2.1.2 Const van Retorike Flashcards
Wat gebeurde er met de moedertaal in die tijd?
Men was er meer en meer van overtuigd dat ook het Nederlands zich leende voor artistieke hoogstandjes (naast het Latijn). Dat was in navolging van het Franse voorbeeld.
Wanneer deed het Nederlands zijn intrede in de literatuur en op welke manier?
In de 13de eeuw deed het Nederlands zijn intree om inhoud uit de Latinitas (wetenschap, religie, moraal) open te stellen voor het volk.
Hoe emancipeerden de rederijkers het Nederlands?
De rederijkers emancipeerden het Nederlands op een ander vlak dan in de 13de eeuw.
- Zij stelden het Nederlands zelfs boven het Latijn omdat de moedertaal beter geschikt was voor het uitdrukken van emoties.
- Om dezelfde reden keken ze neer op proza omdat het vers er was om te emotioneren.
Onder de rederijkerij maakt ‘het dichterschap’ een evolutie mee. Verklaar.
- In de 14de eeuw stond het dichterschap in dienst van stichtend vermaak.
- In de 15de eeuw bij de rederijkers werd een dichter een ZIENER die zich aan de woordkunst wijdde.
Het ZIENERschap kregen ze ingeblazen van de HEILIGE GEEST. Het talent om te dichten was dus ‘ingeblazen’ en dat noemde ze het ‘ingenium’. (De rederijkers noemden elkaar dan ook ‘engienen’.) Retorike liet zich dus niet leren, het was een gave van God.
Waaruit bestond de ‘Const van retorike’?
Het bestond uit een geheel van middelen en technieken en de dichter giet de taal in vormen en structuren. Die taal week af van de moedertaal want het was gebaseerd op de antieke leer van de welsprekendheid (de retorica).
Wat was het doel van de ‘Const’?
- Het publiek de juiste weg naar de zaligheid wijzen.
2. Maar ook om aan te tonen dat het aardse leven hier de moeite loont.
Toon aan dat ‘de const van retorike’ in de literatuur de hemel werd ingeprezen.
- In Mariken van Nieumeghen
2. Door de Brugse rederijker Anthonis De Roovere
Hoe veranderde het dichterschap nog eens in de 16de eeuw?
Onder invloed van de humanisten kwamen er andere theorieën over het dichterschap. Dan nam men aan dat de inspiratie van de antieke Muzen kwam.
Waartegen was de retorike een wapen?
In heel wat teksten lezen we dat de ‘const van retorike’ een wapen is tegen de melancholie, een overdaad aan zwarte gal. Dat werd opgewekt door de duivel. Een teveel aan melancholie kon ervoor zorgen dat de mens lusteloos werd en zelfmoord zou plegen. Dan had de duivel gewonnen want de ziel ging eeuwig naar de hel.
De const van retorike diende ook pragmatische doeleinden. Welke?
- Tegengesteld aan wat over het Ingenium werd gedacht, kregen de leden instructies in lezen, schrijven, spreken en daardoor oefenden ze hun verstand en waren ze beter uitgerust om leven op aarde te leiden en zo de eeuwige zaligheid te bereiken.
- De rederijkers engageerden zich om de uitstraling van hun stad te bevorderen, want daar werden ze ook voor betaald. De stadsbestuurders spanden de rederijkers voor hun kar om zo de publieke opinie te bewerken. Net zoals in vorige eeuwen moesten de rederijkers zich dus eigenlijk schikken naar de wensen van hun mecenassen.
