College 2: Hormones, the stress response and disease Flashcards
Invloed vagal nerve op HPA-as
?
Invloed HPA-as op vagal nerve
?
Invloed vagal nerve op SAM-as
?
Invloed SAM-as op vagal nerve
?
Invloed HPA-as op SAM-as
CRH neuronen stimuleren LC neuronen. Cortisol remt LC neuronen.
Invloed SAM-as op HPA-as
LC neuronen stimuleren CRH neuronen. Adrenaline stimuleert CRH en ACTH aanmaak.
Opnieuw aanbieden van hormoon
Zou moeten leiden tot het terugbrengen van het gedrag
Voorbeeld: insuline
Drie verschillende groepen hormonen
- Mono-amines
- Peptide- en eiwit hormonen
- Lipide- en steroïde hormonen
Monoamines kenmerken en voorbeelden
Zijn gevormd uit één enkele aminozuur, sommige worden omgebouwd tot NT, sommige tot hormonen. DA kan zowel als NT als hormoon, via de bloedbaan als hormoon en via neuronen als NT. Bij distant effect, dan hormoon.
Voorbeelden: thyroïde hormoon, NA (tyrosine), A (tyrosine), DA (tyrosine), 5HT (tryptofaan)
> NA, A en DA allemaal gevormd uit tyrosine: heten catecholamines!
Peptiden/hormonen kenmerken en voorbeelden
Oplosbaar in water (hydrofiel), gecodeerd in het DNA en getransleerd naar peptiden en eiwitten.
Voorbeelden: LH, GH, insuline, oxytocine, vasopressine
Lipiden/steroïden kenmerken en voorbeelden
Oplosbaar in vet (lipofiel)
Voorbeelden: cortisol, oestrogeen, DHEA, prostaglandinen.
Hoe kan je hormoon-gedrag interacties onderzoeken
Knock-out dierproeven: met genetische manipulatie wordt een gen voor een bepaald hormoon uitgeschakeld en vervolgens kijken wat het doet met het gedrag van het dier en wat er gebeurd bij stress.
Ratten: open field task
Mensen: kijken bij mensen met een specifieke hormoon conditie (Cushing, hyperprolactine, diabetes).
Precursor steroïden
Cholesterol
Voordeel lipiden/steroïden
Kunnen makkelijker de cel in en uit gaan (permeabel door de celmembraan)
Nadeel lipiden/steroïden
Hebben een extra stof nodig om door de bloedbaan heen getransporteerd te kunnen worden (bij hydrofiele stoffen juist andersom: makkelijk door de bloedbaan en iets nodig om door het celmembraan heen te kunnen)
Hoe wordt tyrosine omgezet
Tyrosine > XDOPA > dopamine > NA > A
Vorming peptide/hormonen
Prehormoon > prohormoon > hormoon + rest peptiden, vervolgens opgeslagen in blaajes en bij activatie vrijgelaten. Informatie voor volgorde zit in het DNA, om naar hormoon te komen is extra stap nodig en duurt dus langer.
Peptiden kunnen zowel als hormoon als NT dienen.
Voordeel van prehormonen
Zorgen voor een betere regulatie, pas omzetten als het hormoon nodig zijn.
Oxytocine gemaakt in
Posterior hypofyse
Functie oxytocine
- Melk afgifte
- Baarmoeder contractie
- Sociale interactie functie
Nadeel lipiden/steroïden
Hebben een extra stof nodig om door de bloedbaan heen getransporteerd te kunnen worden (bij hydrofiele stoffen juist andersom: makkelijk door de bloedbaan en kunnen niet door het celmembraan heen, maar triggeren een reactie aan de binnenkant
Functie LH
Triggeren ovulatie
Functie GH
Stimuleren van celgroei, celdeling en cel herstel
Functie FSH
Vrouwen: groei en rijping van follikels en zet follikels aan tot de productie van oestrogeen.
Mannen: vorming van zaadcellen.
Peptide hormonen
Oxytocine, ADH/vasopressine
Eiwit hormonen
LH, FSH, TSH
Cholesterol
Precursor van steroïden en functie in de vloeibaarheid van de celwand.
Paracriene signalen
De factoren die de cel produceert werken in op de buurcel: bloedvaten contracteren bij de lokale afgifte van NO
Autocriene signalen
Factoren werken in op dezelfde cel die ze uitscheidt, zoals T-cellen
Hormoon pijnappelklier
Melatonine
Hormonen anterior hypofyse
ACTH, FSH, LH, TSH, groeihormoon, prolactine
Hormonen posterior hypofyse
Vasopressine, oxytocine
Thymus hormoon
Thymosine - rijping T-cellen
Bijnieren
- Medulla: NA en A
- Zona fasiculata- cortisol
Schildklier hormonen
Schildklierhormonen, zoals T4 (negatieve feedback nar TRH uit de hypothalamus)