan vitamine B1 Bij Korsakov. Abducens parese (vaak dubbelzijdig) Hypothermie Ataxie Wisselend bewustzijn
Multipele systeem atrofie (MSA)
Parkinsonisme
Niet goed reagerend op dopamine behandeling
Het onderscheid met parkinson wordt gemaakt op basis van dopamine resistentie en op basis van de hieronder bijkomende symptomen van MSA
Snelle toename motorische beperkingen (vooral balans)
Autonome disfunctie
Cerebellaire disfunctie
Dronkemansloop, cerebellaire dysartrie etc.
Myasthenia Gravis
IgG tegen post-synaptische AChR Nicotine receptoren (N1) Wisselingen in tijd en plaats Vaker bij vrouwen Vaak oogproblemen Dubbelzien Ptosis Soms wazig zien na afdekken één oog
MG-crise Acute verslechtering Verlamming ademhalingsspieren Slikspieren Progressie Over de tijd naar andere spieren 10-16% met een oculair begin is na 3j nog steeds oculair Atrofiespieren, normale spierreflexen
De ziekte is progressief vaak begint het oculair en breidt het uit naar andere spieren.
Langdurig gebruik van een spier maakt hem ‘defect’, dus kauwen gaat aan het begin nog maar na een tijdje kauwen lukt het niet meer.
Er is atrofie van de spieren, maar de reflexen zijn normaal.
Myasthenia gravis versus MS
MS: centraal – afwijkende reflexen
MG: perifeer – reflexen zijn normaal, maar er is wel atrofie.
Onderscheid met Lambert-Eaton
LE heeft areflexie, autonomestoornissen
MG heeft spieratrofie
MS erger bij warmte, MG erger aan het einde van de dag
MS: centrale uitval, MG: perifere uitval
U bent neuroloog en u ziet op de SEH een 33 jarige man die in de ochtend wakker is geworden met heftige draaiduizeligheid, misselijkheid en braken. Bij LO heeft hij horizontale nystagmus met de snelle fase naar links en een rogatoire component. Er zijn geen coördinatiestoornissen.
NIIET ziekte van Meniere
duurt minuten - uren
wel horizontale nystagmus
misselijkheid en braken
WEL Neuritis Vestibularis RECHTS
omdat:
Draaiduizeligheid is continu
Nystagmus naar de ‘gezonde’ kant aka links
U bent neuroloog op de SEH ziet u een 33 jarige man die komt in verband met een aanval van duizeligheid. De duizeligheid omschrijft hij als een zweterig licht gevoel in het hoofd. Tijdens de aanval had hij ook tintelingen rondom de mond. Hij heeft dit wel eens eerder gehand maar nooit zo erg als nu. Vlak voor de aanval begon had hij heftige ruzie met zijn partner.
Hyperventilatie syndroom
