5.5 Farmacotherapie bij risicogroepen

Question 1

Welke risicogroepen zijn er bij farmacotherapie?

Answer 1

1. Zwangeren
2. Neonaten en kinderen
3. Ouderen

Question 2

Waarom zijn zwangeren een risicogroep?

Answer 2

• Mogelijke teratogeniciteit op de pasgeborene
• Veranderingen in farmacokinetische fase

Question 3

Welke fysiologische processen zijn veranderd in de zwangerschap? Welk gevolg heeft dit voor inname farmacon?

Answer 3

1.Minder gastro-intestinale bloedstroom
> Lagere absorptie farmacon

2.Verlaagde plasma-albumine binding
> Gewijzigd verdelingsvolume voor hydrofiele geneesmiddelen: het Vd neemt geleidelijk aan toe waardoor hun plasmaconcentratie daalt

3.Nierfunctie verhoogt, leverfunctie niet
> Renale klaring verhoogt

Question 4

Adviezen voor GM voor zwangeren?

Answer 4

1. Individueel kijken hoe zwangere reageert
2. Lagere plasmaconcentratie

Question 5

Waarop stemmen de we medicatie bij kinderen af?

Answer 5

Gewicht.

Grote verschillen binnen dezelfde leeftijd.

Question 6

Wat kunnen we zeggen over de absorptie bij kinderen?

Answer 6

• Afhankelijk van snelheid maaglediging en darmperistaltiek. Kinderen tot 13j: absorptie lipofiele farmaca versnelt tov pasgeborene
• Snellere absorptie: lokaal toegediende dermatologische stoffen bij jonge kinderen (dunne huid)
• Minder zure maag bij neonaten door melkgebruik

Question 7

Wat kunnen we zeggen over de distributie bij kinderen?

Answer 7

• Plasma-albumine lager > plasma-eiwitbinding lager > vrije fractie hoger dan bij volw
• Vetweefsel neonaat is laag, 9m-6j hoger en daalt dan opnieuw tot puberteit = volw
• Lichaamswater/kg is 1,5x zo veel als volw
• BH-barrière niet optimaal

Question 8

Wat kunnen we zeggen over metabolisatie bij kinderen?

Answer 8

• Leverfunctie relatief groot
• CYP-450 enzym bij neonaat is anders dan volw door genetische en omgevingsfactoren > soms snellere, soms tragere metabolisatie
• Prematuren: leverfunctie onvoldoende ontwikkelt > minder actieve enzymen > tragere metabolisatie

Question 9

Wat kunnen we zeggen over de excretie van kinderen?

Answer 9

• Onderontw nierfunctie bij neonaten > minder renale klaring > mogelijks accumulatie
• Na 4-6w normale nierfunctie

Question 10

Welk advies rond GM voor kinderen?

Answer 10

Enkel in uiterste nood!

Bij twijfel: www.kinderformularium.nl

Question 11

Ouderen kennen een enorme variatie wat betreft farmacokinetiek en farmacodynamiek. Hoe komt dat?

Answer 11

• Levensstijl: voeding, roken, sociale klasse…
• Genetische factoren

Question 12

Wat kunnen we zeggen over de absorptie bij ouderen?

Answer 12

• Maag minder zuur
• Verminderde peristaltiek van oesafagus > tabletten en capsules kunnen blijven steken!
• Minder darmmotiliteit
• Verminderde opname van ijzer

Question 13

Wat kunnen we zeggen over de distributie bij ouderen?

Answer 13

• Lichaamsgewicht neemt af ten koste van extracellulaire vloeistof
• Waterig dwarsgestreept spierweefsel neemt af
• Vetweefsel neemt toe > vetoplosbare GM kunnen groot verdelingsvolume hebben
• Albumineconcentratie daalt met 25% > vrije fractie verhoogt > vaker bijwerkingen

Question 14

Wat kan je zeggen over de metabolisatie en excretie bij ouderen?

Answer 14

Verminderde activiteit van p450-enzymen en verminderde nierfunctie > verminderde eliminatie > standaarddosis verhoogt bloedspiegel

Question 15

Welk advies omtrent GM bij ouderen?

Answer 15

Starten met lagere dosis

Opletten voor interacties bij polyfarmacie!

Question 16

Waar presenteren de grootste verschillen tussen etnische groepen zich in het farmaceutische domein?

Answer 16

Op vlak van polymorfisme van de CYP 450-enzymen

Question 17

Hoe komt het dat de relatie dosis-effect van persoon tot persoon varieert?

Answer 17

Door variatie in sensitiviteit voor het farmacon. (Farmacodynamische en farmacokinetische effecten van genetische oorsprong)

Question 18

Wanneer mag de dosis verhoogd worden?

Answer 18

Zolang de concentratie onder de therapeutische drempelwaarde ligt.

Question 19

Wat is farmacogenetica?

Answer 19

De studie die de variatie in dosis-responscurve door genetische verschillen bestudeert.