2. Cybernetisch paradigma Flashcards
De geschiedenis van GT is paradigmatisch. Leg uit.
Een paradigma is een stelsel van modellen en theorieën die een denkkader vormen waarmee we naar de werkelijkheid kijken.
Wetenschap gaat sprongsgewijs vooruit:
- revolutie: van paradigma tot paradigma
- evolutie: binnen een paradigma geleidelijke vooruitgang
Binnen gezinstherapie zijn er twee belangrijke paradigma’s:
- cybernetisch paradigma
- narratief paradigma
Wat is het cybernetisch paradigma?
Dit gaat over het behoud van evenwichten en legt zijn focus op drie zaken: - Interactie tussen de onderdelen - Behoud van homeostase via negatieve feedback - Groei via positieve feedback Hierbinnen zijn drie soorten systemen: - gesloten - open - complex
Wat is een gesloten systeem?
- zelfregulerend systeem
- homeostase via negatieve feedback
- positieve feedback kan zorgen voor destructie
- voorspelbaar
- circulaire causaliteit
- de onderdelen vormen een functioneren geheel
Voorbeeld negatief: als je een oven even hebt opgedaan, gaat deze terug op temperatuur komen.
Voorbeeld positief: tijdens de zwangerschap komt er opeens zoveel druk te staan dat de vliezen breken.
Wat is een open systeem?
- Gebaseerd op General Systems Theory (Bertalanffy)
- Levende systemen die voortdurend in interactie zijn met hun omgeving
- Positieve feedback zorg voor groei
- Negatieve feedback belet groei
- Equifinaliteit: verschillende wegen om hetzelfde doel te bereiken.
- Geen dwingende oorzaak-gevolg
- Er is steeds een zekere mate van onvoorspelbaarheid
Wat zijn complexe systemen?
- Ilya Prigogine ‘uit chaos onstaat orde’
- Meerdere evenwichten, deze kunnen soms tegenstrijdig zijn
- Het gaat om een discontinue verandering: er bouwt spanning op tot er een verandering is die deze spanning doet dalen
- Het is onvoorspelbaar
- Singularité: wanneer of welke verandering zal optreden is niet geweten
- Irriversibilité: het systeem zal niet teruggaan naar een vorige gekende structuur
- Emergence: er worden dingen mogelijk op het niveau van het systeem die je niet kan verklaren vanuit de componenten
- Scalability: de groep uitbreiden maakt geen verschil aangezien er geen controle is vanuit de componenten
- Swarm intelligence: geen leider, geen externe controle, geen leermodel => enkel zelforganisatie
Ecologische visie Bateson.
Hij kwam tot de double-bind hypothese waarmee hij het cybernetisch paradigma introduceerde in gezinstherapie.
- De werkelijkheid is een groot cybernetisch systeem ‘mind’
- Er is geen eenzijdige beïnvloeding of macht.
- Denken in termen van macht zorgt voor onevenwichten in het systeem.
- In een gezond ecosysteem houden de verschillende variabelen elkaar in evenwicht door zelfcontrole.
- De mens heeft gezorgd voor verstoringen binnen het ecosysteem door zaken te maximaliseren of te minimaliseren. Het gevoel van controle verstoord de feedbackmechanismen.
Double -bind hypothese.
Communicatie heeft twee aspecten: een inhoudelijk en een relationeel aspect, deze kunnen soms tegenstrijdig zijn.
Volgens een specifiek patroon:
- twee personen hebben een nauwe relatie
- boodschap: doe X
- boodschap op meer abstract niveau: doe X niet
- geen mogelijkheid om iets anders of niets te doen
Het idee was dat dit soort communicatiepatroon schizofrenie veroorzaakt. Deze theorie is echter ontkracht en het zou een gevolg zijn ervan.
Wat is ecological hubris?
De alwetende therapeut die geen rekening houdt met de complexiteit van het systeem.
Ecologische visie Bateson
Hij kwam tot de double-bind hypothese waarmee hij de cybernetica introduceerde in de gezinstherapie.
- De werkelijkheid is een groot cybernetisch systeem, ‘mind’
- Er is geen eenzijdige beïnvloeding of macht
- Denken in termen van macht verstoord evenwichten in het systeem
- In een gezond ecosysteem houden de verschillende variabelen elkaar in evenwicht door zelfcontrole
- De mens heeft voor verstoringen binnen het ecosysteem gezorgd door zaken te maximaliseren of te minimaliseren
- Het gevoel van controle verstoord de feedbackmechanismen
Double-bind hypothese
Communicatie heeft twee aspecten: een inhoudelijk en een relationeel aspect, deze kunnen soms tegenstrijdig zijn.
Volgens een specifiek patroon:
- twee personen hebben een nauwe relatie
- boodschap: doe X
- boodschap op meer abstract niveau: doe X niet
- geen mogelijkheid om iets anders of niets te doen
Het idee was dat dit soort communicatiepatroon schizofrenie veroorzaakt. Deze theorie is echter ontkracht en het zou een gevolg zijn ervan.
Wat is ecological hubris?
De alwetende therapeut houdt geen rekening met het ecologische systeem en diens complexiteit.
Esthetische houding therapeut.
- Respect en verwondering voor het ecologische systeem
- Symptoomgedrag is functioneel binnen het systeem
- Therapeut maakt deel uit van systeem
- Erkennen van de beperktheid van bewust handelen en aanvullen met mentale processen
Wat houdt een cybernetische kijk op het gezin in?
- Het gezin is een zelfregulerend systeem dat zichzelf in stand houdt door feedbackmechanismen
- Symptomen hebben een systemische functie, in de vorm van negatieve of positieve feedback
- Het principe van circulaire causaliteit is hierbij belangrijk: elk gedrag is oorzaak en gevolg
- Er wordt gekeken naar de effecten van gedrag en niet naar de intenties
