1. inteligencja i style poznawcze

Question 1

próby klasyfikowania człowieka ze względu na…

Answer 1

typ i cechy

Question 2

najstarsze podejścia - typy:

Answer 2

Hipokrates (4 podstawowe płyny-humory)
Galen (osobowość zależy od tego, który humor dominuje w jego ciele)

Question 3

teoria typów William Sheldon

Answer 3

łączy budowę ciała z temperamentem (1942)

• typ endomorficzny (gruby, miękki, okrągły) – zrelaksowani, towarzyscy, lubią jeść
• typ mezomorficzny (umięśniony, kanciasty, silny) – silni fizycznie, pełni energii, odważni, asertywni
• typ ektomorficzny (chudy, wysoki, kruchy) – bystrzy obserwatorzy

Question 4

3 ogólne charakterystyki w PRI

Answer 4

• temperament - wrodzony sposób reagowania
• osobowość - stosunek do siebie, świata, podstawowe cechy i usposobienie
• procesy poznawcze - inteligencja

Question 5

klasyczne teorie inteligencji

Answer 5

• Francis Galton
• Alfred Binet
• Wilhelm Stern
• Charles Spearman

Question 6

Francis Galton

Answer 6

• prekursor badań nad inteligencją
• łączył natywizm z empiryzmem (intelekt zależy od odbioru wrażeń ale wrażliwość zmysłowa jest wrodzona)
• badania nad dziedziczeniem geniuszu
• pierwsze testy psychometryczne
• pierwsze laboratorium antropometryczne (źródła eugeniki)

Question 7

zdolności umysłowe - geniusz - wg. Galtona

Answer 7

zależą od:
- energii działania - zdolność do wytężonego wysiłku przez długi czas
- wrażliwości zmysłowej - podwyższona wrażliwość sensoryczna, absolutna i różnicująca

Obie to cechy temperamentu.

Question 8

zjawisko regresji do średniej (Galton)

Answer 8

degeneracja inteligencji; dzieci wysoko uzdolnionych rodziców są przeciętnie mniej uzdolnione od rodziców, nie zaobserwowano zjawiska odwrotnego (współpraca z Karlem Pearsonem, współczynnik r-Pearsona)

Question 9

Alfred Binet

Answer 9

• prekursor procesualno-poznawczych koncepcji intelektu
• teoria i metody wynikają z potrzeby społecznej - diagnoza dzieci opóźnionych w rozwoju
• kluczowa dla inteligencji jest umiejętność dokonywania sądów
• opracowanie pierwszej skali inteligencji - 1905 - Skala Bineta-Simona. W 1916 nowa wersja.
• wskaźnik poziomu intelektualnego - wiek umysłowy WU

Question 10

proces myślenia osób inteligentnych charakteryzuje się (Binet):

Answer 10

• ukierunkowaniem
• przystosowaniem
• kontrolą

Question 11

Wilhelm Stern

Answer 11

• prekursor adaptacyjnego podejścia do inteligencji
• wprowadzenia pojęcia IQ
• istotny przejaw inteligencji = umiejętność przystosowania się do nowych okoliczności i zadań.

Question 12

iloraz inteligencji rozwojowy (Stern)

Answer 12

iloraz inteligencji rozwojowy = wiek umysłowy/wiek życia x 100
to względny poziom rozwoju intelektualnego dziecka na tle innych dzieci.

Question 13

Charles Spearman

Answer 13

• prekursor poznawczych teorii inteligencji
• jego teoria podstawą konstrukcji Testu Matryc Progresywnych Ravena, Testu Rozumowania Abstrakcyjnego itd.
• inteligencja - rodzaj energii mentalnej (taka podzielność uwagi)

Question 14

3 podstawowe czynności poznawcze (Spearman):

Answer 14

1. nabywanie doświadczeń - znajdowanie sensu w postrzeganych treściach w sferach poznawczej, emocjonalnej i motywacyjnej
2. edukacja relacji - dostrzeganie abstrakcyjnych zależności, wnioskowanie
3. edukacja korelatów - wnioskowanie o współzależnościach

Question 15

współczesne teorie inteligencji

Answer 15

• Hebb i Vernon
• Sternberg i Detterman
• Gottfredson
• Wechsler
• Neisser
• Gardner

Question 16

Donald Hebb i Philip Vernon

Answer 16

Hebb:
- inteligencja A - genotyp, potencjał
- inteligencja B - fenotyp, rzeczywiste uzdolnienia

Vernon:
- inteligencja C - psychometryczna, testy

Question 17

Robert Sternberg i Douglas Detterman

Answer 17

3 kategorie naukowych definicji inteligencji:
1. inteligencja = zdolność do uczenia się na podstawie własnych doświadczeń
2. inteligencja = zdolność do przystosowania się do środowiska
3. inteligencja = zdolność metapoznawcza

Question 18

Linda Gottfredson

Answer 18

• The Bell Curve (Hernstein, Murray, 1994) - kontrowersje rasowe i etniczne
• kluczowe w inteligencji: umiejętność radzenia sobie ze złożonością i nowością

Question 19

David Wechsler

Answer 19

iloraz inteligencji dewiacyjny - wielkość, która pozwala ocenić, na ile wynik osoby badanej odchyla się (odchylenie standardowe) od średniej dla populacji; pozwala ocenić poziom intelektualny jednostki na tle całej populacji.

Question 20

Ulrich Neisser

Answer 20

Ukryte teorie umysłowe - inteligencja to pojęcie naturalne, nie naukowe, zatem zbudowane wokół prototypu; wyidealizowany prototyp szczególnie uzdolnionej osoby, zależny od kontekstu środowiskowego, społecznego i kulturowego

Question 21

Howard Gardner

Answer 21

Inteligencja wieloraka (alternatywne ujęcie) – lata 80./90. XX wieku – ruchowa, wizualna, przyrodnicza, językowa, muzyczna, matematyczno-logiczna

Question 22

główne nurty badań nad inteligencją (oba się przenikają)

Answer 22

1. Psychometryczne – pomiar i różnice indywidualne w zakresie inteligencji; cecha/zdolność
2. Procesualno-poznawcze – inteligencja przejawiana w procesach poznawczych; uwaga/pamięć/itp.

Question 23

inteligencja w kulturze zachodu

Answer 23

umiejętność kategoryzowania i narzędzie do racjonalnej debaty

Question 24

inteligencja w kulturze wschodu

Answer 24

narzędzie do rozumienia sprzeczności i złożoności (celem wywiązywanie się z roli społecznej)

Question 25

inteligencja w kulturze Chin i Tajwanu

Answer 25

inteligencja przejawia się w tym, że wiesz jak się zachowywać przy innych, co im ujawniać i kiedy