Wykład III: Autoagresja Flashcards
Autoagresja - definicja
Wykład III: Autoagresja
- każde zamierzone działanie,w którym obiektem ataku jest Ja
- dobrowolne zachowanie, bezpośrednio lub pośrednio zagrażające zdrowiu lub życiu
- zachowanie i myślenie
Podział autoagresji
Bezpośrednia:
* samobójstwo (fantazje samobójcze, pseudosamobójstwo, parasamobójstwo)
* samouszkodzenie (rytualne, kulturowe, dewiacyjne - umiarkowane, wielkie, stereotypowe)
Pośrednia:
* subintencjonalna (zachowania ryzykowne, zaburzenia jedzenia, zaniedbywanie zdrowia, nałogi)
* nieintencjonalna (spóźnienia, zapomnienia, wyuczona bezradność)
Kulturowe samouszkodzenie
- rytualne tańce z samouszkodzeniami w czasie zachodu słońca
- skaryfikacja w konkretnych kształtach
- EU: pirsing, tatuaże, operacje plastyczne
Autoagresja w kontekście religijnym
Wykład III: Autoagresja
- skrajna asceza, odrzucenie dóbr cielesnych i materialnych
- przekraczanie granic torujące drogę do nirvany
Autodestrukcja u dzieci i młodzieży
Wykład III: Autoagresja
- 10-25% uczniów
- 25%, z czego 60% na myśli i fantazje samobójcze, a 4,2% poszukuje profesjonalnej pomocy
Zachowania samobójcze (ZS) u młodzieży
Wykład III: Autoagresja
- druga przyczyna zgonów 15-29
- WHO: myśli autodestrukcyjne SIB, samouszkodzenia SH, samobójstwo SA - zamachy częściej kobiety, udane samobójstwa częściej mężczyźni
Norma a patologia
Wykład III: Autoagresja
- wzrost radykalnych form autodestrukcji - tatuaże, rozdrapywanie ran, przypalanie skóry, skubanie, choking games, uderzanie głową o mur, uciskanie gałek ocznych, zatrucia lekami i środkami niespożywczymu, gryzienie palców, trichotillomania
- scaryfikacje
- wzrost radykalnych prób samobójczych
Podział patologii
Wykład III: Autoagresja
- szkodliwość/ dowolność/ intencjonalność
- przewidywanie/ pragnienie i zgoda
- większe nasilenie/ dłuższy czas trwania/ większa częstotliwość
Borderline - zachowania autodestrukcyjne
Wykład III: Autoagresja
powtarzające się groźby, gesty lub zachowania samobójcze czy samookaleczenia jako kryterium diagnostyczne
Zachowania autodestrukcyjne bez intencji samobójczej NSSI (DSM V)
- 5+ dni zamierzonego uszkadzania skóry
- chęć utrzymania dobrego samopoczucia, radzenia sobie
- obecność uczuć negatywnych/ruminacje
- od 12 mies. brak planów samobójczych
Zachowania samobójcze SB
Wykład III: Autoagresja
- próba samobójcza w przeciągu 2 lat
- brak innych zaburzeń
NSSI - non-suicidal self injury
Zespół presuicydalny (Ringel)
Wykład III: Autoagresja
- osłabienie licznych funkcji psychicznych i zawężenie ich do przeżywania poczucia lęku, niepokoju, zagrożenia, utrzymywanie się przekonania o mniejszej wartosci, poczucie niewydolności prowadzące do postawy rezygnacyjnej
- tendencje do kierowania agresji przeciwko sobie
- ucieczka od rzeczywistości
Biologiczne czynniki ryzyka
Wykład III: Autoagresja
regulacja kortyzolu, cytokiny prozapalne
Osobowościowe czynniki ryzyka
Wykład III: Autoagresja
dezintegracja Ja, brak poczucia kontroli, poczucie osamotnienia, niska samoocena, pesymizm, niższa siła ego współistniejąca z impulsywnością, nasilenie wrogości, zachowania z kręgu depresyjnego
Choroby i zaburzenia: czynniki ryzyka
Wykład III: Autoagresja
nadużywanie substancji psychoaktywnych, występowanie prób samobójczych, samouszkodzeń, psychozy, borderline, zaburzenia lękowe, zachowania z kręgu depresyjnego
Społeczne czynniki ryzyka
Wykład III: Autoagresja
doświadczenia utraty, sytuacje traumatyczne, odmienność etniczna, choroby przewlekłe, przewlekły ból, ofiary przemocy, emigracja
Rodzinne i sytuacyjne czynniki ryzyka
Wykład III: Autoagresja
konflikty, próby samobójcze wśród krewnych, doświadczenia przemocy, brak wsparcia, lęk przed odrzuceniem rodziców, sytuacje utraty, niski status ekonomiczny rodziny, przekaz pokoleniowy, niski poziom akceptacji, pomieszanie ról, brak atmodfery sprzyjającej efektywnej separacji, podwójne wiązanie, brak wzajemnego zrozumienia i kłopoty w komunikacji, patologia
Interwencja kryzysowa
Wykład III: Autoagresja
farmakoterapia, psychoterapia, treningi, psychoedukacja, prewencja (np. szkoła), duchowny/etyk
Prewencja i terapia
Wykład III: Autoagresja
- program supre-miss
- obszar diagnostyczny
- strategie przejściowe (plany zapobiegawcze, zaplanowane interwencje)
- budowanie sieci wsparcia
- intwrewncja kryzysowa i psychoterapia
Hospitalizacja
Wykład III: Autoagresja
Przy dużym ryzyku samobójstwa lub braku wsparcia społecznego
* gdy z powodu choroby zagraża własnemu (lub czyjemuś) zdrowiu
* gdy istnieje zagrożenie samobójstwa i nie ma pewności co do zaburzenia
Udział diagnosty
- diagnoza zdarzenia o char. autodestrukcyjnym
- diagnoza sytuacji życiowej
- diagnoza sytuacji psychologicznej i rodzinnej
- ocena stanu psychicznego i współwystępujących zaburzeń
diagnoza przy interwencji kryzysowej przeplata się z pomocą osobom w kryzysie
Prewencyjne działanie rodziny
Wykład III: Autoagresja
- nie zostawiać osoby samej
- odebrać dostęp do wybranej metody samobójstwa
- poinformować wszystkich członków rodzinu o kryzysie samobójczym
- kontakt z placówką zdrowia psychicznego
