3. Schulden en geld creatie Flashcards
3.1 Wat zijn schulden eigenlijk?
Geld is schuld dat onstaat uit het niets? Is schuld per definitie slecht? nee het is wel gevaarlijk. Schuld heeft ook een dubbele betekenis, een morele en een financiele betekenis. Dat is niet voor niets dat we dat hebben in onze maatschappij. Maar schuld is anderszijds ook een van de grote menselijke uitvindingen, zo zei albert einstijn er zijn 3 grote uitvindingen gedaan in de prehisortie, het wiel, vuur en dubbel zijdig boekhouden.
Als een ondernemer met een goed plan naar de bank gaat is het niet zo dat de bank eerst kijkt of iemand dat geld eerst heeft ingelevered, nee zij verhogen gewoon jouw saldo en creëren daarbij als het ware het geld. Hierdoor kan je dus zeggen dat ons systeem zijn groei gebaseerd is op schuld. Zo kan je tevens zeggen dat deze schuld afbetalen, schuld vernietiging is.
3.2 De rol van schulden voor geldcreatie en vernietiging?
Geld wordt gecreëerd uit het niets, met een druk op de knop. Het geld ontstaat altijd doordat private banken een schuld creëren. Wij hebben dus eigenlijk een geldsysteem waarbij we groeien op schuld (Het nieuwe geld, 2022). Het tegenovergestelde is van geldcreatie is geld vernietigingen. Dit ontstaat wanneer iemand zijn schulden aflost. Wanneer iemand een lening niet afbetaalt blijft het geld namelijk in de economie.
Welke opties zijn er om de economie te stimuleren?
Monetaire beleid bestaat uit de rente bepalen en quantive easing. Hiernaast is er ook nog een budgetaire beleid, ookwel de overheid die huizen, wegen, bruggen bouwt.
Het voorkeurs middel om de economie te stimuleren is de rente, het liefst stimuleren we door de rente te verhogen of te verlagen. Maar de praktijk leert dat de rente niet veel onder 0 kan dalen. Want wanneer we negatieve rente hebben, is dat heel moelijk voor mensen en er ontstaat een prikkel om dan maar geld gaan op te potten. dan moeten ze dus zoeken naar andere instrumenten: quantitve easing. Door overheids obliagties te kopen, de prijs gaat omhoog en de rentle omlaag. Wat doet dat? Het zorgt ervoor dat aandelen, obligaties en huizen in waarde stijgen, en de rente die men op een hypotheek moet betalen dalen. Die mensen hebben meer vertrouween, meer consumeren en zo krijgt de ecnomie een extra zetje.
Hierdoor worden bepaalde groepen van de bevolking meer bevordeeld dan andere, denk aan mensen die aandelen, obligaties en huizen hebben.
3.3 Wat is de rol van de centrale bank?
Het belangrijkste instrument van de ECB om de hoeveelheid ‘extern’ geld, en daarmee de vraag van commerciële banken naar centrale bank reserves, te reguleren, is door zeer korte rentes – de ‘kosten van geld’ – vast te stellen.
Monetair beleid heeft betrekking op de beslissingen die centrale banken nemen om de prijs en de beschikbaarheid van geld in een economie te beïnvloeden. Het is vooral belangrijk om de hoeveelheid geld in omloop goed te controleren. Als de toename van de maatschappelijke geldhoeveelheid de groei van de productie overtreft, is de kans groot dat geld te veel in waarde daalt: er is dan veel geld ten opzichte van de hoeveelheid goederen waardoor de waarde van geld afneemt; dit verschijnsel noemt met inflatie. Te weinig geld in omloop kan dan de economische groei doen remmen. Dan dreigt mogelijk het omgekeerd: een waardestijging van het geld, oftewel deflatie. Sommige economen zien momenteel grote deflatie risico’s in het eurogebied; dat zou ertoe kunnen leiden dat mensen hun aankopen uitstellen (omdat producten naar verwachting nog verder in prijs dalen) en dat schulden moeilijker te dragen zijn omdat lonen dalen maar schulden niet.
Naast monetair beleid in de vorm van rente kan de ECB ook andere middelen toepassen, zoals kwantitatieve versoepelingen (Bouckaert, 2021). Kwantitatieve versoepeling is een niet-traditionele techniek die door centrale banken wordt gebruikt om de economie in tijden van crisis te stimuleren. Het verhoogt de geldhoeveelheid en verlaagt de langetermijnrente, waardoor banken gemakkelijker leningen kunnen verstrekken. Dit stimuleert op zijn beurt de economische groei. Die mensen hebben meer vertrouween, meer consumeren en zo krijgt de ecnomie een extra zetje. Hierdoor worden bepaalde groepen van de bevolking meer bevordeeld dan andere, denk aan mensen die aandelen, obligaties en huizen hebben. Monetaire beleid bestaat uit de rente bepalen en quantive easing. Hiernaast is er ook nog een budgetaire beleid, ookwel de overheid die huizen, wegen, bruggen bouwt.
3.3.1 ECB en rentestand
Nogmaals, één van de belangrijkste instrumenten van elke centrale bank is het bepalen van de rentetarieven – de “kosten van geld” – als onderdeel van haar monetair beleid. De rente is de koste om iets te lenen, met andere woorden de prijs van geld. De private banken moeten reserves aanhouden en die lenen ze bij de centrale bank. Een centrale bank is geen commerciële bank. Een particulier kan geen rekening openen bij een centrale bank of deze vragen om een lening en als openbare instelling heeft zij ook geen winstoogmerk (ECB, 2015).Centrale bank rekent hier rente over, deze rente bepaald ook voor een groot deel de rente die wij als particuliere betalen. het verhogen of verlagen van de rente was lange tijd het belangrijkste middel van de centrale bank. Wanner de rente omlaag gaat > makkelijker lenen > meer mensen besteden meer geld > economische groei. Wanneer de rente omhoog gaat > lenen duurder > minder geld in omloop > minder ecnomische groei. In de huidige tijd is de rente al zo laag dat de banken bijna geld krijgen voor leneningen, maar de economische groei blijft achter. De rente werkt als het gas- en rempedaal van de economie (DNB, 2022).
> > Renteverlaging
Een renteverlaging is bedoeld om de economie te stimuleren en op die manier te zorgen dat de inflatie toeneemt. Hoe werkt dat? Als de rente laag is, dan is het veel goedkoper om te lenen: je hoeft minder rente te betalen. In de praktijk betekent een lage rente vaak dat mensen en bedrijven dan makkelijker lenen en geld uitgeven en minder snel hun geld op een spaarrekening zetten, omdat het weinig rente oplevert. En als mensen meer geld kunnen uitgeven, dan wordt de vraag groter. En als de vraag groter wordt, dan stijgen de prijzen.
> > Rentestijging
Een rentestijging is juist bedoeld om de economie wat af te remmen en te zorgen dat de inflatie minder hoog is. Hoe werkt dat? Een hoge rente maakt het duurder om geld te lenen. Dat zorgt ervoor dat mensen en bedrijven minder geld uitgeven. En dan neemt de vraag af. Het gevolg daarvan is dat de prijzen minder hard stijgen waardoor de inflatie afneemt.
3.3.1 ECB en QE
-Kwantitatieve verruiming (QE) houdt in dat een centrale bank langlopende effecten koopt die in handen zijn van de banken.
-Het verhoopte effect is dat de cash die bij de banken terecht komt uiteindelijk onder de vorm van bijkomende kredieten aan bedrijven en particulieren naar de reële economie terugvloeit en er zo een economisch herstel op gang komt.
-Als gevolg van de toestroom daalt de rente, waardoor het voor mensen gemakkelijker wordt om te lenen.
-De Fed en de ECB, de Amerikaanse en Europese centrale banken, gebruikten de techniek om de financiële crisis van 2008 te bestrijden.
-Zij bliezen WE ook nieuw leven in als reactie op de COVID-19-pandemie.
Vroeger zou hiertoe de geldpers worden aangezet maar nu koopt de centrale bank staatsobligaties, hypotheekobligaties of andere obligaties en financiert die transacties door de eigen balans te verhogen. Er worden dus geen fysieke bankbriefjes bijgedrukt. Het mechanisme werkt aldus dat centrale banken in de markt, of rechtstreeks van banken, obligaties kopen, hetgeen via banken wordt afgewikkeld. Banken worden voor het aankoopbedrag gecrediteerd in de rekeningen die zij bij de centrale bank aanhouden. Zo verkrijgen banken liquiditeiten. Tegenover die liquiditeiten kunnen banken dan nieuwe leningen verstrekken.
Gevolg; Centrale Bank naast rente monetair stimuleren → overheidsobligaties kopen, prijs gaat omhoog, rente omlaag, rente op hypotheek omlaag, waarde gaat omhoog consumenten voelen zich veiliger, gaan luxe producten kopen
Herverdelingseffecten → alleen rijkere mensen hebben voordeel hiermee
Wat zien we nu? Quantitative easing laatste element om gaspedaal economie in te drukken, rente is al laatste stand, laatste optie is economie aanwakkeren door investering overheid
