Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi Flashcards
Podstawowe pojęcia
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- zachowania uzależniające: patologiczna potrzeba zażywania substancji
- nadużywanie substancji: nieumiarkowane przyjmowanie powodujące ryzykowne zachowania, ciągłe ich przyjmowanie mimo negatywnych skutków
- uzależnienie od substancji: wiąże się z potrzeą zwiększania dawki
- tolerancja: potrzeba zwiększania dawki
- objawy odstawienne: towarzyszą odstawieniu substancj
Alkoholizm (DSM V)
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- picie w dużycj ilościach, długo
- trwałe pragnienie, bezskuteczne próby przerwania/kontroli
- spędzanie czasu na zdbycie alko
- silna potrzeba picia
- trudności w wypełnianiu obowiązków
- picie mimo świadomości problemów społecznych, nawracających problemów fizycznych/psychicznych
- porzucenie czynności społecznych
- picie ryzykowne (np. przed jazdą autem)
- zwiększona tolerancja
- objawy odstawienne
Wpływ na mózg
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- w niskim stężeniu: stymulacja komórek mózgowych, aktywacja obszarów przyjemności
- w wysokim stężeniu: osłabienie funkcjonowania mózgu, hamowanie kwasu glutaminianowego (spowolnienie mózgu, zaburzenie zdolności oceny i procesów myślowych obniżając samokontrolę)
- zanikanie ograniczeń behawioralnych
- problemy z koordynacją ruchową
- stępienie zdolności odróżniania zimna, bólu
- poczucie dobrostanu
Uzależnienie
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- od wczesnego, przez pośrednie do zaawansowanego stadium
- negatywny wpływ na płód
Następstwa somatyczne
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- uszkodzenie wątroby
- zmniejszenie apetytu - niedożywienie
- upośledzenie zdolności wykorzystywania substancji odżywczych przez organizm
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe
Skutki psychospołeczne
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- zmęczenie, nadwrażliwość, depresja
- upośledzenie myślenia i zdolności oceny, stopniowa degradacja osobowości
- utrata poczucia odpowiedzialności, godności
- irytacja
- problem z utrzymaniem rodziny, pracy, nowymi doświadczeniami
- problemy z pamięcią i rozwiązywaniem problemów
- uszkodzenia organiczne
Majaczenie po odstawieniu alkoholu
Psychozy alkoholowe
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- faza odstawienia
- dezorientacja, halucynacje, strach przed kształtami, skrajna podatność na sugestie, drżenie rąk, języka i warg, potliwość, gorączka itp.
- twa 3-6 dni, później głęboki sen
Alkoholowy zespół amnestyczny
Psychozy alkoholowe
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- zaburzenia pamięci - niezdolność tworzenia nowych skojarzeń + konfabulacja
- majaczenie, halucynacja, dezorientacja
- zanik umiejętności planowania
- osłabienie zdolności intelektualnych
- deicyty emocjonalne
- ograniczanie zdolności oceny
- ubytki w korze mózgiweh
- w wyniku długirgo okresu picia, na skutek braku witaminny B i innych niedoborów
Biologiczne czynniki sprawcze
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- alkohol pobudza MCLP i wywołuje euforię - neuroadaptacja, tolerancja, uzależnienie
- podatność genetyczna (dziecko alkoholika, impulsywne, lubiące ryzyko, niestabilne emocjonalnie) - efekt silniejszy u mężczyzn
- wpływ środowiska zachęcającego do picia (geny to nie wszystko)
- uczenie się picia przez bodźce zachecające do picia dalej
Psychospołeczne czynniki sprawcze
Alkoholizm
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- błędy w opiece rodzicielskiej - brak stabilności w rodzinach alkoholików, stres i negatywny afekt, nadużywanie alkoholu przez ojca, skrajnie stresujące wydarzenia życiowe
- podatność psychiczna - czynniki osobowościowe, niedojrzałość emocjonalna, potrzeba pochwał, złe znoszenie porażek, niepewność własnych umiejętności sprostania rolom właściwym płci, agresywność, impulsywność
Leczenie alkoholizmu
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- krótkoterminowa interwencja motywacyjna - modyfikacja zachowania przez przekazanie info o skutkach nadużywania
- disulfiram - wymioty po alko
- naltrekson - ograniczenie odczuwania przyjemności po alko
- benzo - osłabienie skutków zespołu odstawiennego
- terapia grupowa
- interwencja środowiskowa
- terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna (prezentacja nieprzyjemnych bodźców i podawanie alko)
- Anonimowi Alkoholicy - ściągnięcie osobistej odpowiedzialności, alkoholizm jako choroba
Opium i jego pochodne
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- opium: mieszaknia alkaloidów (morfina!)
- z morfiny pozyskuje się heorinę i kodeinę
*choroba żołnierska - podawano żołnierzom morfinę żeby się uzależnili i nie dezerterowali
Opium i jego pochodne: biologiczne efekty
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- krótkotrwały spazm euforyczny
- wymioty i mdłości
- haj, letarg, ograniczenie potrzev fizycznych
- dysfunkcje OUN, hamowanie kory mózgowej
Opium i jego pochodne: leczenie
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- podobne do odstawienia alkoholu
- metadon
- buprenorfina (nie uzależnia!)
Stymulanty: kokaina i amfetamina
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- działanie pobudzające, stan euforii, zawroty i ból głowy, niepokój
- objawy psychotyczne (przewlekłe stosowanie)
- upośledzenie funkcji poznawczycg, pogoezenie funkcjonowania psychicznego i seksualnego
Stymulnty: leczenie uzależnienia od kokainy
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- naltrekson
- metadon
Stymulanty: amfetamina
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- ogranicza zmęczenie, zwiększa czujność, ogranicza łaknienie
- uszkodzenia mózgu, psychoza amfetaminowa, akty przemocy, samobójstwa
Stymulanty: metamfetamina
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- pochodna amfetaminy
- zwiększa poziom dopaminy
- powoduje zmiany w mózgu, dysfunkcje poznawcze, problemy z pamięcią i uczeniem się, problemy psychiczne (halucynacje, myślenie paranoidalne)
Środki uspokajające: barbiturany
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- leki nasenne, depresanty - spowalniają pracę OUN
- uszkodzenia mózgu, degradacja osobowości
- leczenie: stopniowe odstawianie
Substancje halucynogenne
Narkotyki
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
LSD: zmiany w perepcji, wahania nastroju, depersjonalizacja i derealizacja; zaburzenia wzrokowe, zniekształcenia percepcyjne i ich flashbacki
Meskalina (z kaktusa)
Psylocybina (z grzybów)
Ecstasy/MDMA: halucynogenny i stymulujący; zaburzenia paniczne i psychotyczne, upośledzenie pamięci, zespół bezdechu śródsennego, uszkodzenia mózgu
Marihuana: łagodny halucynogen, euforia, wesołość ALE lęk, uczucia depresyjne, urojenia i halucynacje; łagodzi ból; związek z objawami psychotycznymi
Spice: substytut marihuany
Substancje stymulujące: kofeina i nikotyna
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- nikotyna: działania przeciwlękowych, uzależnienie kontrolowane przez wyspę
- odstawienie trwa do kilku tygodni, głód dłużej
Hazard patologiczny
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
- krótkotrwałe korzyści, bez względu na długotrwałe szkody
- korelacja między hazardem a nadużywaniem alkoholu i zaburzeniami osobowości
- Zasada nueregularnych wzmocnień - tłumaczy podejmowanie ryzyka mimo oromnych strat
- Błąd Monte Carlo - przekonanie, że po wielu stratach musi wystąpić wygrana
Hazard patologiczny (DSM V)
Zajęcia 5: Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
znaczne upośledzenie funkcjonowania lub cierpienie
* potrzeba gry z rosnącą ilością pieniędzy
* niepokój przy próbie zmniejszenia uprawiania hazardu
* brak powodzenia prób zmniejszenia
* pochłonięcie uprawianiem hazardu
* uprawianie w syt, stresowych
* odgrywanie strat
* kłamanie
* narażenie na utratę ważnych związków
* zależność od osób oferujących pieniądze
