10 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme Flashcards
Hoe worden de ACTH-waarden gekenmerkd bij een ACTH-afhankelijk en -onafhankelijk Cushing’s syndroom?
- ACTH-afhankelijk: ACTH-waarden zijn hoog
- ACTH-onafhankelijk: ACTH-waarden zijn laag
Wat is de meest voorkomende oorzaak van een ACTH-afhankelijk Cushing’s syndroom? En wat is een minder voorkomende oorzaak?
Hypofyseadenoom, minder vaak komt een ectopische ACTH-productie voor
Wat kunnen 3 oorzaken zijn van een ACTH-onafhankelijk Cushing’s syndroom?
- Bijnier adenoom
- Bilaterale bijnier hyperplasie
- Bijnier carcinoom
Waarop hebben patiënten met persisterende ziekte van Cushing een hoger risico?
HVZ
Wat is de 5-jaars overlevingskans van patiënten met ziekte van Cushing?
50%
Bij welke groepen moet gescreend worden op ziekte van Cushing?
- Aanwezigheid van meerdere en progressieve symptomen
- Ongebruikelijke symptomen in relatie tot de leeftijd
- Therapieresistente DM of hypertensie
- Kinderen met groeiretardie
- Patiënten met een bijnierincidentaloom
Wat zijn 3 eerstelijns screeningstesten voor Cushing’s syndroom?
- Cortisol excretie in 24h urine.
- 1 mg dexamethason suppressie test.
- Middenachts speeksel cortisol concentratie.
Wat zijn 5 klinische kenmerken van pseudo-Cushing syndroom?
- BMI > 30
- Vollemaansgezicht
- Hypertensie
- Verhoogde urine cortisol
- Verstoorde dexamethason-CRH
Wanneer moet er een bilaterale sinus petrosus inferior sampling worden gedaan?
Bij een hypofyse laesie van < 6 mm en bij een niet-zichtbaar hypofyse adenoom.
Wat zijn 4 acute ectopische complicaties van het ACTH-syndroom?
- Infecties
- Thromboembolische complicaties
- Ernstige hypertensie en hypokaliaemie
- Psychiatrische complicaties
Welke diagnostische stap moet genomen worden om onderscheid te maken tussen een hypofysair en ectopische oorzaak bij een ACTH-afhankelijk syndroom van Cushing?
Een MRI van het hoofd -> het adenoom neemt de contrastvloeistof minder snel op dan de hypofyse, omdat de hypofyse beter doorbloed is.
Wat is de meest voorkomende ectopische oorzaak? En hoe kan je deze aantonen?
Een neuro-endocriene longtumor. Je kan deze aantonen met radio-gelabelled somatostatine.
Wat zijn behandelopties voor de ziekte van Cushing?
- Tweede transsphenoïdale operatie
- Radiotherapie
- Bilaterale bijnierextirpatie
- Transsphenoïdale adenomectomie
Welke 3 soorten medicijnen kunnen worden gegeven als behandeling van ziekte van Cushing?
- Medicijnen die aangrijpen op een hypofyseadenoom.
- Medicijnen die direct op de bijnierschors werken.
- Medicijnen die in de weefsels de werking van cortisol blokkeren.
Hoe onderscheid de middernachts speeksel cortisol waarde van patiënten met Cushing zich van de waarden van een gezond iemand?
Patiënten met Cushing hebben een hoger middernacht speekselcortisol waarde dan gezonde mensen.