AFP 9 Spijsvertering Flashcards
Functie spijsverteringstelsel
Voedsel verteren, voedsel zodanig bewerken dat de voedingsstoffen opgenomen kunnen worden in het bloed
Wat zijn de 6 voedingsstoffen?
- Suikers
- Vetten
- Eiwitten
- Mineralen
- Vitaminen
- Water
Waar gebruikt het lichaam de voedingsstoffen voor?
- Bouwstoffen
- Brandstoffen
- Hulpstoffen ter ondersteuning van de stoifwisseling
Wat zijn koolhydraten?
- Suikers
- Carbohydraten
- Sachariden
Wat is de functie van koolhydraten?
Energievoorzienig
Wat zijn polyachariden?
Lange suiker molecuul en vormen een keten
(6 kantjes)
Bijvoorbeeld zetmeel (amylum) en glucogeen
Disachariden
Lange polysachariden worden geknipt en houden 2 kantjes disachariden over
Bijvoorbeeld: Maltose, sacharose, lactose
Monosachariden
Helemaal stuk, losse moleculen
Bijvoorbeeld: Glucose, fructose en galactose
Afbraak van koolhydraten
- Amylase knipt zetmeelketen in disachariden (maltose)
- Maltase splitst de maltosemolecuul in twee glucosemoleculen
- Lactase splitst lactose in glucose en galactose (1 molecuul)
- Sacharase splitst sacharose in glucose en fructose (1 molecuul)
Word stuk geknipt door enzymen
Wat zijn lipiden?
Vetten en vetachtige stoffen
Wat zijn de kenmerken van lipiden?
Onoplosbaar in water, veel energie
Kunnen als brandstof gebruikt worden (minder schoon)
Triglyceridemolecuul
Triglyceriden
Bestaat uit 1 glycerol en 3 vetzuren
Verzadigd of onverzadigd
Wat breekt het enzym lipase af?
Lipiden
Knipt de vetzuren los van het glycerol
Wat is de functie van eiwitten (proteïne)?
- Bouwstof
- Handhaving COW
- Belangrijke rol bij verschillende lichaam functies
Monopeptide
Lange eiwit keten met een vaste volgorde aminozuren
Wat is een ander woord voor monopeptide?
Aminozuur
Wat breekt het enzym protease af?
Aminozuren/ proteïnen
Protease knipt de proteïne stuk
Functie van mineralen
Handhaving KOW
(zout)
Elektrolyten
Zouten opgelost in het bloed:
- Kalium
- Natrium
- Chloride
- Fosfor
- Calcium
- Magnesium
Spoor elementen
Zijn chemische elementen die in kleinere hoeveelheden nodig zijn dan elektrolyten
- Fluor
- Jodium
- Koper
Vitaminen
Ingewikkelde organische verbindingen onmisbaar in enzymsystemen
Vet oplosbare vitaminen
A, D, E, K
Worden in vet opgenomen
Water oplosbare vitaminen
B en C
Kunnen dus in het bloed worden opgenomen
Functie water (4)
- Bouwstof
- Oplosmiddel
- Warmtebuffer
- Transport
Wat is de functie van amylase?
Amylase is het enzym dat zetmeel (amylum) kan afbreken
Wat is de kleinste vorm van lipiden en waar bestaat deze uit?
Triglyceriden
Bestaat uit 1 glycerol en 3 vetzuren
Functie en kenmerk van lipiden (2)
Energievoorziening
Onoplosbaar in water
Functie spijsverteringstelsel
- Opname van voedsel uit het uitwendige milieu
- Mechanisch verkleining en menging van het voedsel (kauwen en kneden)
- Chemische bewerking door enzymen (vertering)
- Vervoer van voedsel door het spijsverteringskanaal (peristaltiek)
- Overdracht van voedingstoffen aan het bloed (resorptie)
- Uitscheiding van onverteerde en onverteerbare stoffen (feces)
Zet de volgende structuren in de juiste volgorde van externus naar internus;
(opbouw van de wand)
A. Submucosa
B. Muscularis (kringspieren en longitudinale spieren)
C. Muscularis mucosae
D. Mucosa
E. Serosa (peritoneum)
E, B, A, C, D
Mucosa
Slijmvlies, binnenste laag. Epitheel laag die aan het lumen grenst
Functie mucosa (2)
Zorgt als glijmiddel voor het voedseltransport
Beschermt de wand tegen de chemische inwerking van spijsverteringssappen
Functie van muscularis mucosae
Zorgt ervoor dat het maagsap dat in de kliertjes gemaakt wordt naar buiten gespuwd kan worden
dun laagje glad spierweefsel
Submucosa
Relatief dikke bindweefsellaag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatisch weefsel en zenuwen
In de submucosa liggen de groter klieren van de mucosa ingezonken
Serosa
Is het viscerale blad van het buikvlies
Peritoneum
Functie os of cavum oris
Eten, fijn kauwen
Functie pharynx
Slikken
Functie oesophagus
Slokdarm, Transport naar de buikholte van voedsel
Functie ventriculus of gaster
- Tijdelijke opslag van voedsel
- Kneden en vermengen van het voedsel met maagsap
- Vertering van eiwitten door het enzym pepsine dat optimaal werkt in een zure omgeving (ph=1,5)
- Afweer van het lichaam doordat veel ziekteverwekkers door het zure maagsap wordt gedood
In de maag vind nog geen resorptie plaats voor in de bloedbaan
Functie duodenum met pancreas en vesica fellae
Verteren
Functie jejunum en ileam (dunne darm)
- Kneden en transport van voedsel
- Vertering, er is speeksel en maagsap aan toegevoegd en in het duodenum komt er gal en pancreas sap erbij en in de dunne darm komt er darmsap bij (ileum)
Sappen zitten vol enzymen (verschillende soorten asa) die alle grote moleculen uit de voedingsstoffen klein knippen zodat het voedsel verteert word
- Opname van voedingsstoffen in jejunum en ileum worden alle nuttige voedingsstoffen opgenomen door de darmwand heen in de bloedbaan
Functie hepar
Verwerking
Functie colon
- Transsport van voedsel (onverteerbare resten)
- Opslag en afvoer
- Resorptie van water (voedsel word ingedikt)
Functie anus
uitscheiding
Mondholte in 2 delen verdelen
- Vestibulum oris = buiten het gebit (tussen de tanden en de lippen
- Cavitas/vacum oris = achter het gebit
Bekleding van cavum oris
Meerlagig, niet verhoornd plaveiselepitheel
Palatum durum
Hard gehemelte (voor)
Palatum molle
Zacht gehemelte (achter)
Arcus palatoglossus
Gehemeltebogen
Tonsilla palatina
Keelamandel
Arcus palatopharyngeus
Pharynxbogen
Uvula
Huig
Tonsilla palatina
Keelamandel
Tonsilla pharyngaelis/ adenoid
Neusamandel
Tonsilla lingualis
Tongamandel
Kruising van voedselweg en ademweg
Pharynx
Dentes incisivi
Totaal 8
4 snijtanden onder en 4 boven
Dentes canines/cuspidatus
4 hoektanden
Dentes premolares
8 Kleine kiezen. In elk kwadrant 2
Dentes molares
3 grote kiezen in elk kwadrant
Hoeveel gebitselementen heb je in totaal?
32 gebitselementen
Wat zit er rondom de mond?
Speekselklieren, totaal 6 paar.
Waaruit bestaat speeksel?
Is een vochtige substantie met daarin een enzym voor amylase
En amylase breekt dus in de mondholte al de koolhydraten af
Uit welke drie delen bestaat de dunne darm?
- Duodenum
- Jejunum
- Ileum
Wat is verteren?
Klein knippen van grote moleculen (asa) enzym
Benoem de verschillende colon delen
- Colon caecalis = caecum (blinde darm)
- Colon ascendens
- Colon transversum
- Colon Descendens
- Colon Sigmoideam (bocht)
- Colon rectalis = rectum
Papil van vater
Hier monden twee buizen uit
1 buis komt uit de alvleesklier/pancreas en de andere uit de lever
Papil van vater komt in de bocht uit van het duodenum (twaalfvingerig darm)
Functies hepar (lever)
Functies:
Verwerking van vetten
Verwerking van suikers
Verwerking van eiwitten
Opslag van vatamines
Afbraak van schadelijke stoffen
Productie van gal
Productie van warmte
Pancres (alvleesklier)
- Exocriene klier: buis naar uitwendige milieu
- Endocriene klier: maakt hormonen, gaat niet naar uitwendige milieu maar wordt afgegeven aan de bloedbaan.
Waar word gal gemaakt?
In de lever en gaat naar de papil van vater
Gal is een afval product van de lever
Functie van galblaas en galwegen
Galblaas: opslagplaats gal en indikken van galvloeistof
Galwegen: vervoeren van gal
Galwegen van boven naar beneden
- Ductus hepaticus (afvoerbuis uit lever)
- Ductus cysticus (zijtak naar galblaas)
- Vesica fellae (galblaas)
- Ductus Choledochus (gezamelijke buis)
- Papil van Vater (komt uit in het duodenum)
Wat gaat erin en eruit bij de leverhilus
Erin: A hepatica (zuurstofrijk) uit truncus coeliacus en v portae vanuit maag en darmen
Eruit: Ductus hepaticus naar de papil van Vater
Wat is de enterohepatische kringloop?
De circulatie van galzuren van de lever naar achtereenvolgens de galblaas en galwegen, de dunne darm en via poortader terug naar de lever
Vertering van voedsel
- Speeksel met amylase voor koolhydraten
- Maagsap met protease voor eiwitten
- Gal met lipase voor vetten
- Pancreassap met veel asen
- Darmsappen zit veel asen
Naar welke organen gaat de truncus coeliacus
Bovenbuik
Maag, duodenum, pancreas en milt
A. mesenterica superior (2e aftekking aorta)
Naar dunne darm en de helft van de dikke darm
A. mesenterica inferior (3e aftakking aorta)
Naar laatste deel van de colon (begint halve wege bij het colon transfersum)
Wat is het peritoneum?
buikvlies
Peritoneum viscerale = binnenblad
Peritoneum parietale = buitenblad
Welke organen liggen intra peritoneaal?
Maag, jejenum en ileum, colon transversum, colon sigmoideum
Welke organen liggen retroperitoneaal?
Pancreas, duodenum, nieren, ascendens colon, inferior vena cava, aorta, descendens colon, ureter
Mesenterium
De dubbele laag peritoneum heet mesenterium.
Daartussen lopen takjes van de a. mesenterica.
Naar de dunne darm (en de helft van de dikke darm) de a mesenterica superior
Naar het laatste deel van de colon de a. mesenterica inferior
Subperitoneaal
Colon rectalis
= onder het buikvlies
Waarom is de excavatio rectovesicalis/ recto-uterina belangrijk in de praktijk?
Bij een bloeding zal het bloed zakken naar het laagste deel in de buikholte
Wat is een andere naam voor de excavatio recto-uterina?
De ruimte van Douglas
Hoeveel procent van de galzure zouten worden uitgescheiden in de faeces?
5% van de galzure zouten worden uitgescheiden in het faeces
Waar liggen de galwegen t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
Waar ligt de vesica fallae t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
Waar ligt de hepar t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
Waar ligt de pancreas t.o.v het peritoneum?
Retroperitoneaal
Waar ligt de colon caecalis/ caecum t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
Waar ligt de colon sigmoideum t.o.v het peritoneum?
Intraperitioneaal
Waar ligt het colon ascendens t.o.v het peritoneum?
Retroperitoneaal
Waar ligt het colon descendens t.o.v het peritoneum?
Retroperitoneaal
Waar ligt het colon transversum t.o.v het peritoneum?
Intraperitioneaal
Waar ligt de duodenum t.o.v het peritoneum?
Retroperitoneaal
Waar liggen het jejunum en ileum t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
Waar ligt de gaster t.o.v het peritoneum?
Intraperitoneaal
In welke ruimte bevindt zich de oesophagus?
In het mediastinum