2.3.1 De reformatie

Question 1

Vertel wat meer over Maarten Luther.

Answer 1

• Augustijner heremiet, monnik dus
• in Wittenberg (Duitsland)
• professor theologie

Question 2

Wat deed hij in 1517?

Answer 2

• hij nagelde de zogenaamde 95 stellingen aan de kerk van Wittenberg
• oproep tot hervorming van de kerk

Question 3

Wat was zijn doel? Wat wilde hij? Was dat hetzelfde als alle andere hervormingsbewegingen?

Answer 3

• hij wilde net NIET naar de oude idealen terug
• hij wilde herstel van het juiste inzicht in de relatie tussen de gelovige en God
• steunde op humanistisch Bijbel-en bronnenonderzoek
  1. Erasmus’ uitgave van NT
  2. studie van de kerkvaders
• het juiste inzicht in theologie en de christelijke kerk was verduisterd volgens hem door de praktijk van de aflaten
• Christus moest centraal staan en niet als na te volgen voorbeeld (zoals in Thomas a Kempris’ De imitatione christi) maar als VERLOSSER

Question 4

Wat bekritiseerde Luther?

Answer 4

Alles wat het zicht op en het vertrouwen in Christus als bemiddelaar/verlosser zou kunnen hinderen

1. gedachte dat de mens door goede werken zich voor God rechtvaardigde werd verworpen
2. ascese, boetedoening, bedevaart waren uitingen van menselijke hoogmoed en ongeloof
3. deugd, penitentie en biecht zijn geen middelen om de zaligheid te bereiken
4. heiligenverering
5. de macht van de paus

Question 5

Wat waren Luthers middelen dan wel om de zaligheid te bereiken?

Answer 5

1. SOLA GRATIA
   - enkel Gods genade
2. SOLA FIDE
   - enkel het vertrouwen op Christus’ verlossing en vertrouwen op het geloof
3. SOLA SCRIPTURA
   - de kerk heeft als taak (enige) om het Evangelie te verkondigen met de boodschap dat Christus de verlosser is
   - met het Woord moest het geloof opgebouwd en versterkt worden
   - vandaar dat liturgie en de Bijbel in de volkstaal moesten zijn volgens Luther zodat het volk alles zou begrijpen
   - die Bijbelvertalingen moesten de gelovigen vertrouwd maken met de Bijbel

Question 6

Hoe komt het dat Luthers gedachtegoed zo wijdverspreid was?

Answer 6

1. BDK
   - Middeleeuwse hervormers die lokaal of regionaal aan het werk gingen die deden dat via het gesproken woord en verspreidden hun boodschap zelf en hadden zo minder ‘succes’
2. Vorsten en stedelijke besturen konden zich vinden in Lutherianisme
   - stonden garant voor de uitbouw en de organisatie
3. Antwerpen in de LL
   - hier kreeg het Lutherianisme vorm
4. was een belangrijke Duitse handelskolonie
5. plaatselijke Augustijnenklooster had nauwe banden met Wittenberg
6. epicentrum van de BDK was A’pen in de LL

Question 7

Er vormden zich twee hervormingsbewegingen in het zog van Luther in de LL. Welke en geef wat meer uitleg

Answer 7

ANABAPTISTEN

• vanaf 1530
• willen de wereld ‘mijden’
• wederdopers
• vanuit Zwitserland naar Duitsland naar de LL
• eigen gemeenschap was zuiver, de rest van de wereld was slecht
• volwassendoop
• de ban
• streven om in hemelse vaderland terecht te komen
• wereldse functies waren uit den boze
• Amish in USA
• grotendeels verdwenen

CALVINISTEN

• vanaf 1560
• wereld willen ‘wijden’
• leer van Johannes Calvijn wordt gevolgd
• ging uit van OT-ische verbondsgedachte
• streefde ernaar het hele maatschappelijke leven op God te betrekken

Question 8

West-Europa was lang verbonden door het christelijk geloof. Hoe kwam hier een einde aan?

Answer 8

Door de REFORMATIE
- kerk en maatschappij raakten verbrokkeld

werd heftig bekampt door R-K kerk

• verkettering
• boekverbrandingen
• vervolgingen
• executies

De 16de eeuw werd dan ook gekenmerkt door religieuze en politieke spanningen en dat had zo z’n invloed op de literatuur