Bæklun Flashcards

1
Q

Skilyrði fyrir gipsun á broti.

A

Verður að vera lokað beinbrot (ekki opið út um húð, duh), og liggja nærri því rétt (þ.e. ekki tilfært). Annars þarf að laga brotið í aðgerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Staða axlar og handleggs eftir ant. dislocation.

A

Öxl verður í abduction stöðu
Handleggur externally rotated
(eins og sj. sé að taka í höndina á einhverjum)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvaða vöðvi og taug geta skaddast við ant. dislocation á öxl?

A

N. axillaris liggur þarna rétt hjá og því gæti verið deltoid lömun ef taugin hefur skaddast.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Greining og meðferð ant. dislocationar á öxl.

A
  • Klínísk greining en hægt að taka rtg.

- Setja öxlina í lið.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Staða axlar og handleggs við post. dislocation.

A

Öxlin í adduction stöðu, handleggur internally rotated. (eins og í fatla)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað er Colles´ fractura?

A

A fracture of the distal radius in the forearm with dorsal (posterior) and radial displacement of the wrist and hand. (amma?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvaða sjúklingahópar eru týpískir í Colles´ fracturu?

A

Gamlar, veikbyggðar konur.
Detta fram fyrir sig og bera hendurnar fyrir sig.
Sj. með beinþynningu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvernig er Monteggia fractura?

A
  • Ulna brotnar og radius færist úr stað.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvaðan kemur höggið yfirleitt í Monteggia fracturu?

A

Þegar sj. hefur borið hönd fyrir höfuð sér til að verjast höggi (t.d. einhver sem ætlar að lemja sj. í andlitið).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig er Galezzi fractura? Hvaðan kemur höggið?

A

Radius brotnar og ulna færist úr stað. Högg kemur hér yfirleitt ofan á handlegginn.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er scaphoid fractura? Hvað er hættulegt við hana?

A

Scaphoid í hendinni brotnar. Getur fengið necrosu í beinið.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

2 einkenni eftir scaphoid fracturu.

A

Fall framan á hendur, yfirleitt yngri sjúklingar.

Verkir í anatomical snuff box (vegna necrosu).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Greining scaphoid fracturu.

A
  • Rtg. á degi 1 sýnir yfirleitt ekki brot

- Ef verkir í anatomical snuff box, þá á samt að gipsa og svo taka mynd aftur nokkrum dögum seinna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvað er Boxer fractura?

A

Högg á vegg/eitthvað hart, og 4. og 5. fingur brotna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

2 sjúklingahópar sem brjóta á sér mjöðm.

A

Traumasjúklingar

Gamlar konur með beinþynningu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

2 einkenni eftir mjaðmarbrot.

A
  • Styttur fótur

- Ext. rotated fótur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

3 mikilvæg atriði við skoðun á mjaðmarbroti.

A

Hreyfing, æðar, skyn séu óskert distalt við brotið.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvers vegna þarf að gera prothesuaðgerð ef femurhöfuðið brotnar?

A

Því blóðflæði til þess er veikt og mikil hætta á necrosu ef brot hefur orðið.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvað er notað í aðgerð eftir intratrochanteric brot?

A

Plötur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvað er notað í aðgerð eftir brot á femur skafti?

A

“Rods”/naglar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Post. trauma á hné leiðir til hvernig áverka á krossband?

A

Ant. krossbandsáverka.

Færð ant. draw sign (hnéð færist fram).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ant. trauma á hné leiðir til hvernig áverka á krossband?

A

Post. krossbandsáverka.

Færð post. draw sign.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Greining krossbandaáverka og meðferð.

A
  • MRI

- Aðgerð fyrir íþróttamenn, gips og líkamsrækt fyrir aðra.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Valgus álag veldur hvernig skemmdum á lat. liðböndum hnés?

A

Valgus álag meiðir medial liðbandið. (höggið er lateral)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Varus álag veldur hvernig skemmdum á lat. liðböndum hnés?

A

Varus álag meiðir lateral liðbandið. (höggið er medial)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

2 kvartanir sjúklinga með meniscus áverka.

A
  • Verkir í hné

- “click” við extension

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Greining og meðferð meniscus áverka.

A
  • MRI

- Tx.: Liðspeglun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Hvað er stress fractura í fótlegg/fæti?

A

Brot á þyngdarberandi beinum vegna aukins álags, t.d. í löngum göngutúrum sem fólk er ekki vant.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Greining og meðferð stress fracturu í fótlegg?

A
  • Greint með rtg. en sést oft ekki og því réttlætanlegt að gipsa þrátt fyrir að brot greinist ekki.
  • Tx.: Gipsa og svo hækjur.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvað er tib/fib fractura og hvernig verður hún?

A
  • Brot á tibiu og sekundert á fibulu.

- Verður við mikið trauma eða fall úr mikilli hæð, högg á fótlegg.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Brot á ökkla verður oftast eftir…

A

…eversion/inversion.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Klíník í ökklabrotum.

A
  • Sársauki og bólga eftir in/eversion á ökkla.

- Geta yfirleitt EKKI stigið í ökklann strax eftir áverka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Greining og meðferð ökklabrota.

A
  • Rtg.

- Aðgerð, frekar en gips.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Klíník og einkenni í akkilesartendonssliti.

A

Fólk er úti að hlaupa, heyrir smell og haltrar svo. Hægt að þreifa gap aftan á hælnum/kálfanum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Greining og meðferð akkilesartendonsslits.

A
  • Klínísk greining

- Tx.: gips í marga mánuði/aðgerð, tekur vikur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Úr hvaða 3 beinum er öxlin sett saman?

A
  • Scapula
  • Clavicula
  • Proximal endi humerus
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

4 liðir sem mynda öxlina.

A
  • Acromioclavicular liður
  • Sternoclavicular liður
  • Glenohumeral liður
  • Scapulothoracic liður (stór flötur)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hvaða 4 vöðvar mynda rotator cuff? (TISS) Hvar festast þeir?

A
  • Teres minor
  • Infraspinatus
  • Supraspinatus
  • Subscapularis
    Festast allir á tuberculum major, nema subscapularis festist á tuberculum minor.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

4 vöðvar sem koma við sögu í öxlinni (fyrir utan rotator cuff). Hvar festast þeir?

A
  • Teres major (frá neðri enda scapulu yfir á sulcus á humerus)
  • Deltoid (frá ytri þriðjungi claviculu og spine of scapula, yfir á lateralt á humerus, þ.e. deltoid tuberositas).
  • Coracobrachialis (frá processus coracoideus, yfir á medial humerus)
  • Biceps brachii (frá scupulu yfir á aponeurosu og radialis)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Biceps brachii. Origo, insertio, ítaugun, function.

A
  • O:
    langa höfuðið: supraglenoid tubercle á scapulu
    stutta höfuðið: coracoid process
  • I: tuberosity á radius og aponeurosa
  • N: n. musculocutaneus (C5 og C6)
  • F: Flexar framhandlegg við olnboga, supinerar og hjálpar við GH flexion.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Deltoid. Origo, insertio, ítaugun, function.

A
  • O: Inferior brún á spine of scapula, lateral brún acromion og ant. ytri þriðjungur claviculu.
  • I: deltoid tuberosity á humerus
  • N: n. axillaris (C5 og smá C6)
  • F: sterkur abductor um glenohumeral lið, eftir fyrstu 15 gráðurnar (sem supraspinatus tekur). Smá flexion og smá extension.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Coracobrachialis. Origo, insertio, ítaugun, function.

A
  • O: Coracoid process
  • I: um miðjan humerus
  • N: n. musculocutaneus (C5, 6 og 7)
  • F: Flexar handlegg við glenohumeral lið, adduction.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Teres major. Origo, insertio, ítaugun, function.

A
  • O: inferior horn scapulu
  • I: intertubercular sulcus framan á humerus.
  • N: n. subscapularis inferior (C5, 6 og 7)
  • F: medial rotation og extension um glenohumeral lið
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Ítaugun rotator cuff vöðva.

A
  • Teres minor: N. axillaris (C5 og smá C6)
  • Infraspinatus: N. suprascapularis (C5 og smá C6)
  • Supraspinatus: N. suprascapularis (C5 og smá C6)
  • Subscapularis: Efri og neðri nn. subscapularis C6 en smá C5 og C7).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Ítaugun latissimus dorsi.

A

N. thoracodorsalis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Lýstu skoðun á öxl.

A
  1. Inspection (bera saman hæ og vi)
  2. Þreifa (AC lið, sternoclavicular og humeroscapular, einnig vöðvafestur TISS)
  3. Hreyfigeta (aktívt/passivt)
  4. Vöðvastyrkur (isometriskar hreyfingar)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Hvað þýðir isometriskt?

A

Eitthvað sem framkallar tension í vöðva án þess að hann dragist saman.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hver er normal abduction axlar?

A

150°

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Hver er normal adduction axlar?

A

20-40°medialt, ventralt við brjóst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Hver er normal flexion axlar?

A

180°

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hver er normal extension axlar?

A

45-60°

52
Q

Hver er normal external rotation axlar?

A

70-90° (með olnboga í 90°)

53
Q

Hver er normal internal rotation axlar?

A

90° (með olnboga í 90°)

54
Q

Hvað er Appley scratch test? Hvaða hreyfingar testar það?

A
  • Klórar þér á contralateral scapulu, bæði ofan frá og neðan frá.
  • Uppi testar extension um öxl og external rotation, plús abduction um scapulu.
  • Niðri testar flexion um öxl og internal rotation, plús adduction um scapulu.
55
Q

Isometrisk hreyfing fyrir supraspinatus?

A

Abduction

56
Q

Isometrisk hreyfing fyrir infraspinatus?

A

External rotation

57
Q

Isometrisk hreyfing fyrir subscapularis?

A

Internal rotation

58
Q

Isometrisk hreyfing fyrir biceps?

A

Flexion um olnboga

59
Q

Isometrisk hreyfing fyrir triceps?

A

Extension um olnboga.

60
Q

5 isometriskar hreyfingar sem þarf að prófa í skoðun á öxl?

A

Abduction, ext. og int. rotation, flexion og extension um olnboga. Og svo þætti mér logiskt að hafa adduction þarna líka.

61
Q

Prófa þarf hreyfigetu axlar (metin í gráðum), með 6 hreyfingum.

A

Abduction og adduction, ext. og int. rotation, flexion og extension um olnboga.

62
Q

Hvernig verður clavicular brot oftast, hverjir brotna og hvar?

A

Algengt eftir fall á útrétta hönd. Oftast börn/unglingar eða gamalt fólk. 2/3 er medialt brot, 1/3 distalt.

63
Q

Hvenær þarf að gera aðgerð á clavicular brotum?

A

T.d. ef það er mjög distalt/lateralt eða snúið.

64
Q

Klíník í mid clavicular brotum.

A

Sársauki yfir brotasvæði sem eykst við hreyfingu á handlegg.

65
Q

Hvað gerist ef gegnumbrot verður í mid claviculu?

A

Þá verður nánast alltaf tilfærsla superiort. Einnig getur viðbeinið lagst ofan á plexus brachialis (thoracic outlet syndrome) og þá fær sj. taugaeinkenni, t.d. dofa í fingrum.

66
Q

Hvað er thoracic outlet syndrome? Hvernig verður það?

A

Einkenni eru ýmist neurogenisk (verkur, veikleiki), arterial (fölur og kaldur handleggur) eða venous (bólga, verkur). Verða vegna klemmu á plexus brachialis milli viðbeins og fyrsta rifs, eða klemmu milli ant. og med. scalenus.

67
Q

Klíník í distal clavicular brotum.

A

Sársauki og eymsli yfir AC lið.

68
Q

Lýstu 3 stigum fyrir distal clavicular brot, meðferð og hvað er algengast af þeim.

A
  1. Algengast. Liðbönd heil og halda brotinu saman, yfirleitt ekki tilfærsla og þá bara fatli.
  2. Proximal hluti claviculu tilfærður superiort og yfir acromion. Þarf oft aðgerð.
    - 2a: Brot er medialt við conoid og trapexoid ligaments, þau eru heil og halda.
    - 2b: Brot er lateralt við conoid og trapezoid ligaments, þau slitna.
  3. Brot gengur inn í AC lið, yfirleitt ótilfært. Fatli.
69
Q

Hvaða 2 liðbönd koma við sögu í clavicular brotum og hvernig liggja þau?

A
  • Conoid ligament liggur medialt við trapezoid ligament, frá coracoid process upp á conoid tubercle undir claviculu.
  • Trapezoid ligament liggur frá coracoid process upp á neðri brún claviculu.
70
Q

Hvernig verða scapulubrot?

A

Yfirleitt háorkuáverkar - muna að leita að öðrum brotum einnig! Þetta eru sjaldgæf brot.

71
Q

3 týpur scapulubrota.

A
  • Glenoidal
  • Collum
  • Corpus
72
Q

Hvað er Bankart IV brot?

A

Scapulubrot þar sem neðri framkantur í cavum glenoidale brotnar. Axlarliðurinn missir stöðugleika sinn og fer sífellt úr lið.

73
Q

Hvenær þarf að gera við scapulubrot? Hvað heitir slíkt brot?

A

Ef neðri framkantur í cavum glenoidale brotnar, því þá hefur axlarliðurinn misst stöðugleika sinn og fer sífellt úr lið. Þetta heitir Bankart 5 brot.

74
Q

Hvað er floating shoulder?

A

Brot á bæði viðbeini og collum scapulae í sama áverka. Öxlin verður laus frá búknum og þannig fljótandi.

75
Q

Hvað er algengasta liðhlaup líkamans?

A

Glenohumeral liðhlaup, um helmingur allra liðhlaupa!

76
Q

Hvernig fer humerus í ant. luxation um glenohumeral lið?

A

Humerus fer anteriort og inferiort við liðskálina.

77
Q

Hvenær þarf að taka rtg. af öxl sem er úr lið?

A

Í fyrsta sinn sem sj. luxerar, til að útiloka brot.

78
Q

Hvað ef það er luxation á öxl OG brot á tuberculum major?

A

Setjum samt í liðinn og það virðist lagast af sjálfu sér.

79
Q

Hvernig er aðalaðferðin til að setja öxl í lið?

A

Sj. liggur á maganum með ipsilateral handlegg hangandi út af bekknum, einhver þrýstir scapulunni inn medialt. Síðan togar læknir létt í handlegginn, við heyrum smell et voilá!

80
Q

4 fylgikvillar dislocationar á öxl og hvaða brot hefur svipaða fylgikvilla?

A
  • N. axillaris áverki (sj. á þá erfitt með abduction)
  • A. circumflexa áverki (caput humeri í hættu?)
  • Endurteknar subluxationir
  • Frozen shoulder
    Líkist fylgikvillum eftir brot á collum chirurgicum.
81
Q

Hvert fer clavicula miðað við sternum í sternoclavicular liðhlaupi?

A

Clavicula fer ýmist aftur eða fram fyrir sternum.

82
Q

Greining og meðferð sternoclavicular liðhlaups.

A

Greint í CT, ekki rtg!

Meðferð er að ýta eða toga claviculuna aftur á réttan stað.

83
Q

Hvernig verður sternoclavicular liðhlaup helst?

A

Við hliðarárekstur í bíl.

84
Q

Greining AC-liðhlaups og hvers vegna?

A

Þarf að staðfesta með mynd því þetta getur presenterað líkt og brot.

85
Q

Hvaða 2 liðbönd geta skemmst í AC liðhlaupi?

A

Acromioclavicular liðband og coracoclavicular liðböndin.

86
Q

4 helstu brotastaðir á proximal humerus.

A
  • Collum anatomicum
  • Collum chirurgicum
  • Tuberculum major
  • Tuberculum minor
87
Q

Hver er hættan við brot á collum chirurgicum?

A
  • Rof á post. circumflexu sem veldur caput necrosu.

- Skaði á n. axillaris, þá getur sj. ekki abducterað frá 15-90°.

88
Q

Hvað þarf að muna þegar brot verður á tuberculum major/minor á humerus?

A

Að þar festast rotator cuff vöðvarnir.

89
Q

Í hvaða 2 flokka skiptast vöðvar upphandleggs?

A

Posterior og anterior compartment.

90
Q

Hvaða vöðvar eru í post. compartment upphandleggs?

A

Bara triceps.

91
Q

Hvaða vöðvar eru í ant. compartment upphandleggs?

A
  • Biceps
  • Brachialis
  • Coracobrachialis
  • Brachioradialis
92
Q

Triceps: Origo, insertio, ítaugun, function.

A
- O:
langa höfuð: infraglenoid tubercle á scapulu
medial höfuð: post. humerus
Lateral höfuð: post. humerus
- I: olecranon
- N: n. radialis (C7 og smá C6 og C8)
- F: Extension um olnboga
93
Q

Biceps: Origo, insertio, ítaugun, function.

A
- O:
langa höfuðið: supraglenoid tubercle á scapulu
stutta höfuðið: coracoid process
- I: tuberosity á radius og aponeurosa
- N: n. musculocutaneus (C5 og C6)
- F: Supination og flexion um olnboga
94
Q

Brachialis: Origo, insertio, ítaugun, function.

A

O: Ant. yfirborð humerus
I: tuberosity á ulnu
N: n. radialis (smá C5 en aðallega C6)
F: Flexion um olnboga

95
Q

Coracobrachialis: Origo, insertio, ítaugun, function.

A

O: Coracoid process
I: Mitt humerus
N: N. musculocutaneus
F: Funkerar í öxl (flexion og adduction)

96
Q

Brachioradialis: Origo, insertio, ítaugun, function.

A

O: Upper two thirds of lateral supracondylar ridge of humerus and lateral intermuscular septum
I: Processus styloideus
N: n. radialis
F: Flexion og semipronation um olnboga

97
Q

Helstu æðar í upphandlegg.

A
  • A. axillaris breytist í a. brachialis
  • Hún sendir svo frá sér alls konar litlar greinar
  • …og síðan a. profunda brachii (deep artery of arm) sem fer aftur fyrir humerus.
  • A. brachialis skilst svo í a. radialis og a. ulnaris rétt neðan við olnbogann
98
Q

Dreifing húðskyns á handarbaki og í lófa, eftir taugum.

A
  • n. radialis: ventral þumall og hálft dorsal handarbak.
  • n. ulnaris: allur fingur 5 og hálfur fingur 4 beggja vegna + lófinn á móti, auk hins helmings dorsal handarbaks.
  • n. medianus: ventral hlið þumals, allir fingur 2 og 3 og hálfur fingur 4, auk lófans fyrir neðan þá.
99
Q

Hvernig eru humerusbrot flokkuð?

A

Eftir staðsetningu, mynstri brotalínu, opin/lokuð.

100
Q

3 týpur staðsetninga á humerusbrotum.

A

Proximal, middle og distal

101
Q

3 mynstur brotalínu í humerusbrotum.

A

Transverse, oblique/spiral og comminuted. (einnig opin/lokuð og ótilfærð/anguleruð en það er ekki beint brotalínuflokkun).

102
Q

Hvað er mikilvægt að skoða hjá sj. með middle humerus brot? (gróft yfirlit)

A
  • Distal status!
103
Q

Hvaða taug skiptir máli í middle humerusbroti og hvers vegna?

A

N. radialis því hún liggur umhverfis humerus í radial groove í post. compartment. Hún skaddast í 18% tilfella en gengur oftast til baka.

104
Q

Hvaða skyn þarf að athuga í middle humerusbroti? Hvaða taug er það?

A

Doraslt og lateralt á þumli því n. radialis ítaugar það.

105
Q

Hvaða vöðva þarf að athuga í middle humerusbroti? Hvaða taug er það?

A

N. radialis ítaugar post. compartment, bæði í upp- og framhandlegg. Skoða einnig extension í fingrum og extensora carpi radialis longus og ulnaris.

106
Q

Hvaða æðar þarf að athuga í middle humerusbroti?

A

A. brachialis, þó skaði á henni sé sjaldgæfur í middle humerusbroti. En ef til staðar, þá alltaf aðgerð!

107
Q

Í hvernig humerusbrotum er skaði á a. brachialis algengastur?

A

Distal og proximal brotum.

108
Q

Hvernig rtg. mynd skal taka af middle humerusbroti og hvað þarf að vera inni á myndinni?

A
  • Taka ant. post. mynd og lateral mynd

- Öxl og olnbogi þurfa að vera inni á myndinni.

109
Q

Meðferð middle humerusbrota í grófum dráttum.

A
  • Spelka/gips
  • Skurðaðgerð
  • ORIF (open reduction internal fixation, þ.e. skrúfa/plata, með/án bone graft)
110
Q

Hvenær setur maður spelku/gips við middle humerusbroti? 3 ábendingar

A
  • <20° ant. angulation
  • <30° varus/valgus angulation
  • <3cm stytting
111
Q

Hvenær þarf skurðaðgerð við middle humerusbroti? 5 ábendingar.

A
  • Opið brot
  • Skaði á æðum/taugum (ath. þó að n. radialis palsy er ekki endilega ábending)
  • Brot á framhandlegg sömu megin
  • Compartment syndrome
  • Ef ekki tekst að halda broti í réttri stöðu með gipsi
112
Q

Flokkun á distal humerusbrotum.

A
  • Supracondylar brot
  • Condylar brot (ýmist medialt/lateralt og flokkað með Milch flokkun)
  • Bicondylar brot
113
Q

Hvernig distal humerusbrot er algengast hjá börnum vs. fullorðnum?

A

Supracondylar hjá börnum en bicondylar hjá fullorðnum.

114
Q

Hvort er algengara að condylar humerusbrot sé medial eða lateral?

A

Lateral

115
Q

Hvað er flokkað með Milch flokkun og hvernig er hún?

A

Condylar humerusbrot eru flokkuð eftir þessu kerfi.

  • Týpa I: lateral trochlear ridge óbrotinn
  • Týpa II: brot í gegnum lat. trochlear ridge
116
Q

Hvers vegna þarf að forðast mikla hreyfingu á sj. með distal humerusbrot?

A

Vegna mögulegs skaða á æðum og taugum.

117
Q

Hvaða taugar geta skaddast við distal humerusbrot?

A

n. radialis
n. ulnaris
n. medianus

118
Q

Hvað er Holstein-Lewis brot?

A

Spiral brot í distal hluta skafts á humerus, sem er oft tengt við neuropraxiu á n. radialis.

119
Q

Hvað er neuropraxia?

A

Vægur taugaskaði sem vanalega gengur algjörlega til baka.

120
Q

Hvenær má gipsa distal humerusbrot?

A

Ef ótilfært supracondylar brot eða condylar brot af Milch týpu I (þ.e. lateral trochlear ridge óbrotinn).

121
Q

Í hvaða stöðu skal gipsa distal humerusbrot með condylarbroti?

A
  • Í supination ef lateral condyle er brotinn

- Í pronation ef medial condyle er brotinn

122
Q

Hvenær þarf að gera ORIF aðgerð á distal humerusbroti?

A

Ef brotið er tilfært supracondylarbrot eða ef condylarbrot er tilfært Milch I eða Milch II.

123
Q

Hverjir þurfa helst að fá gervilið eftir distal humerusbrot?

A

Gamalt fólk með bicondylar brot.

124
Q

Hvað er Gustillo flokkun?

A

Flokkun sem notuð er fyrir öll opin beinbrot.

  • Gráða I: Sár <1cm, hreint.
  • Gráða II: Sár 1-10 cm, ekki mikil skemmd á húð.
  • Gráða III: Mjúkvefur mikið skemmdur, segment brotin af beini, æðaskaði, brot opið í >8 klst.
  • Gráða IIIA: týpa 3 en periosteum í lagi
  • Gráða IIIB: týpa 3 en periosteum farið af, óhreint sár, þarf oft flipa
  • Gráða IIIC: týpa 3 + æðaskaði sem þarf að gera við
125
Q

Hvaða vöðvar adducera öxlina?

A
  • Pectoralis major (efri og neðri 90°)
  • Coracobrachialis
  • Latissimus dorsi
  • Teres major
126
Q

Hvað er Weber flokkun?

A

Flokkar brot á distal fibulu.

  • A: fyrir neðan liðflöt, syndesmosa 100% intact.
  • B: sirka á liðfletinum, syndesmosa mögulega rofin.
  • C: fyrir ofan liðflöt, syndesmoa 100% rofin.