Embryologie

Question 1

fases organisme

Answer 1

1) bevruchtiging
2) morula vorming
3) blastula vorming
4) gastrulatie = 1e differentiatie
5) neurulatie
6) verdere differentiatie
7) postembryonale ontwikkelingen
8) veroudering & dood

Question 2

stappen bevruchtiging

Answer 2

1) capacitatie
2) acrosoomreactie
- penetratie van corona radiata
- penetratie van zona pellucida
- fusie celmembranen
3) reacties na bevruchting
- corticale & zonale reacties
- hervatten 2e meiotische deling
- activeren metabolisme

Question 3

capacitatie

Answer 3

= 7u lang in de tractus
= mantel rond acrosomale regio verwijderd = vitelline
-> glycorpoteïnen & palsmaproteïnen = zaadvloeistof

Question 4

stoffen die vrijkomen tijdens acrosoom reactie

Answer 4

• hyaluronidase = corona radiata penetreren
• trypsine-achtige substantie = zona pellucida penetreren
• zona-lysone = binnenzijde acrosomale membranen = zona pellucida penetreren
  enzymen in acrosomale vacuole of op plasmamembraan rond deze vacuole = vitelline

Question 5

penetratie v/d corona radiata

Answer 5

zaadlozing = 250 milj spermatozoa
eicel = 400 spermatozoa
bevruchtiging = 1 -> andere helpen corona radiata doordringen
-> enzym hyaluronidase & enzymen slijmvlies eileider

Question 6

penetratie v/d zone pellucida

Answer 6

1) concact zona pellucida
2) vasthechting
3) vrijkomen trypsine achtige substantie & zona-lysone
4) binnnen dringen = fusie van membranen
5) zona reactie = corticale & zonale reactie

Question 7

fusie celmembranen

Answer 7

van oöcyt & spermatozoön
1) vanaf contact
-> mogelijk door plasmambraan verdwenen x enkel mogelijk op receptieve zones
2) zowel kop als staart verdwenen
= bevruchtiging
3) begin corticale & zonale reactie

Question 8

corticale & zonale reacties

Answer 8

= zona reactie

1) vrijkomen corticale oöcytgranula
2) calcium-explosie
3) depolarisatie
- inductie tot klievingen
- veranderingen samenstelling strucuut zona pellucida
= verdwijnen receptieve zones spermatozoa & membraan van oöcyt ondoordringbaar = zonareactie

Question 9

hervatten 2e meiotische deling

Answer 9

= vorming definiteive oöcyt & poollichaampje
chromosomen = 22+X
-> worden gerangschikt in vesiculaire nucleus = vrouwelijke pronucleus

Question 10

activiatie van metabolsime

Answer 10

activerende factor = meegedragen door spermatozoön
1) naar vrouwelijke pronucleus
2) kopgedeelte spermatozoön zwellen
3) vorming mannelijke pronucleus
4) loslaten staartgedeelte & degeneren
5) groeien beide pronucleussen = dubbele DNA in 1 cel die 2 kernig is
6) diploïde cellen vormen = normale mitose
7) unieke samenstelling genetisch materiaal
-> begin klievingen

Question 11

gevolgen bevruchtiging

Answer 11

1) herstel van diploïde aantal chromosomen
- 1/2 moeder & 1/2 vader = nieuwe combinatie chromosomen zygoot
2) bepaling van het geslacht
- moeder draagt X
- vader draagt X/Y = bepaalt geslacht
3) begin klievingsdelingen
-> oöcyt degenereert na 24u na de ovulatie bij geen bevruchtiging

Question 12

morula vorming

Answer 12

= start van klievingen
- snel opeenvolgende mitotische delen
= nieuwe cellen
= blastomeren
- deling ≠ groei protoplasma
= vorming druiventrostje
= morula
≈ grootte oöcyt

Question 13

blastula vorming

Answer 13

1) vloeistofafscheiding van blastomeren
2) blastocoel-vorming = holte
3) cel = blastula
4) grote cellen delen trager als kleinere cellen = 2 lagig kiemblad
- animale pool = kleine cellen = epiblast
- vegetatieve pool = grote cellen = hypoblast

Question 14

gastrulatie

Answer 14

1. vormen primitiefstreep/oermond & -darm
   - oermond wordt anus, oerdarm wordt spijsverteringsstelsel
2. instulpen epiblast
3. vormen 3 lagigkiemblad

• hypoblast = ectoderm
• hypoblast + epiblast = afsplitsende cellen = mesoderm
• epiblast = endoderm

Question 15

manieren van afsplitsen bij mesoderm vorming

Answer 15

• invaginaties van het ectoderm
• ingressie = uitduwen = beide lagen
• involutie
  = integratie cel deel & invoeging onderliggende laag
• intercalatie = ectoderm & endoderm mergen & vormen mesoderm

Question 16

functies vanuit 1e celdifferentiatie

Answer 16

ectoderm
- epidermis huid, nagels, haar, oogles, klieren, neusholte, mond, anus kanaal & zenusstelsel
mesoderm
- spierweefsel, bindweefsel, bloed, bot & chorda (≈wervelkollom)
endoderm
- spijsverteringskanaal, luchtwegen, longen, lever, alvleesklier, schildklier & blaas

Question 17

invloeden groeiing

Answer 17

1) meer voeding
= meer dooier
= remming klievings- & gastrulatie processen
-> vegeratieve pool =. meer dooier = trager

2) groeifactoren
= auto/para/endocriene invloeden

endocriene invloeid:
- groeihormoon (hypofyse) x growth hormone-receptor
- insulin like growth factor
-> stimuleerd groei
- T3/4 (schildklier)
= meer RNA-afschrijving in nucleus
= meer receptoren
-> reguleerd groei: bepaald sensitiviteit

Question 18

neurulatie

Answer 18

1) notochorda = mesoderm, geeft groeifactoeren
2) veranderingen in delingssnelheid
3) invaginatie van het ectoderm = neurale groeve
4) dorsale randen vermelten & worden omgeven door mesoderm
-> neurale buis -> CZS
5) notochorda omsluit neurale buis = chorda
-> ruggenmerg omgeven door wervels
-> geen volledige sluiting = openrug

Question 19

latere embryonale stadia

Answer 19

latere embryonale stadia
= vormen van verschillende weefsels, organen zenwustelsel, …
door
- transport systeem
- controle mechanisme
- plecneta ontwikkeling = voeding & toevoer 02

door
- celdeling
- celgroeing
- celdifferentiatie: mesemchymcellen = stamcellen
- morfogenetische verschuivingen

Question 20

post embryonale ontwikkeling

Answer 20

≠ morgogenetische verschuivingen
= alle structuren liggen al vast, ze worden alleen groter/aangepast
= verdubbeling & differentiatie
groeisnelheid = S-curve

versnelling = puberteit:
groeien geslachtsorganen
= meer geslachtshormonen, GHR & IGF
= meer groei

• niet alle lichaamsdelen groeien evensnel: vb grote hoofden baby’s

Question 21

veroudering & dood

Answer 21

per jaar 0,8% van functioneel vermogen verliezen
- vermogen tot specialisatie daalt
- delende cellen verouderen trager vb lever & pancreas
- organismen die gehele leven blijven groeien verouderen trager vb: vogels & reptielen
- beperkte voeding = vertraging van groei
- achteruitgang & dood is uitvallen onvervangbare cellen

cellen:
- bacteriën: weinig specialisatie & veel delen = weinig veroudering
- levercel: veel functies & veel delen = weinig veroudering
- zenuwweefsel = sterk gespecialiseerd & geen vermogen tot delen = veel veroudering

Question 22

voorbeelden apoptose

Answer 22

1) immuunsysteem: ongeweste witte bloedcellen die eigen weefself afbreken

2) gedaanteveranderingen = amfibieën & insecten
-> bij pop stadion embryonale organen afbreken voor gebruik bouwmateriaal vb kiewen kikkervisje
-> intersegmentale spieren

3) verwelken bladeren bloemen

4) embryonale ontwikkeling
-> vormgeving & zenuwcellen

5) caenorhabditis elegans embryo
- 131/1090 cellen steven = ringganglion, zenuwknoop & kopzijde

Question 23

apoptose

Answer 23

= actieve celdood
1) vormverandering
2) verlies contact met buren
3) kleiner maar celorganellen blijven intact
4) DNA & eiwitten condenseren tot halve maantjes
5) celkern valt uiteen
6) kratervormige instulpingen
7) cel valt uiteen in brokstukken
8) opname door naburige cellen door macrofagen
9) vertering/recyclage

Question 24

necrose

Answer 24

= niet-actieve celdood
door
- acuut zuurstoftekort
- vergiftiging
= opzwellen & barsten

Question 25

gebruik apoptose embryonale groei

Answer 25

gebruik maken van
- celdeling
- celdifferentiatie
- migratie
- apoptose

vb
- vorming handen & voeten
1) peddelvorming
2) kleine delen groeien sneller = vinger vorming
3) apoptose op tussenliggende gebieden
-> afwijking = syndactylie

• verschil in seks
  bouw van inwendige geslachtsorganen = hormonaal geregeld
  -> geslachtshormonen komen pas laat in werking
  daarvoor:
  1) 2 sets afvoerwegen = 2slachtig
  2) mannelijk/vrouwelijk geslachtshormoon
  3) vorming primitieve zaadleider/eileider & baarmoeder

ook voor zenuwen, art, skelet & darm

Question 26

celdood na geboorte

Answer 26

1) maag & darmen
-> slijmvlies wordt om de paar dagen vervangen & verdijwen langs ontlastingen
–> vele turnovers in vele weefsels

2) opbouw afweermechanismen
lymfocyten = type wittebloedcellen
-> onderscheid: lichaamsvreemde/eigen stoffen
- onrijpe thymus T-lymfocyten = reageren op beide stoffen
-> sterven zelf bij interactie lichaamseigen stoffen = 95%

Question 27

staren van apoptose

Answer 27

celdoodprogramma/overlevingsfactoren

= extracellulaire factoren

• hormonen x receptormoleculen/cytoplasme
  -> DNA -> RNA -> eiwitten = enzymen -> celdood
• cellen strijden met elkaar voor overleving
  -> genen bepalen niet exacte aantallen = overmaat maken & laten afsterven
  = AZS cellen & spiercellen
• geinduceerde apoptose door straling/gifitge stoffen
  = onherstelbare schade aan DNA
  = ontwrichting groeiregulatie
  = tumoren
  -> overmaat aan celgroei zorgt voor dood organisme = onbaatzuchtige dood

Question 28

differentiatie

Answer 28

cellulairdifferentiatie = cel verandererd van type
-> meestal meer gespecialiseerd
= verschil eenvoudige zygoot & volwassen organisme
= reactie op
- antigenen
veranderingen
- gen expressie & epigenetica ≠ DNA-sequentie
-> celgrootte, vorm, membraampot, metabole actieviteit & reactief signalen

Question 29

soorten differentiatie

Answer 29

niveaus van celpotentie
grotere potentie = meer celtypen

• totipotent
  = alles
  = cellen zygoot & blastomeren
• pluripotent
  = alle cellen volwassen organisme
  = meristematische cellen
• multipotent
  = meerdere, nauwverwante types
• oligopotent
  = enkele, nauwverwanter types
• unipotent
  = 1 type cellen = zichzelf vernieuwen
• terminale differentiatie
  ≠ eindstation
  -> precursor cel verlaat celcyclus
  = expressie van speciale genen
• kan verdere differentiatie ondergaan als capaciteit & functies van cel wijzigen
  vb: zenuwstelsel, gestreepte spier, epidermis & darmkanaal

Question 30

factoren voor differentiatie

Answer 30

1) klievingen
2) weefsel interacties
3) inductiestoffen
4) hormonen

Question 31

factoren tijdens klievingen die differentiatie beïnvloeden

Answer 31

= geen verschillen in celkern
= verschillen cytoplasma

• dooier materiaal = polarisatie
  -> animale (meer pigment) & vegetatieve pool
• cytoplasmatisch materiaal -> beïnvloeding/activeren genen kern
• verschillen in klievingsvlakken
• fysiche mileufactoren (licht, temp, pH…)

Question 32

weefsel interacties die differentiatie beïnvloeden

Answer 32

1. chemische stoffen = omgelegen cellen
2. contact inhibitie = mechanisch contact

experiment pancreas muis= toekomstig epitheel & bindweefsel
1. scheiden = adnormale differentiatie
2. filter = enkel grote moleculen doorlaten = normale ontwikkeling

Question 33

hormonen

Answer 33

gelsachtshormonen op kritieke momenten bepalen voorplantingsorganen

hetzelfde weefsel
- mannelijk geslachtshormoon
= penis & scrotum
- vrouwelijk geslachtshormoon
= clitoris/kleineschaamlippen & grote schaamlippen

Question 34

dedifferentiatie

Answer 34

= terugkeren naar eerdere differentiatie fase
= regeneratief

1. basale levensvormen
   - wormen & amfibieen
   - planten = celkweek eigenschappen verliezen
2. kanker
   - celcyclus verlaten
   - enkel gericht op groei
3. reversine
   - purine analoog
   - dedifferentieren van myotubines
   - defferentieren tot adipocyten