ZO's/VO's Week 8

Question 1

Welke twee eigenschappen van hematopoietische stamcellen maken dat deze cellen gebruikt kunnen worden voor transplantatie?

Answer 1

1. Self-renewal
2. Multilineage differentiatie potentieel

Question 2

Welke twee middelen zijn beschikbaar voor het mobiliseren van stamcellen naar het perifere bloed en hoe werken deze?

Answer 2

1. Granulocyte-colony-stimulating factor (G-CSF): Effect berust op het verbreken van de interactie van de stamcel en de stromale cellen in het beenmerg. Effect treedt pas na 4-5 dagen op.
2. CXCR-4-agonist (Plerixafor): Effect berust op competitie voor de binding van stamcellen door middel van CXCR-4 aan het ligand SDF-1 op de stromale cellen in het beenmerg. Effect treedt al na enkele uren op.

Question 3

Noem twee voordelen van stamcelmobilisatie uit perifeer bloed ten opzichte van een beenmergpunctie

Answer 3

• Milder voor de donor (poliklinisch; bij beenmerg opname en narcose)
• Het transplantaat bevat grotere hoeveelheden stamcellen met als gevolg snellere en betere repopulatie van bloedcellen na transplantatie

Question 4

Noem een nadeel van stamcelmobilisatie uit perifeer bloed ten opzichte van een beenmergpunctie

Answer 4

Meer risico op graft-vs-host ziekte bij allogene stamceltransplantaties door de grotere hoeveelheden T-cellen in het transplantaat

Question 5

Wat houdt autologe stamceltransplantatie in?

Answer 5

Voorafgaand aan een hele intensieve chemo van de patiënt zelf stamcellen verzamelen, om deze vervolgens na de intensieve chemo weer terug te geven

Question 6

Wat zijn 2 functies van een allogene transplantatie?

Answer 6

Herstel van bloedvorming en door middel van T-cellen van het transplantaat residuele tumorcellen doden. Allogene HSCT is dus een vorm van immuuntherapie

Question 7

Wat houdt een graft-versus-host ziekte in?

Answer 7

T-cellen uit het transplantaat herkennen weefsels van de ontvanger en vallen dit aan

Question 8

Wat is een host-versus graft reactie?

Answer 8

Wanneer immuuncellen van de ontvanger het transplantaat van de donor afstoten

Question 9

Welke antigenen behoren tot de HLA-klasse-I antigenen?

Answer 9

HLA-A, -B, en -C

Question 10

Welke antigenen behoren tot de HLA-klasse-II antigenen?

Answer 10

HLA-DR, -DQ en -DP

Question 11

Op welke cellen komen HLA-klasse-I antigenen voor?

Answer 11

Alle kernhoudende cellen en trombocyten

Question 12

Aan welke cellen presenteren HLA-klasse-I antigenen hun peptiden?

Answer 12

Aan cyctotoxische CD8+ T-cellen

Question 13

Op welke cellen komen HLA-klasse-II antigenen voor?

Answer 13

Antigeen presenterende cellen (zoals macrofagen, B-cellen/lymfocyten en dendritische cellen)

Question 14

Aan welke cellen presenteren HLA-klasse-I antigenen hun peptiden?

Answer 14

Aan CD4+ T-lymfocyten

Question 15

Hoe wordt de herkenning van vreemde HLA antigenen en de reactie hierop genoemd?

Answer 15

Alloreactiviteit

Question 16

Hoe vindt directe alloreactiviteit plaats?

Answer 16

T-cellen binden aan allogeen/donor (‘vreemd’)HLA klasse I of II op het oppervlak van de cel.

Deze respons is dus onafhankelijk van het type peptide dat door het HLA-antigeen wordt gepresenteerd.

Question 17

Hoe vindt indirecte alloreactiviteit plaats?

Answer 17

Allogeen/donor(‘vreemd’)
HLA wordt gepresenteerd in de context van eigen HLA klasse II antigeen op en aan T-cellen.

Question 18

Waarvan is toxiciteit voorafgaand aan een stamceltransplantatie van afhankelijk?

Answer 18

Het gebruikte conditioneringsschema (myeloablatief of Non-myeloablatief)

Question 19

Waardoor wordt acute graft-versus-host ziekte door veroorzaakt?

Answer 19

Door alloreactieve T-cellen van de donor

Question 20

Wanneer begint acute graft-versus-host ziekte?

Answer 20

Globaal tussen dag +10 en dag +50 bij myeloablatieve SCT

Question 21

Wat zijn de 3 belangrijkste targetorganen van acute graft-versus-host ziekte?

Answer 21

• Huid (roodheid - blaarvorming)
• Darm (diarree)
• Lever (geelzucht)

Question 22

Wanneer vindt chronische graft-versus-host ziekte plaats?

Answer 22

Tijdstip begin: grote spreiding, meestal in afbouwfase van de immuunsuppressie

Question 23

Welke 4 organen worden het meeste aangetast door chronische graft-versus-host ziekte?

Answer 23

Vrijwel elk orgaan kan aangetast zijn; met name huid, ogen, mond, lever en long

Question 24

In welke organen worden de erytrocyten en bloedplaatjes afgebroken?

Answer 24

• Milt
• Beenmerg
• Lever

Question 25

Welke fagocyten ruimen in milt, beenmerg en lever de oude bloedcellen op?

Answer 25

Macrofagen

Question 26

Waar worden granulocyten die naar een ontsteking zijn gerekruteerd vooral afgebroken?

Answer 26

op de plaats van de ontsteking

Question 27

Waar komen de afbraakproducen (bilirubine en ferritine/hemosiderinecomplexen) van erytrocyten respectievelijk terecht?

Answer 27

Bilirubine komt als afbraakproduct van heem in het bloedplasma voor en kan in de lever via de gal in de darm worden uitgescheiden. De ijzercomplexen ferritine (fijne korreltjes) en hemosiderine (grotere aggregaten) vind je terug in macrofagen, vooral in de milt, maar ook in het beenmerg. Deze vorm van ijzeropslag kan worden hergebruikt voor erytropoiese.

Question 28

Welke structuren onderscheid je in de rode pulpa van de milt?

Answer 28

Sinussen en rode pulpa strengen (zgn. strengen van Billroth) met daarin residente macrofagen en bloedcellen die in circulatie zijn. Verder komen er bindweefseltrabekels voor.

Question 29

Hoe wordt het bloed gefilterd in de rode pulpa?

Answer 29

Bloed komt via de open circulatie in direct contact met de macrofagen in de rode pulpa. Ongerechtigheden, zoals oude cellen en -fragmenten en micro-organismen, worden door de macrofagen gedetecteerd, opgenomen en verwerkt.

Question 30

Welke lymfocyten zijn met name te vinden in de paracortex, en welke in de follikels?

Answer 30

Paracortex: T-lymfocyten Follikels: B-lymfocyten

Question 31

Via welke weg doorloopt de lymfe de route door de lymfeklier (6 stappen)?

Answer 31

1. Afferente lymfevaten 2. Kapselsinus 3. Trabekelsinussen 4. Parenchym cortex lymfeklier 5. Medulla lymfeklier 6. Efferente lymfevaten

Question 32

Naar welk orgaan / organen zal een tumor van het darmepitheel het meest waarschijnlijk metastaseren via de lymfogene route?

Answer 32

Long (mesenteriale lymfklieren -> ductus thoracicus -> vena subclavia -> rechter harthelft -> capillaire netwerk long)

Question 33

Waar zal primair een metastase verwacht kunnen worden van een melanoom (huidtumor van melanocyten) ?

Answer 33

In de drainerende lymfeklier van dat huidgebied. Voor een melanoom in het onderbeen is dat een popliteale (knieholte) of inguinale (lies) lymfeklier.

Question 34

In welke locaties / organen kun je metastasen verwachten van longkanker indien de metastasering verloopt via de hematogene route?

Answer 34

In capillaire netwerken van de darm, nieren, botten etc. (via longader naar linker harthelft).

Question 35

Waar zul je het meest waarschijnlijk metastasen verwachten van een lymfoom?

Answer 35

In andere lymfeklieren, maar ook in de lymfevaten zelf, de milt, en andere plaatsen waar lymfocyten zich bij voorkeur ophouden (darm, huid, abdomen, long).

Question 36

Hoe kun je verklaren dat b.v. colon- en mammacarcinoom niet alleen naar bot / beenmerg, maar ook bij voorkeur naar long, lever en lymfeklieren migreren?

Answer 36

Tumorcellen die metastaseren komen eerst aan bij long, lever en lymfeklieren. Bovendien produceren ook deze organen relatief veel SDF-1/CXCL12.

Question 37

Welke factoren, naast chemotaxie, zullen bepalend zijn of tumorcellen metastaseren naar bepaalde organen?

Answer 37

→ Vascularisatie van de organen en mogelijkheid tot hechting en penetratie van de vaatwand. In een uitgebreid capillair of sinusoïdaal netwerk, zoals long of lever, worden tumorcellen gemakkelijk gevangen. → Lokale synthese van groeifactoren die tumorcellen ondersteunen.

Question 38

Wat is de consequentie van integrine-activatie door SDF-1 <=> CXCR4 interactie?

Answer 38

Binding aan integrine liganden

Question 39

Wat bewerkstelligd de interactie tussen CXR4 en SDF-1/CXCL12?

Answer 39

Hierdoor kunnen hematopoietische cellen en progenitorcellen in het beenmerg op hun plaats worden gehouden

Question 40

Wat gebeurt er met leukemiecellen door een verhoogde CXCR4 expressie?

Answer 40

Ze hechten zich aan het beenmerg

Question 41

Wat zijn 2 effecten die plaatsvinden bij combinatietherapie aan CXCR4 antagonisten en chemotherapie?

Answer 41

1. Het chemotactisch effect van CXCl12 in het beenmerg wordt verbroken. Hierdoor komen leukemiecellen in het bloed en worden zij gevoeliger voor de chemotherapie 2. Stimulatie en overleving van CXCR4 wordt weggenomen, waardoor de chemotherapie effectiever wordt.

Question 42

Via welke 3 manieren kan de meting van MRD worden gedaan

Answer 42

1. Flowcytometrisch immunofenotypering 2. PCR, waardoor fusie-gen transcripten worden gelezen 3. PCR, waarbij wordt gekeken naar immunoglobulinen en T-celreceptoren

Question 43

Wat zijn 3 indicaties voor een beenmergtransplantatie bij ALL?

Answer 43

1. Slechte repons op chemotherapie 2. t(9;22) karyotype 3. Vroeg recidief (binnen 6 maanden na initiele behandeling)