Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline Flashcards
Borderline
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
labilność, skrajne emocje, impulsywność, niestabilny obraz własnej osoby, brak stabilności w relacjach, samouszkodzenia i próby samobójcze, przewlekłe uczucie pustki, objawy dyssocjalne, przemijające myślenie paranoidalne
Osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline wg. ICD-10
ykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- niejasny lub zaburzony obraz siebie, własnych celów i wewnętrznych preferenchu
- skłonność do angażowania się w intensywne i niestabilne związki
- usilne próby uniknięcia doświadczenia porzucenia
- powtarzające się groźby podjęcia prób samobójczych lub samookaleczania
- stałe poczucie pustki wewnętrznej
Osobowość chwiejna emocjonalnie typu impulsywnego wg. ICD-10
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- skłonność do kłótliwego zachowania i do konfliktów (szczególnie w przypadku krytyki impulsywności)
- skłonność do działań impulsywnych bez konsekwencji
- łatwość wybuchania gniewem lub przemocą
- trudności powstrzymywania się od działań które wiążą się z natychmiastową gratyfikacją
- nastrój niestabilnym kapryśny
Borderline wg. DSM-IV
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- nieustanne wysiłki na rzecz uniknięcia prawdziwego lub wyobrażonego opuszczenia
- niestabilne i intensywne wzorce relacji interpersonalnych (skrajna idealizacja - skrajna dewaluacja)
- zaburzenia tożsamości
- impulsywność
- zachowania autodestruktywne
- niestabilność emocjonala z powodu reaktywności emocjonalnej
- utrzymujące się poczucie pustki
- nieadekwatna do sytuacji złość lub trudności z jej opanowaniem
- przemijajace objawy paranoidalne lub objawy dysocjacyjne
Osobowość borderline wg. DSM V
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
impulsywność, skłonność do nadmiernego ryzyka, wrogość, labilność emocjonalna, niepokój, lęk separacyjny, depresyjność
Zaburzenia osobowości wg. Westen, Chang
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
Tendencja do: wymykania się emocji spod kontroli, stawania się irracjonalnym, strachu przed odrzuceniem, nieumiejętności ukojenia lub pocieszenia się, poczucia bezradności i bezsilności, sprawiania wrażenia, jakby osoba chciała się ukarać, samokrytycyzmy i katastrofizmu
Borderline młodzieńcze (Bleinerg, Efrain)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- Niemowlę: wysoki poziom aktywności, słaba umiejętność adaptacji
- dziecko w wieku przedszkolnym: nadpobudliwość, wybuchy złości, zaburzenia deficyty uwagu i nadpobudliwości, zabuzrenia zachowania lęku zeparacyjnego, nastroju
- dziecko szkolne i młodzież: lękowość, wybuchowość, podatność na irytację i zmiany nastroju, utrata kontroli emocjonalnej, labilność afektu, potrzeba stymulacji (miłość, uwaga, seks, narkotyki, jedzenie)
Oblicza osobowości wg. Millona
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- zniechęcona
- autodestrukcyjna
- impulsywna
- drażliwa
Osobowość zniechęcona (Millon)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
cechy osobowości unikającej, depresyjnej lub zależnej (podatność na wpływy, podporządkowanie, lojalność; uczucie zagrożenia, bezbronności i przygnębienia; poczucie bezradności i bezsilności)
Osobowość autodestrukcyjna (Millon)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
cechy osobowości depresyjnej lub masochistycznej (zwrócona do wewnątrz - emocje negatywne kieruje przeciw sobie, nie ptrafi okazać względów innym, przypochlebić się czy zjednać sobie, ponura i napięta, tendencje samobójcze)
Osobowość impulsywna (Millon)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
cechy osobowości histrionicznej lub antyspołecznej (lęk przed utratą bliskich - napięcie, zmienność nastroju, drażliwość; kapryścność i powierzchowność, uwodzicielskość i noszalanckość, skłonności samobójcze w obliczu antycypowania utraty partnera lub opiekuna)
Osobowość drażliwa (Millon)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
cechy osobowości negatywistycznej (niepokój, drażliwość, niecierpliwość, pesymizm, tendencja do obrażania się i rozczarowywania ludźmi, naburmuszona, przekorna i pełna urazy)
Epidemiologia
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- 1-6% dorosłych;
- adolescenci, Francja: 10% C, 18% D, Chiny: 2%
- częściej leczą się kobiety
- objawy widoczne od 14 r.ż.
- 80% nastolatków z BPD ukazuje objawy BPD w dorosłości, ale tylko 16% z nich ma BPD
Biologiczne czynniki ryzyka
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- podobieństwo genetyczne zaledwie 1% wariancji
- obniżony metabolizm serotoniny - impulsywnosć i agresywność, ale nie BPD
- zwiększona aktywność jądra migdałowatego (emocje lęku)
- anomalie w funkcjonowaniu obszarów odpowiedzialnych za planowanie aktywności kory czołowo-oczodołowej
- zmniejszenie objętości układu limbicznego jądra migdałowatego i hipokampa (zaburzenia regulacji stanów emocjonalnych)
Psychologiczne czynniki ryzyka: model konfliktu Kernebrg
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
Konflikt psychiczny i fiksacja rozwoju jednostki w trzecim (spośród 5) stadium, zwanym okresem różnicowania reprezentacji Ja od reprecentacji obiektu (subfaza powtórnego zbliżenia) - naturalny okres rozszczepienia zostaje wzmocniony ze względu na działanie czynnika konstytucjonalnego w postaci wyższrgo poziomu agresji u dziecka oraz na skutek powstania fantazmów o niewystarczająco dobrej matce, która odpowiada nieadekwatnie na pragnienia więzi oraz separacji i indywiduacji dziecka - utrwalenie tendencji do oddzielenia libidinalnie reprezentacji self i obiektu od agresywnie obsadzonych reprezentacji self i obiektu, pomimo niedokończonego pomiędzy nimi procesu różnicowania
Psychologiczne czynniki ryzyka: model deficytu
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
Uszkodzenia rozwojowe będące następstwem wczesnodziecięcych doświadczeń. Osoby z borderline cechują się brakiem uwewnętrznionych, podrzymujących pozytywnych obiektów i wynikającymi z ękami przed unicestwieniem bądź odrzuceniem
Mentalizacja A - przywiązanie w BPD (Fonagy, Luyten, Strathearn)
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
BPD jako efekt łącznego wysiłku działających na wczesnych etapach rozwoju czynników środowiskowych, bilogicznych (w tym genetycznych) i psychologicznych. Efekt końcowy: upośledzony rozwój mentalizowanej afektywności, czyli zdolności tworzenia drugorzędowych reprezentacji stanów emocjonalnej
skutek: nadmierna reaktywność, nadwrażliwość systemu przywiązania - chaotyczne wysiłki uniknięcia poezucenia samotności; niestabilny, intensywny i chaotyczny wzorzec relacji interpersonalnych i charakterystyczne przechodzenie od powierzchownej znajomości do dużej zażyłości w bardzo krótkim czasie
Diagnostyka
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
metody przesiewowe kwestionariuszowe: SCID, DIB, MMPI-2, Wielka Piątka, testy projekcyjne
Leczenie
Wykład V: Zaburzenie osobowości borderline
- terapia oparta na mentalizacji
- terapia psychodynamiczna oparta na przeniesieniu
- terapia zorientowana na schematy poznawcze
- dialektyczna terapia behawioralna
- farmakoterapia
- leczenie szpitalne
