7. Acute medische situaties 2 (Dyspneu) Flashcards
Wat is dyspneu/dyspnoe?
Bemoeilijkte ademhaling/kortademigheid
- Subjectie beleving
Wat is hyperventilatie?
Veel/snel ademen
Wat is tachypneu?
Snelle ademhaling (>20 ademhalingen/min)
Wat is een normale ademhaling
12 ademhalingen per minuut
Wat zijn kenmerken van dyspnoe? (8)
- Alsof je borstkas dicht zit
- Je wordt moe van het ademen (hulpademhalingsspieren)
- Een beklemmend en drukkend gevoel
- Veel adem naar binnen, weinig naar buiten
- Een vervelend, vermoeiend gevoel, vooral bij inspanning
- Een beangstigend gevoel
- Alsof je keel wordt dichtgeknepen
- Hard werken bij ademen
Wat kunnen 3 oorzaken zijn van dyspneu?
- Long/ademweg
- Circulatiestoornis
- Hyperventilatie
Wat valt er onder oorzaak ‘long/ademweg’ ? (5)
○ astma
○ COPD
○ pneumonie
○ pneumothorax
○ aspiratie corpus aliënum
Wat valt er onder oorzaak ‘circulatiestoornis’ ? (3)
○ decompensatio cordis (hartfalen)
○ longembolie
○ angina pectoris
Wat is astma?
Verhoogde luchtwegreactie op niet schadelijke prikkels, welke aanvalsgewijs optreedt (bv pollen)
- Aanvalsgewijze luchtwegobstructie
Waar kenmerkt een astmatische aanval zich door? (4)
○ Bemoeilijkte uitademing (duurt langer)
○ Kortademigheid
○ Piepende ademhaling
○ Hoesten
Waar ontstaat astma door?
Door zwelling van slijmvlies.
Verhoogde luchtwegreactie op niet schadelijke prikkels welke aanvalsgewijs optreedt
2 reacties van longweefsel:
- Bronchocontrictie (aangespannen spieren)
- Broncheale hyperreactiviteit op niet allergische prikkels
Wat zijn symptomen van astma? (6)
- Vrij plotseling optredende kortademigheid“Gierende” inademing
- Piepende uitademing
- Tachypnoe (> 20 per minuut)
- Hulpademhalingspieren
- Snelle pols (> 100 per minuut)
- Bij toenemend ernst
- Cyanose
- Verlies van bewustzijn
Wat is cynose?
Blauw worden
Hoe kan je een astma aanval behandelen? (4)
- Staak behandeling
- Zet patiënt in comfortabele houding (zit)
- Patiënt neemt eigen medicatie:
(Ventolin = Salbutamol)
Eventueel medicatie uit noodset: 1 puff, na 2 minuten
herhalen - Bij onvoldoende resultaat: 112 en O2 toedienen
Waar staat COPD voor?
Chronic Obstructive Pulmonary Disease
Uit welke 2 longproblemen bestaat COPD?
- Chronische bronchitis
○ Verhoogde slijmproductie - Longemfyseem
○ Anatomische verandering
van het longweefsel
Wat zijn kenmerken van COPD? (3)
- Irreversibel
- Vaak op latere leeftijd
- Sterke relatie met roken
Wat zijn symptomen van COPD? (6)
- Afname van longfunctie
- Toenemende kortademigheid
- Hoesten/sputum
- Recidividerende luchtweginfectie
- Bronchiale hyperreactiviteit
- Exacerbaties
Wat is pneumonie?
Longontsteking
- Ontsteking van alveoli (longblaasjes) door infectie van bac, virussen, schimmels
Hoe ontstaat pneumonie?
infectie door bacteriën, virussen, schimmels
Is het waar dat pneumonie per jaar toeneemt?
Ja
Welke 2 soorten van pneumonie komen voor?
- Hospital
- Community acquired pneumonia
Dit komt door verschillende pathogenen
Wat is een atypische vorm van pneumonie?
Legionella pneumophilia (denk aan Legionella bacterie in leidingen)
Wat zijn symptomen van pneumonie? (8)
- Hoesten
- Koorts
- Malaise
- Kortademigheid
- Pijn in borst bij inademen
- Purulent sputum (slijm ophoesten)
- Tachypneu
Wat is pneumothorax?
Een klaplong (acuut)
- In thorax (borstholte) ook lucht naast longen (tussen borstkas en longbladen)
- Onderdruk long onderbroken > long valt samen
- Gebeurt spontaan door trauma, longaandoening (ernstig emfyseem)
Wat zijn symptomen van een pneumothorax?
- Plots scherpe, snijdende pijn
- Kortademigheid
Wat is een spanningspneumothorax?
Meest ernstige vorm van pneumothorax.
- Alleen bij trauma van buiten
- Ventielwerking van de wond: wel lucht borstkas in, niet eruit
- Verdrukt overige organen (hart, vaatstelsel)
- Acuut handelen vereist, anders snel fataal
Wat is aspiratie corpus alienum?
Letterlijk: vreemd lichaam, vreemd voorwerp in lichaam
Iets, corpus alienum, wordt ingeslikt en kan beklemd raken russen stembanden > hoestreflex. Wanneer hoestreflex insufficiënt is > geen lucht > na enkele minuten cyanose > bewusteloosheid.
Wat is kenmerkend bij aspiratie corpus alienum (7)
- Mogelijk niet kunnen spreken
- Hoestbui
- Ademnood
- Piepende ademhaling
- Paniek
- Cyanose
- Bewustzijnsverlies
Wat te doen bij aspiratie corpus alienum
- Stimuleer om te hoesten totdat voorwerp is opgehoest
- Hoestbui niet effectief
- 5 slagen op de rug
- Heimlich manoeuvre - Wel hoesten en geen voorwerp opgehoest, maar wel ademen →
spoedeisende hulp - Niet effectief → alarmeer (tand-)arts / ambulance
* noodtracheotomie
Wat is een longembolie?
Afsluiting van de longslagader.
Wat zijn symptomen van een longembolie
- Acuut ontstaan
- Pijn bij ademhalen
- Kortademigheid
- Soms bloed ophoesten
Wat is angina pectoris?
Vernauwing van de kransslagaders > onvoldoende O2-voorziening van het hart bij inspanning
Wat zijn symptomen van een angina pectoris? (2)
- Pijn op de borst (drukkend, benauwend, snoerend gevoel)
- Uitstralende pijn naar li schouder/arm/kaakhoek
Wat is decompensatio cordis (hartfalen)?
- Hartfalen: verminderde pompfunctie
- Kortademig bij plat liggen
Het hart faalt in zijn primaire functie: pompen. Afname pompfunctie > verhoogde druk in longen > ophoping vocht in longen en pleuraholte.
Wat zijn symptomen van decompensatio cordis?(4)
- Kortademigheid
- Slecht plat kunnen liggen
- Oedeem (zwaartekracht)
- Vermoeidheid
Hoe kan je hartfalen/decompensatio cordis behandelen? (3)
- Staak behandeling → soms is een electieve
behandeling niet eens mogelijk - Stoel overeind
- Verwijs naar huisarts, uitzoeken oorzaak
Wat gebeurt er bij hyperventilatie
Hypoxie (te weinig zuurstof in bloed) door bijv. inspanning, astma-aanval
Teveel CO2 uitademen daling CO2 in bloed bloed minder zuur (pH stijgt)
Waaraan wordt hyperventilatie vaak gerelateerd
angst/stress/paniek
Welke verschijnselen komen voor bij hyperventilatie (10)
- paresthesieën (tintelingen) in handen / rond de mond
- krampen (‘tetanie’) in handen of kaak (trismus)
- andere mogelijke verschijnselen
- Hartkloppingen
- drukkende pijn op de borst
- gevoel van kortademigheid
- ‘licht gevoel’ in het hoofd
- droge mond
- normale huidskleur (niet bleek)
- in zeldzame gevallen: bewustzijnsverlies
Hoe behandel je hyperventilatie?
- Doel: patiënt rustiger laten ademhalen
- Door:
- geruststelling,
- patiënt kalmeren
- samen ademen
- Bespreek mogelijke oorzaken (bijv. angst)
- Behandel daarna verder als dit mag
