cukrzyca Flashcards
Pacjent ma cukrzycę typu 1. Jakie leczenie mu zalecisz? O czym należy pamiętać czy stosowaniu leku?
Rekomendowany model stanowi INTENSYWNA INSULINOTERAPIA przy stosowaniu wielokrotnych wstrzyknięć podskórnych lub ciągłego podskórnego wlewu insuliny.
O czym należy pamiętać?
- miejsce podania- tkanka podskórna brzucha- szybciej; uda- wolniej
- przepływ krwi w tkance podskórnej- ogrzanie/oziębienie
Zasady intensywnej insulinoterapii
- Codzienna samokontrola glikemii
- Samodzielne podejmowanie przez chorego decyzji o modyfikacji dawki (wartość oznaczonej glikemii, zapotrzebowanie energetyczne, aktywność fizyczna)
- Precyzyjne określenie docelowych wartości glikemii
- Odpowiednia edukacja terapeutyczna i żywieniowa oraz motywacja chorego
- Częste kontakty chorego z zespołem prowadzącym leczenie
zysk- mniej przewlekłych powikłań
ryzyko- hipoglikemia
44-letni mężczyzna od wielu lat choruje na cukrzycę typu 1. Pewnego dnia w trakcie rąbania i piłowania drewna poczuł się bardzo źle. Pracujący z nim kolega zauważył, że mężczyzna zachowuje się dziwnie i nie odpowiada logicznie na pytania a po kilku minutach stracił przytomność.
Co się prawdopodobnie wydarzyło?
Jakie są objawy i przyczyny zjawiska?
Najprawdopodobniej HIPOGLIKEMIA.
objawy:
- zimny pot, niepokój
- bóle głowy
- “wilczy apetyt”
- tachykardia
- zaburzenia zachowania
- niewyraźne widzenie
- utrata przytomności- śpiączka hipoglikemiczna
przyczyny:
- przyjęcie zbyt dużej dawki leku przeciwcukrzycowego (insuliny czy też doustnych leków hipoglikemizujących)
- pomicięcie posiłku
- NADMIERNY WYSIŁEK FIZYCZNY
- spożywanie alkoholu
- zmiana miejsca iniekcji (np. Gdy najpierw podaje w udo (słabsze wchłanianie), a następnie podaje w powłoki brzuszne (szybsze wchłanianie))
- wymioty, biegunka
- zmiany wrażliwości na insulinę- usunięcie ognisk infekcji, podwyższenie progu nerkowego dla insuliny
Mężczyznę oblał zimny pot, ma zaburzenia zachowania, niewyraźne widzenie. Wiesz, że od jakiegoś czasu choruje na cukrzycę. Co prawdopodobnie się dzieje? Co zrobisz?
Najprawdopodobniej- hipoglikemia OBJAWY: -zimny pot, niepokój -bóle głowy -"wilczy apetyt" -tachykardia -zaburzenia zachowania -niewyraźne widzenie -utrata przytomności- śpiączka hipoglikemiczna
Działanie:
- żele z glukozą- 10-20g- wzrost glikemii 10-20 minut
- sok lub inny napój zawierający cukier- 1/2 szklanki
Po przyjęciu jednego z powyższych produktów, odczekać kilka minut i ponownie zmierzyć poziom cukru we krwi. Jeżeli nadal jest zbyt niski, to spożyć kolejną porcję. Po uzyskaniu poprawy spożyć dodatkowy posiłek, np. kanapkę
44-letni mężczyzna od wielu lat choruje na cukrzycę typu 1. Pewnego dnia w trakcie rąbania i piłowania drewna poczuł się bardzo źle. Pracujący z nim kolega zauważył, że mężczyzna zachowuje się dziwnie i nie odpowiada logicznie na pytania a po kilku minutach stracił przytomność.
Co się prawdopodobnie wydarzyło? Co zrobisz?
Najprawdopodobniej- hipoglikemia.
Działanie CT1:
1. glukagon (iv, im, sc)- efekt 10-15 min, jeśli pacjent ma ODPOWIEDNI zapas glikogenu w wątrobie
Kto nie ma:
-po ciężkim wysiłku fizycznym
-duża dawka alkoholu- alkohol blokuje uwalnianie glukozy z wątroby
ZASADA STOSOWANIA
W przypadku ciężkiej hipoglikemii po rozpuszczeniu bezpośrednio przed podaniem w dołączonym do zestawu rozpuszczalniku podawać s.c., i.m. lub i.v. 1 mg preparatu.
W razie opóźniającej się reakcji dawkę można powtórzyć, jednak zwykle wobec braku efektu do 15 min zaleca się podanie glukozy i.v.
- Podanie 20% glukozy i.v. (0,2g/kg m.c.), a następnie wlew 10% r-ru glukozy
44-letni mężczyzna od wielu lat choruje na cukrzycę typu 2. Pewnego dnia w trakcie rąbania i piłowania drewna poczuł się bardzo źle. Pracujący z nim kolega zauważył, że mężczyzna zachowuje się dziwnie i nie odpowiada logicznie na pytania a po kilku minutach stracił przytomność.
Co się prawdopodobnie wydarzyło? Co zrobisz?
Najprawdopodobniej- hipoglikemia.
Działanie CT2:
Podanie 20% glukozy i.v. (0,2g/kg m.c.), a następnie wlew 10% r-ru glukozy
(tak samo można przy CT1)
Dlaczego nie glukagonu?
Glukagon stymuluje sekrecję insuliny z komórek beta wysp trzustki – ryzyko hipoglikemii
56-letnia kobieta zgłosiła się do lekarza rodzinnego z powodu narastającego zmęczenia, wzmożonego pragnienia (wypija około 4 litrów płynów dziennie) oraz częstego oddawania moczu.
Objawy te utrzymują się od kilku miesięcy, dodatkowo od 2-3 tygodni na skórze w okolicy pachwin pojawiła się żywoczerwona, swędząca wysypka.
Z wywiadu wiadomo że, w rodzinie występuje otyłość, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca typu 2.
Wyniki badań:
BMI – 34
Glikemia przygodna 230mg/dl
Glikemia na czczo – 180 mg/dl
Jaki plan leczenia?
- Przede wszystkim pacjentka musi zmienić dietę, bo wskaźnik BMI sugeruje otyłość- zmiana diety+ najlepiej aktywność fizyczna.
- Stosowanie doustnych leków- np. metforminy
- Można w skojarzeniu z metformin zastosować również insulinę NPH lub analog długodziałający
W jakiej sytuacji stosujemy glukagon?
Jakie jest jego działanie?
Zastosowanie:
-ostra glikoglikemia u chorych na cukrzycę typu 1 (przy ct2 obowiązkowa hospitalizacja)
-zatrucie B-blokerami (5-10mg)
-badania diagnostyczne- rozróżnianie ct1 i ct2; badanie rezerwy komórek B trzustki; środek arntycholinergiczny do badań pp (środek zwiotczający dwunastnicę)
Działanie:
-szybkie działanie hiperglikemizujące
-pobudza glukoneogenezę, glikogenolizę
-w większych dawkach ma działanie inotropowe i chronotoopowe dodatnie na mięsień sercowy
Działanie insuliny ma na celu obniżenie stężenia glukozy we krwi. Jakie to działania?
- zwiększenie dokomórkowego wnikania glukozy i aminokwasów w większości tkanek
- stymulacja oksydacyjnego rozkładu glukozy
- wzrost glikogenogenezy w wątrobie i mm szkieletowych
- hamowanie glikogenolizy
- lipogeneza
- hamowanie przekształcania białek w glukozę
U kogo występuje ct2?
- 90% chorych z otyłością brzuszną- dominuje insulinooporności obwodowa (wątroba, mm szkieletowe, tk. tłuszczowa)
- 10% chorych szczupłych- dominuje zaburzenie sekrecji insuliny
Na czym polega leczenie pacjenta z ct1?
Intensywna (czynnościowa) insulinoterapia:
-insulina bazowa (długodziałająca)
-szybkodziałające analogi/insulina regular kilka x/d do posiłków/ pompa insulinowa
W JAKI SPOSÓB PODAJEMY?
-stały wlew szybkodziałającego analogu insuliny s.c.
-bolusy do posiłków
Na czym polega leczenie pacjenta z ct2?
Konwencjonalna insulinoterapia:
-2 wstrzyknięcia/d mieszanin insulin (szybko i długodziałających)
SKOJARZONA:
- lek doustny (metformin)
- 1-2 wstrzyknięć insuliny bazowej (długodziałająca)
Wymień leki należące do grupy leków:
a. hipoglikemizujących
b. przeciwhiperglikemiczne
a. hipoglikemizujące:
- pochodne sulfynylomocznika- gliklazyd, glimepiryd
b. przeciwhiperglikemiczne:
- biguanidy- metformina
- tiazolidynodiony- pioglitazone
- inhibitory alfa-glukozydaz- akarboza
- analogi GLP-1- eksenatyd, liraglutyd, sitagliptyna, wildagliptyna
Czy metformina powoduje kwasicę mleczanową?
Rzadko, ale może (śmiertelne):
- chorzy z niewydolnością nerek,
- wątroby serca,
- alkoholicy,
- niewydolność oddechowa,
- ciężka niedokrwistość
Czy metformina powoduje hipoglikemię?
Nie, ponieważ jest lekiem przeciwhiperglikemicznym= nie powoduje uwalniania insuliny z komórek B, lecz obniża stężenie glukozy
Co po niepowodzeniu leczenia ct2 dietą?
Najlepiej metformina.
Nie wywołuje hiperinsulinizmu i ułatwia zmniejszenie masy ciała.
!!!U pacjenta musi występować przynajmniej rusztowe wydzielanie insuliny!!!
Jak metformina wpływa na:
- przemianę lipidów
- układ krążenia
- serce
- przemiana lipidów- KORZYSTNY: spadek stężenia cholesterolu całkowitego, VLDL, LDL i TG oraz wzrost stężenia cholesterolu frakcji HDL
- układ krążenia- KORZYSTNY: ↑ aktywności tPA, ↓ agregacji płytek
- serce- działanie kardioprotekcyjne: normalizacja dystrybucji Ca, poprawa funkcjonowania pomp błonowych, zmniejszenie zapotrzebowania na O2
Jak metformina wpływa na występujące stany zapalne?
Poprawa przepływu krwi w obrębie mikrokrążenia: ↓ procesów zapalnych
Pacjent przyjmuje lek, którego działanie polega na zmniejszeniu wytwarzania glukozy poprzez aktywację kinazy białkowej AMP. Co to za lek?
Metformina
GRUPA: biguanidy
Pacjent ma ct2, której nie może zwalczyć dietą. Dodatkowo spożywa alkohol w dużej ilości i ma problemy z sercem, nerkami. Co mu podasz?
Jakie są przeciwwskazania do zastosowania metforminy?
INSULINY
Nie może zastosować metforminy, bo:
-nie stosuje się jej przy niewydolności narządowej (nerki) i układowej (serce, oddechowej, niedokrwistość, wątroba, alkohol, lekomania)–> nasilenie metabolzimu beztlenowego–> większe ryzyko kwasicy
-ciężkiej infekcji (też kwasica)
