4. OUN Flashcards
Pacjent dostał napadu astmy oskrzelowej. Ma cukrzycę i dodatkowo miażdżycę. Co mu podasz w stanie nagłym?
Do jakiej grupy należy ten lek?
Salbutamol- 2 wziewy w razie duszności do zachowania ataku astmy lub jako kolejny rzut- formoterol;
Inny- ipratropium/tiotropium
Dlaczego nie można zastosować tutaj ADRENALINY (EPINEFRYNY)?:
Pacjent ma cukrzycę i miażdżycę, co jest przeciwwskazaniem
Inne- blok serca, nadciśnienie, jaskra, przerost prostaty
Gdyby można było- 0,3mg podskórnie, do 3 dawek co 20 minut.
GRUPA: B2-adrenomimetyk
Po co podajemy epinefrynę przy stosowaniu środków miejscowo znieczulających? Do jakiego leku jej nie podajemy?
Do jakiej grupy należy ten lek?
- zwęża naczynia, co przedłuża działanie środka znieczulającego
- zmniejsza toksyczność leku= zwiększa skuteczność
Nie należy z kokainą, bo sama z siebie zwęża naczynia.
GRUPA: adrenomimetyki nieselektywne
Kiedy podajemy epinefrynę?
Do jakiej grupy należy ten lek?
- nagłe zatrzymanie krążenia: 1mg i.v. co 3-5min
- wstrząs anafilaktyczny: 0,3-0,5 mg i.m.; kolejna 5-15 minut
- wstrząs kardiogenny, septyczny, opieka poresuscytacyjna
- napad astmy oskrzelowej 0,3 mg s.c.; co 20 min, do 3 razy
GRUPA: adrenomimetyki nieselektywne
Co podasz przy wstrząsie kardiogennym, gdy nie masz przy sobie dobutaminy? Opisz dokładnie miejsce podania i na jakie parametry musisz zwrócić uwagę?
Do jakiej grupy należy ten lek?
- noradrenalinę, ale lepiej:
- dopamina
Dopaminę podajemy do dużych naczyń żylnych lub do żyły centralnej za pomocą pompy infuzyjnej w ciągłym wlewie. Należy kontrolować: -ciśnienie -tętno -diurezę
Dopamina:
-potrójny mechanizm działania: D1 (nerkowe- rozszerzenie naczyń wieńcowych, sercowych, mózgowych); D1+B+L (wzrost pojemności wyrzutowej serca); L (skurcz naczyń obwodowych)
GRUPA: adrenomimetyki nieselektywne
Pacjent zgłosił się z obrzękiem i przekrwieniem spojówek. Rozpoznajesz, że jest to niespecyficznee i alergiczne zapalenie spojówek. Co mu zalecisz?
O jakim działaniu niepożądanym należy pamiętać?
Do jakiej grupy zaliczamy lek?
Nafazolina, tetryzolina
Stosowane miejscowo w celu zwężenia naczyń błon śluzowych i zmniejszenia obrzęku oraz przekrwienia śluzówek; krople do oczu i nosa.
Należy pamiętać o tym, że stosowane dłużej niż 5 dni mogą prowadzić do wysuszenia śluzówki, a nawet do zanikowego nieżytu błon śluzowych.
GRUPA: L-adrenomimetyki nieselektywne
Jaki lek podasz kobiecie w ciąży do zwalczenia nadciśnienia?
Do jakiej grupy należy ten lek?
Metyldopę
GRUPA: adrenomimetyki L2-selektywne
L2- pobudzenie receptorów presynaptycznych prowadzi do hamowania uwalniania z nich NE, co prowadzi do spadku aktywności układu współczulnego
Klonidyna cechuje się dwustopniowym mechanizmem działania- oddziałuje na receptory ośrodkowe i obwodowe. Które mają większy wpływ?
Na jakie receptory jeszcze oddziałuje?
Klonidyna oddziałuje na:
- mechanizm ośrodkowy- jest silnie lipofilna i z łatwością przenika do OUN. Pobudza tam rec. L2, co prowadzi do osłabienia pobudzenia współczulnego w ośrodku naczynioruchowym.
- mechanizm obwodowy- również są stymulowane, jednak znacznie słabiej; również mniej NE uwalniane
- DODATKOWO- agonista względem imidazolinowych- w rdzeniu przedłużonym; zmniejsza aktywność ukł. współczulnego
Pacjent przyjmował lek w celu zniesienia objawów abstynencji alkoholowej, jednak po odstawieniu doszło do wzmożonej aktywności współczulnej. Dlaczego? Jaki lek stosował?
Do jakiej grupy należy ten lek?
Jest to tzw. objaw rebound (zespół odstawienny), z powodu zbyt szybkiego odstawienia leku. Objawia się: znacznymi skokami ciśnienia, bólami głowy, brzucha, lękiem, drgawkami, poceniem się.
Mógł stosować:
- klonidynę, bo stosuje się ją w: sensacji OIT, (jaskrze, migrenowych bólach głowy, NADCIŚNIENIU)- L2-adrenomimetyki
- metadon- w uzależnieniach od heroiny i morfiny (ewentualnie buprenorfina)- OLPB
Pacjent zgłasza się z: gorączką i parkinsonizmem polekowym, z morfologii wynika, że ma anemię hemolityczną, dodatkowo zapalenie trzustki i wątroby. Co powinien odstawić? Do jakiej grupy należy dany lek?
Metyldopę
GRUPA: L2-adrenomimetyki
Pacjent zgłasza się z objawami tj.: sedacja, depresja, bradykardia, zahamowanie wydzielania śliny, osłabienie libido. Co daje takie objawy?
-L2-adrenomimetyki (metylowa, klonidyna)
Parasympatykolityki- suchość w ustach ok, ale one powodują tachykardię
Parasympatykomimetyki- bradykardia ok, ale one powodują zlewne poty
Pacjent zatruł się atropiną. Co mu podasz?
Jaka to grupa?
Fizostygminę
GRUPA: parasympatykomimetyki pośrednie
Pacjent zatruł się beta-blokerami. Co mu podasz?
Atropinę (0,5-1mg), glukagon (10mg)
Pacjent ma wstrząs kardiogenny. Co mu podasz jako lek I-rzutowy?
W jakiej formie go podajemy?
Do jakiej grupy należy? Czy coś się stanie, jeśli pomylisz go z dopaminą?
Dobutaminę
-wykazuje działanie INOTRPOWE-DODATNIE (B1)- zwiększa kurczliwość, objętość wyrzutową i minutową serca bez wpływu na ciśnienie tętnicze
Podawanie- wlewy kropelkowe tylko!!!
GRUPA: B1-adrenomimetyki
Nie, bo mają to samo działanie, jednak oddziałują na inne receptory (kluczowe, że oba na B)
Dlaczego lepiej zastosować dobutaminę niż dopaminę we wstrząsie kardiogennym?
Ponieważ dobutamina nie ma wpływu na ciśnienie tętnicze, a dopamina (w zależności od dawki) zwiększa je (średnie, duże dawki) lub zmniejsza (małe dawki).
Jaką grupę leków zastosujesz przy napadzie astmy oskrzelowej? W jakiej formie są najczęściej podawane i jaka jest tego korzyść?
I-rzutowo: B2-adrenomimetyki (salbutamol, fenoterol ew. formeterol)
II-rzutowo, gdy ich nie mamy- adrenalina (0,3-0,5mg co 20 minut)
Podawanie- wziewne;
Korzyści- dzięki temu unika się w dużym stopniu ich ogólnoustrojowego działania niepożądanego- drżenie mięśniowe, tachykardia, komorowe zaburzenia rytmu, wzrost ciśnienia krwi.
W dawnych czasach B2-adrenomimetyki stosowane były jako leki w porodzie przedwczesnym. Teraz- bardziej bezpieczni antagoniści oksytocyny. Dlaczego kiedyś je stosowano?
Ze względu na mechanizm- dzięki pobudzeniu receptorów B2 w macicy hamują jej czynność skurczową, więc działają rozluźniająco na mięśniówkę macicy.
Jaki lek stosujemy w profilaktyce astmy?
Salmeterol (opóźniony początek działania)
Jaki lek stosujemy najczęściej w stanach NAGLĄCYCH w nadciśnieniu tętniczym?
Do jakiej grupy należy?
Labetalol, karwedilol
GRUPA: niespecyficzne L,B- adrenolityki
!!!UWAGA!!!:
-wywołuje hipotensję, a nie wystąpi odruchowa tachykardia, bo zablokowane też rec. B1
-u osób podatnych może wywołać skurcz oskrzeli
Pacjent skarży się na ból pęcherza moczowego, trudności z oddawaniem moczu. Na zdjęciu- przerost gruczołu krokowego. Co podasz I i II-rzutowo?
I-rzutowo: alfuzosyna
II-rzutowo: doksazosyna
ALFUZOSYNA:
- wysokie powinowactwo do rec. L1A (w gruczole)
- rozkurcza mięśniówkę pęcherza, zmniejsza opór przy oddawaniu moczu
- dz.n.- częstoskurcz
DOKSAZOSYNA:
- wysokie powinowactwo L1B (naczynia)
- rozkurcz mięśniówki żył, tętnic (również w gruczole)= spadek ciśnienia
GRUPA: L1-adrenolityki
Przychodzi pacjent, który skarży się na niekontrolowane nadciśnienie, którego nie może obniżyć stosującymi do tej pory lekami. Co mu zalecisz? Jaka to grupa?
Urapidyl
-antagonista rec. L1
-powoduje SZYBKIE ZMNIEJSZENIE CIŚNIENIA SKURCZOWEGO I ROZKURCZOWEGO
-podawany dożylnie
Wskazania:
przełom nadciśnieniowy, ciężkie i bardzo ciężkie nadciśnienie oraz nadciśnienie oporne na leczenie innymi lekami.
GRUPA: L1-adrenolityki
Wymień B-adrenolityki nieselektywne i napisz w jakim celu się je stosuje.
- propranolol- nadciśnienie, tachyarytmie nadkomorowe, samoistne drżenia (ch. Parkinsona), przełom tarczycowy, lęk sceniczny
- pindolol- nadciśnienie, częstoskurcze, obturacyjna choroba płuc, ale bez napadów astmy
- labetolol- nadciśnienie, tachyarytmie nadkomorowe
- tymolol- zmniejsza ciśnienie śródgałkowe- JASKRA
Czy b-blokery można zastosować w jaskrze?
Tak, bo obniżają ciśnienie śródgałkowe, np. tymolol, B1-adrenolityki (atenolol, bisoprolol, metoprolol)
Czy b-blokery można zastosować w celu zmniejszenia stresu?
Tak, bo zmniejszają objawy wegetatywne wyzwolone lękiem, np. propranolol (lęk sceniczny), B1-adrenolityki
Czy przy dławicy Prinzmetala można zastosować B-blokery?
Nie, bo nasilają skurcz naczyń;
Można blokery kanałów wapniowych.
Wskazania do zastosowania B-blokerów
- choroba wieńcowa serca
- niewydolność, zaburzenia rytmu serca
- nadciśnienie
- guz chromochłonny
- jaskra
Bisoprolol- 2,5-10mg/d; metoprolol- 5-200mg/d
Przeciwwskazania do zastosowania B-blokerów
- obturacyjne zaburzenia wentylacji
- bradykardie
- bloki p-k
- dławica naczyniowo skurczowa Prinzmetala
- szok kardiogenny
- hipotonia
Jaki b-bloker wykazuje ISA i ma większy margines bezpieczeństwa?
Acebutolol
ISA- wewnętrzna aktywność B-adrenergiczna:
-działanie antagonistyczne przeważa, ale ma częściową aktywność B-agonistyczną
-izoprelina- odnośnik- 100%; acebutolol- 17%
-MNIEJ SKUTECZNY, ALE WIĘKSZY MARGINES BEZPIECZEŃSTWA: mniejsze ryzyko bradykardii, zaburzeń lipidowych (przewlekłe- wzrost LDL, spadek HDL)
Efekt rebound w przypadku B-adrenolityków
W wyniku długotrwałej terapii B-blokerami:
-zwiększa się ilość rec. B
-zwiększa się uwalnianie NA
nagłe odstawienie= wzrost ciśnienia krwi i niebezpieczeństwo dusznicy bolesnej, zawału serca.
Odstawianie- 7-14 dni- powolne odstawienie dawki
Alkaloid krzewu potoślinu, stosowany doustnie w celu zwiększenia wydzielania śliny i łez w zespole Sjorgena.
Jaka grupa? Jakie inne wskazania?
Pilokarpina:
- wiąże się z receptorami M, z N nie
- obniżenie ciśnienia śródgałkowego- JASKA
- po naświetleniach- łagodzenie niedoczynności narządów
GRUPA: bezpośrednie parasympatykomimetyki
Lek będący pochodną choliny, oddziałujący na rec. M i N. Rzadko stosowany w stanach doraźnych, głównie w zabiegach chirurgicznych. Podaj nazwę leku, grupę, do której należy oraz rodzaje zabiegów, do których jest wykorzystywany.
Karbachol
GRUPA: bezpośrednie parasympatykomimetyki
Zabieg- operacja dna oka
Czy bezpośrednie parasympatykomimetyki można zastosować:
a. w jaskrze
b. w astmie
c. w niedoczynności gruczołów ślinowych
d. nadczynności tarczycy
e. chorobie wrzodowej żołądka?
a- tak; pilokarpina
b- nie- zwężają one oskrzela
c- tak; pilokarpina
d- nie- u tych chorych mogą powodować migotanie przedsionków
e- nie, bo zwiększają wydzielanie i nasilają
Pacjent ma objawy miastenii i chcemy do zdiagnozować. Co użyjemy i dlaczego? Do jakiej grupy należy ten lek?
Edrofonium. Dlaczego? Bo ma krótki czas działania (5-15 minut). Łączy się on z aktywnym miejscem acetylocholinoesterazy i blokuje dostęp ACh do tego miejsca==> nasila działanie ACh, zwiększa aktywność przywspółczulną.
Diagnostyka:
-przy podaniu edrofonium:
~nasilenie objawów- przełom cholinergiczny (spowodowany przedawkowaniem leków parasympatykomimetycznych)
~ustąpienie objawów- przełom miasteniczny (nasilenie objawów wynika ze zbyt małej dawki leków lub postępu choroby)
GRUPA: krótko działający pośredni parasympatykomimetyk
Zgłasza się pacjent z niedrożnością jelit, miastenią i atonią pęcherza. Ma również problemy z połykaniem. Co mu podasz?
Jaka grupa?
Neostygminę (nie podajemy p.o.):
- miastenia- i.m.
- pooperacyjna niedrożność jelit
- atonia pęcherza moczowego- i.m. lub s.c.
- znoszenie blokady nerwowo-mięśniowej i.v.
GRUPA: długodziałające pośrednie parasympatykomimetyki
Jaki lek podstawowy podasz podczas znoszenia blokady nerwowo-mięśniowej w anestezjologii. Do jakiej grupy należy?
Neostygmina
GRUPA: długodziałające pośrednie parasympatykomimetyki
Zgłasza się pacjent z niedrożnością jelit, miastenią i atonią pęcherza. Co mu podasz?
Pirydostygmina doustnie lub neostygmina parenteralnie.
Pirydostygmina- działa dłużej (3-6h); działa słabiej
Parasympatykomimetyk pośredni, długodziałający, który zastosujesz w celu zahamowania ubytków dotyczących procesów poznawczych u pacjentów z chorobą Alzheimera i Parkinsona? Który inny lek z tej grupy również przenika do OUN?
Rywastygmina
Przenika do OUN.
Często powoduje zawroty głowy, biegunkę, utratę apetytu
INNY- fizostygmina- znosi ośrodkowe działanie atropiny+ zatrucia pestycydami fosfoorganicznymi.
Pacjent stosuje alkaloid z wilczej jagody na bradykardię. Przedawkował lek i wystąpiły objawy, tj.: tachykardia, suchość w ustach, depresja oddychania, utrudnione oddawanie moczu i porażenia akomodacji. Jaki lek stosuje? W jakiej dawce stosował go na bradykardię? Co podać jako odtrutkę?
Jaka grupa?
Stosował atropinę w dawce <0,5mg na bradykardię.
Należy podać fizostygminę.
GRUPA: parasympatykolityk
Wskazania do stosowania atropiny
-kolki pp i dróg żółciowych, moczowych
-bradykardia, bloki p-k
-zatrucie związkami fosfoorganicznymi, grzybami, lekami cholinomimetycznymi
KIEDYŚ:
-premedykacja- zmniejsza ilość śluzu w oskrzelach, hamuje wpływ n. błędnego na serce
-leczenie wrzodów- zmniejszone wydzielanie gruczołów
Pacjent stosuje alkaloid z lulka czarnego jako preparat przeciwwymiotny i jednocześnie podczas kolek nerkowych. Działania niepożądane, które występują to: tachykardia, zamazane widzenie i suchość ust. Jaki to lek i jaka grupa? Jakie inne wskazania? Czy wywołuje on depresję OUN?
Skopolamina (butylobromek hioscyny)
GRUPA: parasympatykolityk
wskazania:
- porażenie akomodacji i rozszerzenie źrenicy- badania
- bóle menstruacyjne
- kolki żółciowe
SKOpolamina- butyLÓB ROmek HIoscyny SKO- skurcz- kolki żółciowe, nerkowe LÓB=BÓL- bóle menstruacyjne RO- rozszerzenie oka HI- antagoniści Hi- p-wymiotne
Jakie leki można zastosować w celu porażenia akomodacji i rozszerzenia źrenicy?
-I rzut- tropikamid
-reszta: skopolamina
!!!NAFAZOLINA I TETRYZOLINA TYLKO LECZENIE OBRZĘKU!!!
Impra u Miki bez skurczu oskrzeli.
Jaki te leki mają plus w stosunku do innych z tej samej grupy?
Ipratropium, tiotropium (bromek)- bronchodylatory
- redukują lub zapobiegają skurczowi oskrzeli
- W PRZECIWIEŃSTWIE DO POZOSTAŁYCH- NIE ZAGĘSZCZAJĄ WYDZIELINY OSKRZELI I NIE UTRUDNIAJĄ JEJ WYDALANIA
- ipratropium- leczenie podtrzymujące astmy
- tiotropium- leczenie podtrzymujące POChP, astma kolejny rzut
Pacjent skarży się na nietrzymanie moczu. Co mu zapiszesz?
Oksybutaninę (blokuje kanały Ca2+):
- działa p-skurczowo, głównie na mm gładkie pęcherza moczowego
- łagodzi skurcz pęcherza po zabiegach urologicznych, np. prostatektomii
Piotr ma nowe OKSY i często robi w nich selfiki w łazience, a laski na widok tym selfików sikają (=nietrzymanie moczu).
