1. Continuïteit in de 15de Eeuw Flashcards
Door wie of wat kwam de grootste vernieuwing op literair vlak in de Lage Landen rond 1400?
De rederijkerskamers
Hoe weten we dat er geen radicale breuk was op literair vlak in de LL rond 1400?
Het blijkt dat veel literatuur uit de 13de eeuw en de 14de eeuw nog populair was:
- Dat kunnen we afleiden uit de Middelnederlandse handschriften uit de 15de eeuw.
- Maar we kunnen dat ook afleiden uit wat er in de eerste jaren na de uitvinding van Gutenberg (BDK) gedrukt werd.
Drukken was aanvankelijk een dure bedoening. Hoe probeerden de drukkers dat te compenseren?
Ze probeerden dat te compenseren door teksten te drukken die populair waren in de handschriftelijke periode omdat daar sowieso een afzetmarkt voor was.
Welke literatuur (die populaire literatuur waar sowieso een afzetmarkt voor was) werd toen dus vooral gedrukt?
- Dat was vooral veel geestelijke literatuur zoals De Bijbel.
- Ook oude epische teksten werden gedrukt zoals bijvoorbeeld ‘Karel ende Elegast’. Bij deze tekst is de eerste volledig overgeleverde druk zelfs een van de belangrijkste tekstgetuigen omdat er weinig handschriftelijk materiaal was overgebleven. Ook Reynaerts Historie deed het goed.
Waar zorgde de BDK vooral voor in de 15de en de vroege 16de eeuw?
- De BDK zorgde voor een zekere continuïteit en dan vooral tijdens de INCUNABELPERIODE (de laatste decennia van de 15de eeuw).
- De BDK hertekende ook het literaire landschap volledig. Dat wordt vooral duidelijk in het begin van de 16de eeuw.
Wat is de incunabelperiode?
Dat zijn de laatste decennia van de 15de eeuw. Boeken die gedrukt werden voor 1-1-1501 werden wiegendrukken genoemd; ze stonden aan de wieg van de boekdrukkunst.
Wat was aanvankelijk de bedoeling van de BDK?
Aanvankelijk was het een middel om sneller boeken te maken omdat er een groeiende vraag was naar teksten. Dat wordt duidelijk doordat er een piek in de handschriftenperiode is op hetzelfde moment als de BDK ontstaat in de LL (1473).
Hoe kwam het dat meer en meer mensen boeken begonnen te kopen toen?
- Door de groeiende alfabetisering.
2. Door het goedkoper worden van het boek door het vervangen van perkament door papier.
Welke literatuur werd vooral in de 15de eeuw gelezen?
- Teksten uit de 13de en 14de eeuw.
2. Maar ook nieuwe teksten en dan vooral geestelijke en didactische literatuur.
Wat was er zo opvallend aan die ‘nieuwe teksten’?
We kunnen spreken van een zekere vormverandering. In de 13de eeuw was een berijmde tekst de norm. In de 14de eeuw kwamen prozateksten erbij (denk aan van Ruusbroec). En in de 15de eeuw was een berijmde tekst eerder een uitzondering.
Hoe komt dat nu (wat er zo opvallend is aan die ‘nieuwe teksten’)?
Waarschijnlijk was er minder waardering voor berijming. Berijmde teksten werden door voorstanders wel geprezen omdat het vooral goed te onthouden is en omdat het zowel handig is voor de voordrager als voor de luisteraar. De tegenstanders vonden vooral dat het een verlies van accuraatheid met zich meebracht (vooral bij vertalingen) en dat het entertainment in de hand werkte en dat is niet geschikt voor serieuze literatuur.
