1. Farmacodynamiek en -kinetiek Flashcards
Wat is farmacodynamiek?
Hoe medicatie werkt: wat het geneesmiddel met het lichaam doet
Wat is farmacokinetiek?
Wat het lichaam doet met het medicijn
Verklaar het verschil in doodsoorzaken tussen lage lonen landen en welvarendere landen? (5)
in lage lonen landen is er:
- Geen geld of geen medicatie beschikbaar
- Geen professionals beschikbaar
- Leefomstandigheden zijn slecht
- geen geschikte apparatuur
- Infrastructuur
Noem 6 verschillende werkingen van geneesmiddelen:
- Curatief (causale werking, de oorzaak wordt weggenomen, bijv antibiotica)
- Symptomenbestrijding (symptomen worden weggenomen oorzaak bestaat nog)
- Preventieve werking (denk aan vaccinatie of de pil)
- Diagnostiek (denk aan contrastmiddel bij röntgen)
- Aanvulling tekorten (denk aan vitamine, insuline)
- Placebo-effect
Met betrekking tot de werking van een geneesmiddel kan er onderscheid worden gemaakt in vijf subgroepen. Welke zijn dit?
- Curatieve/causale werking
- Profylactische (preventieve)
- Symptomatische werking
- Substitutiewerking
- Placebowerking)
Farmacodynamiek bestaat uit 2 werkingsmechanismen. Welke zijn dit?
- Curatief/genezen
2. Symptomenbestrijding/
Op welke 4 mechanismen kunnen geneesmiddelen werken?
A. Symptomen bestrijden
B. Ionkanalen
C. Enzymen
D. Transporteiwitten
Welke 2 overige werkingsmechanismen zijn er?
- Fysisch/ lokaal chemisch
2. Placebo-effect
Wat is het verschil tussen farmacokinetiek en farmacodynamiek?
Farmacokinetiek; deze beschrijft de wijze waarop de farmaca door het lichaam worden verwerkt;
Farmacodynamiek; deze beschrijft de wijze waarop de farmaca op het lichaam werken.
Op welke mechanismen werken de meeste geneesmiddelen?
Receptoren
- Wat houdt het ‘biochemische werkingsmechanisme’ in?
- Hoe gaat dit in zijn werking?
- Dat de receptoren (eiwitten) op cellen worden geblokkeerd of gestimuleerd. Afhankelijk van soort medicatie
- Een cel geeft neurotransmitters af. Deze chemische boodschappers binden zich aan receptoren aan de nabijgelegen cel om het effect door te geven. Er vindt alleen hechting plaats als het complementair is (adhesie)
Hoe worden chemische boodschappers genoemd?
Neurotransmitters
Biochemisch vervolg:
Wat is het verschil tussen agonisten en antagonisten?
Geef een uitleg
Agonist: zelfde effect
Antagonist: tegengesteld effect door blokkade
Agonistische geneesmiddelen bootsen chemische boodschappers na. Ze binden zich aan hun receptoren en geven hetzelfde effect
Antagonistische geneesmiddelen binden zich aan receptoren en blokkeren deze, waardoor binding van natuurlijke chemische signaalstoffen wordt verhinderd
Wat zijn voorbeelden van neurotransmitters? (3)
- Adrenaline
- Histamine
- Dopamine
Wat zijn neurotransmitters?
Chemische stoffen die vrijkomen uit de uiteinden van neuronen (zenuwcellen). Ze geven boodschappen door (chemische boodschappers)
Wat zijn ionkanalen en hoe werken ze?
Ionkanalen zijn eiwitten die zorgen voor het transport van ionen door een celmembraan.
Kanalen gaan open of dicht door bepaalde ionen als Ca++, Na+, K+
In het zenuwstelsel maken ionkanalen de overdracht van signalen binnen zenuwcellen mogelijk door middel van actiepotentialen. Signalen tussen zenuwcellen worden mogelijk gemaakt door middel van neurotransmitters.
(vooral in het zenuwstelsel en in het hart)
Noem een geneesmiddel die op ionkanalen werkt
Lidocaïne (zalf dat werkt als anestheticum) blokkeert het Na+kanaal
Wat is een voorbeeld van een agonist met de werking?
Selectieve B-2-agonist, die beta 2 receptoren stimuleren en zo zorgen voor bronchodilatatie (luchtwegverwijding). Zoals we die gebruiken bij de behandeling van astma en COPD
Wat is een voorbeeld van een antagonist en de werking ervan
Vitamine K antagonist, die de werking van vitamine K blokkeert. Deze middelen gebruiken we als bloedverdunners zoals het middel acenocoumarol
Wat zijn mediatoren?
In het algemeen plaatselijk werkende stoffen die binden aan receptoren op de aangrenzende of nabijgelegen cellen en daar een effect sorteren
Wat zijn enzymen en hoe kunnen geneesmiddelen daarop werken?
Een enzym is een eiwit met een katalytische functie: Versnellen het chemische proces in de cel. Medicijnen remmen in het algemeen de werking van enzymen.
Het proces stopt/vermindert.
Wat zijn NSAID’s
Non steroïd anti inflammatory drugs (brufen)
Noem een voorbeeld van een geneesmiddel die op enzymen werkt
enzym cyclo-oygenase 2 wordt geremd door NSAID’s, het proces verstopt of verminderd
Wat is de functie van transporteiwitten?
Geef een voorbeeld van een geneesmiddel
Zorgen voor actief transport van ionen en neurotransmitters
Bijvoorbeeld: maagzuurremmer Omeprazol remt de protonpomp in het celmembraan
En veel anti-depressiva werken op die manier, omdat dan de opname van neurotransmitters worden geremd.
Wat is osmose?
Osmose is een proces op basis van diffusie waarbij een vloeistof, waarin stoffen zijn opgelost, door een zogenaamd halfdoorlatend membraan (een semipermeabele wand) stroomt, dat wel de vloeistof doorlaat maar niet de opgeloste stoffen.
Wat is een voorbeeld van het fysische/lokaal chemische werkingsmechanisme
Osmosereactie bij laxantia (vb Macrogol; vochthuishouding in de darmen)
Wat is het placebo-effect en hoe valt dit te verklaren?
Effect van nepmedicatie of groter effect dan verwacht
Verklaring: neurotransmitters komen ook vrij bij vertrouwen en verwachtingen
Bijv: positieve professional -> minder pijnmedicatie nodig na OK
Wat is het autonome zenuwstelsel
Het stelsel dat buiten de wil om functioneert (onwillekeurig)
Wat is het autonome zenuwstelsel en wat kan die regelen?
Het autonome zenuwstelsel regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk, de energieproductie, de spijsvertering en de stofwisseling.
Wat zijn bijwerkingen?
Ongewenste of onbedoelde effecten die optreden bij een medische behandeling.
De bijwerkingen van een geneesmiddel behoren duidelijk vermeld te staan in de bijsluiter die bij een geneesmiddel wordt verstrekt.
In welke twee delen kunnen we het autonome zenuwstelsel in verdelen?
Het autonome zenuwstelsel kunnen we opdelen in het (Ortho)-sympathicus en Parasympathicus.
Wat betekend sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel
(Ortho)Sympathisch zenuwstelsel = actie: bijvoorbeeld vluchten > fight and flight
Sympathisch zorgt voor actie
Parasympatisch zenuwstelsel = rust (=spijsvertering)
Parasympatisch zorgt voor ontspanning
Op welke receptoren werken neurotransmitters bij het ortho-sympatische zenuwstelsel?
de Alfa en Beta receptoren
Op welke receptoren werken neurotransmitters bij het parasympatische zenuwstelsel?
Acetylcholine
Op welke receptoren werken neurotransmitters bij het (ortho)sympatische zenuwstelsel?
(nor) adrenaline
Sympaticus 1: Sympatisch
Wat gebeurt er in het lichaam? (5)
- Alert
- Zweetklieren actief
- Hartslag en bloeddruk stijgen
- Spieren gespannen
- Lever geeft suiker af