wykład II - glikokortykosterydy Flashcards

1
Q

jakie są główne hormony wydzielane przez korę nadnerczy?

A

glikokortykosterydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

do czego służą receptory ACTH?

A

do wiązania się acth i stymulacji produkcji glikokortykoidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

gdzie zachodzi synteza katecholamin

A

nadnercza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

jakie są czynniki pobudzające wydzielanie glikokortykosteroidów niezalezne od acth

A

-neuropeptydy
-układ immunologiczy
-cytokiny
-nabłonkowe i pochodzace z tkanki tłuszczowej czynniki wzrostu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

gdzie uwalniana jest ACTH - adrenokortykotropina

A

z przysadki mózgowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jaka jest funkcja ACTH

A

pobudza kore nadnerczy do wydzielania kortykostreoidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

co stosuje się diagnostycznie w celu sprawdzenia wydolnosci kory nadnerczy oraz we wtórnej niewydolnisci, choroby addisona

A

tetrakozatyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

rytm dobowy uwalniania kortyzolu - kiedy najwyższe stężenie?

A

-maksymalne stężenie w godzinach porannych (6rano)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

co jest substratem do syntezy wszystkich hormonów sterydowych?

A

cholesterol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

czynniki zmieniające koncentrację globulin wiążących GKK

A

-ciąża
-terapia estrogenowa(zwiększona synteza w wątrobie)
-nadczynność lub niedoczynność tarczycy
-niedobory białek
-zmniejszona zdolność syntezy (genetycznie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jakie są efekty działania GKK?

A

+genomowe:
-bezpośrednie
-pośrednie
+niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

działanie genomowe gkk

A

-wpływ na geny
-gkk przenika przez błonę komórkową, wiąże się z receptorem cytoplacmatycznym. receptor otoczony jest białkami opiekuńczymi HSP. białka po przyłączeniu gkk odłączają się, natomiast kompleks receptor-glikokortykosteroid łątwo przenika do jądra komórkowego gdzie wpływa na genom(dna i rna)
-białka opiekuńcze również regulują tzw niegenomowe efekty gkk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

z czym mogą być związane niegenomowe (pośrednie) efekty gkk

A

-ze zmianą transportu jonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

z czym mogą być związane genomowe(bezpośrednie) efekty gkk

A

z syntezą białka (nie tylko nasilona)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

kiedy sa obserwowane niegenomowe działani gks

A

kiedy s wyże stężenia sterydów w komórce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

o czego zależne są niegenomowe efekty gks

A

od powinowactwa gks do swoistego recetora

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

ktory etap działania leku stanowią efekty niegenomowe

A

pierwszy etap działania leku, który wzmacnia efekty genomowe wystepujace w dalsze kolejnosci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

niegenomowe efekty są szybkie czy wolne?

A

szybkie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

hamowanie skurczu miesni gładkich w tchawicy, to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

szybkie działanie hamujące uwalniania insuliny z komórek b trzustki - gen/niegenomowe?

A

niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

indukcja śródbłonkowego wydzielania tlenku azotu (kardioprotekcyjny efekt steroidów) to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

redukcja przepływu jonów na+ i ca2+ w komórkach ukłdu odpornosciowego, co przyczynia sie do redukcji procesó zapalnych to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

co potrafią wysokie stezenia GKS

A

wbudowywać się w błony i smieniac funkcje białek błonowych, a przez to wpisc na peroksydacje lipidów oraz przepuszczalnosc błon (niebezpierczne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

zbiór efektów działania gks niegenomowy

A

-wpływ na kanały błonowe elektrolitowe
-potencjalizowanie działania noradrenaliny
-aktywacja szlaków sygnałowych kinaz
-oddziaływanie z gpcr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
zbiór efektów działania gks genomowy
-transaktywacja - pobudznie transkrypcji genów -transrepresja - zahamowanie transkrypcji genów
25
działanie (genomowe/niegenmowe)
genomowe -receptorowe niegenmowe- receptorowe, nierecpetorowe
26
lokalizacja receptora (genomowe/niegenmowe)
gen- cytoplazma, jądro niegen-błona kom, cytoplazma
27
czas ujawnienia efektó klinicznych (genomowe/niegenmowe)
gen- wolny - godziny, dni niegen - szybki - minuty, sekundy
28
występowanie po podaniu inhibitorów transkrypcji i translacji (genomowe/niegenmowe)
gen - nie niegen - tak
29
jak gks wpływają na gospodarkę węglowodanową
-zwiększają zaw. glikogenu w wątrobie -zwiększają st glukozy we krwi -zmniejszają zużycie glukozy -ułatwiają glikogeneże substancji białkowych (hiperglikemia)
30
jak gks wpływają na gospodarkę tłuszczową
-zwiększenie lipolizy -nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tł w organizmie -zmniesza zużycie glukozy
31
jak gks wpływają na gospodarkę wodno - elektrolitową
-wzrost zatrzymywania na+ i h2o -wzrost wydalania potasu
32
działania glikokortykosteroidów (kortyzolu) w stężeniach fizjologicznych
1. zwiększa rozklad białek-> wzmaga glukoneogenezę ->zwiększa stęzenie cukru we krwi i glikogenu w wątrobie 2. wzmaga lipoityczne działanie katecholamin 3. powoduje zatrzymanie jonów sodu i wzmożenie wydalania jonów potasu i wapnia z poczem 4. zmniejsza wydzielanie ACTH w przedmin płacie przysadki
33
działania glikokortykosteroidów (kortyzolu) w stężeniach wyższyc niż fizjologiczne
1. działanie antyproliferacyjne - hamuje podziałly fibroblastów i syntezę kolagenu 2. hamuje procesy zapalne 3. podczas wstrząsu nasila reakcję na katecholaminy - poprawia mikrokrążenie 4. wzrost liczby płytek krwi 5. wzrost pobudliwosci mózgu 6. obniżają próg drgawkowy
34
trzy najbardziej istotne diałania glikokortykosteroidów
-przeciwzapalne -przeciwallergivzne -immunosupresyjne
35
działanie przeciwwstrząsoe gks
-hamują rozpad amin katecholowych -uwrażliwiają układ krązenia na aminy jatecholowe -zwiększają pojemnosc minutową serca -poprawiają czynnosc oddechową
36
działanie przeciwzpalne gks
-hamują procesu gojenia -hamują fospolipazę a2 -hamują powstawanie limfocytów -hamują wyt. kolagenu -hamują ekspresję prozapalnych genów
37
działanie przeciwuczuleniowe gks
-wzrost aktywnosci histaminazy -spadek wrazliwosc na czynniki zapalne -spadek wytwarznia Ig -spadek aktywacji kom tucznych
38
działanie przeciwnowotowerowe gks
-hamują liczbę mitoz (rozpad białek) -hamują syntezę DNA i RNA -zmniejszają liczbe limfocytó
39
działanie immunpsupresujne gks
-hamuj działanie przeciwciał i migrację limfocytów
40
wskazania do stosowani glikokortykosterydów
-terpia zastępcza -terapia farmakodynamiczna
41
substytucyjne wskazania do kortykoterapii
niedoczynnosc kory nadnerczy
42
pozasubstytucyjne wskazania do kortykoterapii
tj. objawowe; wykorzystujące korzystne efekty działania kortykoidów w leczeniu wielu chorób
43
terapia zastępcza w chorobie addisona
glikokortykoid (kortyzol lub kortyzon) + mineralokortykoid (fludrokortyzon)
44
terapia zastępcza we wtórnej niewydolnisci nadnerczy
glikokortykoid
45
bezwzgledne wskazania substytucyjne gks
-przełom nadnerczowy -ostre biegunki, wymioty -zanik kory nadnerczy
46
jakie leki stoujemy pozasubstytucyjnie w reumatologii
-najczesciej: prednizon -metyloprednizol -bursztynian metinoprednizolu -octan metyloprednizolu
47
jakie leki stoujemy pozasubstytucyjnie w dermtologii i kiedy
-dożylne pulsu metyloprednisolonu w dawce 500-1000mg/24h przez 3 dni -zapalenie miesniowo skórne; ziarniniaki obrączkowane; postać skórna tocznia rumieniowatego
48
wskazania do stosowania GKK miejscowycj w dermatologii
-łuszczyca -wyprusk kontaktowy, potnicowy -atopowe zapalenie skóry -liszaj płaski -sarkoidoza
49
inne wskazania do GKK
-reumatoidalne zapalenie stawów -zatrucie grzybami -wągrzyca
50
zasady stosoania kotykosteroidów
1. dawka indywidualn 2. naśladowanie rytmu dobowego 3. czas leczenia indywidualny 4. sposoby podawaia (codziennie, naprzemiennie, pulsacyjnie) 5, stopniowe zniejszanie dawek pod koniec leczenia o 5mg na dobe
51
zalecana dieta przy terapi gks
-wysokobiałkowa -niskokaloyczna -bogata w K, Ca -uboga w Na -zalecana dodatkowa suplementacja Ca z wit D
52
powikłania kortykoterapii GRUPA 1:
-osteoporoza, miopatia, ścieńczenie naczyń
53
powikłania kortykoterapii inne:
-cukrzyca -nadciśnienie -zwiekszenie podatnosci na infekcje -wrzód trawienny -ZAĆMA, JASKRA -objawy imitujące guza mózgu
54
skad osteoporoza w terapii GKS
-brak regeneracji tkanki kostnej w wyniki jej nadmiernego rozpadu -najwieksze ryzyko u osob z ograniczonym ruchem -róznica w postaci osteoblastó i osteoklastów
55
wapn w terapii GKK
-spadek wchłania ina wapnia w jelitach -spadek tworzenia kosci -spadek resorpcji zwrotnej Ca w nerkach HIPERKALCYNURIA
56
kiedy stosujemy GKK donosowe
-zmniejszenie wydzieliny nosowej
57
działania niepożądane donosowych gkk
-świąd, wysychanie śluzówki, pieczenie -kichanie -krawienie z nosa, perforacja przegrody -upośledzenie oczyszczania śluzowo rzęskowe
58
co to zespół odbicia
-zwieszenie wydzieliny w nosie o odstawieniu
59
kiedy stosujemyałania niepożądane GKK wziewnych
-kandydoza jamy ustnej i gardła -dysfonia -kaszel/skurcz oskrzeli
60
przeciwwskazania do stosowania GKK
-czynna choroba wrzodowa -cukrzyca -padaczka -psychoza -cj. wirusowe i bakteryjne (stadium wiremii) -grzbice -zakrzepice -choroba cushinga niewydolnsc nerek
61
interakcje GKK
-osłabiają działanie leków przeciwzakrzpowych i doustnych przeciwcukrzycowych -GKK+NLPZ= zwiekszone ryzyko krwawien z przewodu pokarmowego
62
jakie leki zmniejszają działanie GKK
-barbiturany, fenytoina, rifampicyna
63
równoważność dawek
porownywane do hydrokortyzonu
64
kiedy stosujemy słąbe GKK
-pieluszkowe zapalenie skóry
65
krótko działające kortykosterydy
8-12h hydrokortyzon kortyzon
66
kortykosterydy o średnim czasie działania
18-36h prednizon prednizolon metyloprednizolon triamcynolon
67
długo działające kortykosterydy
1-3dni betametazon deksametazon
68
receptura szczegółowa hydrokortyzonu
-octan - dostawowo, ze znieczuleniem, w chorobach reumatologicznym -hemibursztynian - w bolusie, wlewie i.v., w roztworze glukozy i.m., ostra niewydolnosc nadnerczy; wstrząs
69
w jakim stezeniu wystepuje hydrokortyzon do podawania miejscowego
1% maść, 0.1% aerozol
70
jak podawać hydrokortyzon we wstrzasie anafilaktycznym/ zagrozenie zycia
100-500mg/dawkę, wstrzykiwać ok 30sek. dawke mozna powtórzyc 1,3,6 i 10h po poprzednim wstzyknięciu, nastepnie co 8-12h
71
dawka hydrokortyzonu dla dzieci przelicznik
do 5rz: 8-10mg/kg mc/dobę dzieci starsze 4-8mg/kg mc/d dawki można zwiekszyc w zaleznosci od stanu
72
dobowe przyjmowanie hydrokortyzonu
-ok 7am -ok południa -ok 16(nie pozniej niz 6h przed spaniem)
73
duocort
hydrokortyzon o dwufzowym uwalnianiu
74
chronocort
hydrokotyzon o opóznionym uwalnianiu
75
od czego zaczyna sie terapia GKK we wstrzasie anafilaktycznym
-dostep naczyniow -tlenoterapia -adrenalina i.m. -gkk: hydrokortyzon