1.4 Productie en werking neurotransmitters Flashcards
Wat zijn voorbeelden van biogenic amines neurotransmitters? (kleine klassieke)
acetylcholine, dopamine, norepinephrine, epinephrine/adrenaline, histamine, serotonine
Wat zijn voorbeelden van amino acids neurotransmitters (kleine klassieke)
GABA, glutamaat, glycine, aspartate
Wat is een voorbeeld van nucleotides/nucleosides neurotransmitter (kleine klassieke)
Adenoside ATP
Wat zijn voorbeelden van niet-klassieke peptides?
glucagon, vasopressine
Beschrijf hoe acetylcholine wordt gemaakt in een neuron en wordt uitgescheden
AcCoA + choline -> ACh -> ACh in blaasje -> in synaps -> choline + acetaat -> choline wordt heropgenomen, acetaat wordt verwerkt
Beschrijf hoe norepinephrine wordt gemaakt in een neuron en wordt uitgescheden
Tyrosine wordt opgenomen in de cel -> L-DOPA -> DA -> DA wordt opgenomen in blaasje -> wordt omgezet in NE -> NE wordt uitgescheiden -> heropname
Beschrijf hoe GABA wordt gemaakt in een neuron en wordt uitgescheden
Glutamine wordt opgenomen in de cel -> glutamaat -> GABA -> GABA in blaasje -> uitgescheiden -> heropname
Beschrijf hoe peptide wordt gemaakt in een neuron en wordt uitgescheden
Propeptide van cell soma komt aan via axon -> peptide -> peptide in blaasje -> wordt uitgescheden -> diffusie en inactivatie (GEEN HEROPNAME)
Wat zijn voorbeelden van snelle neurotransmitters?
Acetylcholine (nicotinic effects)
Aminoacids: glutamaat, aspertaat, GABA englycine
Wat zijn voorbeelden van langzame neurotransmitters?
Substance P, met-enkephalin, leu-enkephalin, angiotensine, somatostatine, LRH
Monoamines: dopamine, norepinephrine, epinephrine, serotonine, acetylcholine (muscarinic)
others: histamine, NO, anandamide
Wat zijn de vier typen receptoren?
- ligand-gated ion channels (inotropic)
- G-protein-coupled receptor (metabotropic)
- Kinase-linked receptors
- Nuclear receptors
Wat zijn voorbeelden van stoffen die binden aan nuclear receptors?
Oestrogeen en vitamineA
Hoe snel gaan de verschillende typen receptoren?
- ligand-gated ion channels (inotropic): MILISECONDS
- G-protein-coupled receptor (metabotropic): SECONDS
- Kinase-linked receptors: HOURS
- Nuclear receptors: HOURS
Wat voor type receptor is de muscarine ACh receptor?
G-eiwit gekoppeld
Wat voor type receptor is de nicotine ACh receptor
Ionotropic (ligand-gated ion)
Wat voor type receptor is een oestrogeen receptor?
Nuclear
Wat voor type receptor is een cytokine receptor?
kinase-linked receptor
Welke van de typen receptoren zorgen voor eiwit-synthese?
Kinase-linked en nuclear
Preganglionaire neuronen zijn adrenerg/cholinerg
cholinerg
ganglionaire transmissie gaat via nicotine/muscarine ACh receptoren
Nicotine (although excitatory muscarinic Ach receptors are also present on postganglionic cells)
Postganglionaire parasympatische neuronen zijn cholinerg/adrenerg en werken op nicotine/muscarine receptoren in doelorganen
Postganglionaire parasympatische neuronen zijn cholinerg en werken op muscarine receptoren in doelorganen
Postganglionaire sympatische neuronen zijn cholinerg/noradrenerg
MAINLY noradrenergic (though few are cholinergic such as sweat glands)
Waar zitten de alpha-adrenoreceptoren van het sympatische zenuwstelsel?
Pupil, speekselklieren, bloedvaten, maagwand, maagsfincters, lever, milt, bijnier, blaas detrusor, blaas sfincter, vas deferens + seminal vesicle, zweetklieren, pilomotor spieren
Waar zitten beta1-adrenoreceptoren van het sympatische zenuwstelsel?
hart
Waar zitten beta2-adrenoreceptoren van het sympatische zenuwstelsel?
bloedvaten, bronchiën, darmwand, lever, blaas, baarmoeder
Waar zitten muscarine receptoren van het parasympatische zenuwstelsel?
lacrimal gland, circular muscle of iris, ciliary muscle, salivary glands, heart, lung airways, gut wall, sphincters en secretions, pancreas, bladder detrusor, blaas sfincter, rectum, penis
Waar zorgt activatie van de pupil via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
dilatie van de pupil + radial muscle of pupil.
Norepinephrine op alpha-adrenoreceptor
Waar zorgt activatie van de speekselklieren via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
verhoogde speekselproductie
Norepinephrine op alpha-adrenoceptor
Waar zorgt activatie van de bloedvaten via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
Alpha (NE): vasoconstrictie
Beta2 (NE): vasodilatatie
Waar zorgt activatie van het hart via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
verhoogde contractiliteit en frequentie.
Beta-1, NE
Waar zorgt activatie van de bronchiën via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
bronchodilatatie (verminderde actie luchtwegen)
beta-2, NE
Waar zorgt activatie van de darmen via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
Verminderde motiliteit en tonus
alpha/B2: remming darmwand
alpha: activatie sfincters
Waar zorgt activatie van de lever via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
verhoogde glycogenolyse en gluconeogenese
glycogenolyse: B2 (NE)
gluconeogenese: alpha/B2 (NE)
Waar zorgt activatie van de bijnier via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor/neurotransmitter?
aanmaak epinephrine
alpha-receptor door norepinephrine
Waar zorgt activatie van de blaas detrusor en sfincter via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
relaxatie blaas (remming, B2 NE) + contractie sfincter (stimulatie, alpha, NE)
Waar zorgt activatie van de baarmoeder via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
afhankelijk van hormonale status contractie/relaxatie via alpha/beta2
Waar zorgt activatie van de vas deferees + seminal vesicles via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
ejaculatie via alpha-receptoren door NE
Waar zorgt activatie van de zweetklieren via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
zweten, muscarinic-receptoren door ACh
Waar zorgt activatie van de pilomotor muscles via sympatische zenuwstelsel voor? welke receptor + neurotransmitter?
haren aanrecht overeind staan, alpha receptoren, NE
Door welk zenuwstelsel is er traansecretie?
parasympatisch!
Door welk zenuwstelsel is er dilatatie van de pupillen?
sympatisch
Door welk zenuwstelsel is er constructie van de pupillen?
parasympatisch
Welke spier spant aan bij dilatatie en constrictie van de pupil?
radial muscle pupil (symphatisch) -> dilatatie
circular muscle of iris (parasympathisch) -> constrictie
Waar zorgt acetylcholine voor bij de pupil?
Constrictie
Waar zorgt stimulatie van de speekselklieren voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
verhoogde productie.
LET OP VERSCHIL: sympathisch is thick saliva, parasympatisch is thin saliva
Muscarine receptor ACh
Waar zorgt stimulatie van het hart voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
verminderde frequentie en contractie
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van de bronchiën voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
bronchoconstrictie en bronchosecretie (stimulatie luchtwegen)
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van de darmen voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
Verhoogde motiliteit en tonus
- stimulatie darmwand
- remming darmsfincters
- stimulatie darmsecreties
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van de pancreas voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
Verhoging in exocriene/endocriene secretie
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van de blaas voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
Micturitie
- stimulatie blaas detrusor
- remming blaas sfincter
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van het rectum voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
defecatie
muscarine, ACh
Waar zorgt stimulatie van de penis voor bij het parasympatische zenuwstelsel? receptor/neurotransmitter?
Erectie
co-release NO!
muscarine, ACh
