Wykład 16 Flashcards
Co to jest hiperplazja?
kiedy zahamowana?
jakich komórek dotyczy?
odwracalny rozrost spowodowany zewnętrznym bodźcem
zahamowany gdy przestaje działać bodziec
Dotyczy normalnych, zdrowych komórek
Co to jest metaplazja
jakich tkanek dotyczy?
czy proces jest nieodwracalny?
pojawienie się odmiennych czynnościowo i morfologicznie komórek
łącznej i nabłonkowej
odwracalny
Przełyk Barretta
metaplazja nabłonka wielowarstwowego płaskiego przełyku do nabłonka walcowatego przełyku Barretta
Co to jest dysplazja?
co jest charakterystyczne?
jest to nietypowa hiperplazja, zmiana przedrakowa
proliferacja nietypowych komórek
uważana za formę pośrednią między komórką zdrowie i
nowotworową
charakterystyczne są zmiany w genomie
jaki czynnik środowiskowy stanowi większość w karcynogenezie?
chemiczny (90%)
promieniotwórczy i biologiczny po 5%
Jakie zaburzenia w DNA możemy wyróżnić pod względem reakcji chemicznej?
Hydroliza - depurynacja - deaminacja Oksydacja Metylacja
depurynacja
hydroliza wiązania N-glikozydowych, miejsce bez zasady, wstawienie dowolnej zasady
deaminacja
zmiana z C na U, pojawia się zamiast G -> A
Oksydacja
np. w G-OH parowanie z A zamiast z C
Mutacja zmiana sensu konserwatywna
inny aminokwas, ale o podobnych właściwościach - fenotyp jest ok
mutacja zmiany sensu niekonserwatywna
inny aa, inne właściwości, fenotyp nie ok
jaka aktywność pozwala na naprawę niesparowanych zasad?
aktywność 3-5, polimerazy DNA
czym są białka MSH2-MSH6
homologi mutS rozpoznające zaburzenia geometrii DNA
czym są białka MLH1,2 PMS1-2
homologi bakteryjnego mutL odpowiadające za wycięcie błędu
mutacje w jakich genach prowadzą do rozwoju nowotworów?
MSH2, MLH1, MSH6, PMS1, PMS2
dziedzicznego raka jelita grubego
Przykłady translokacji powodującej nowotwory
przewlekła białaczka szpikowa
chłoniak burkitta
chłoniak grudkowy
Przewlekła białaczka szpikowa
t(9;22)
chłoniak burkitta
t(8;14)
chłoniak grudkowy
t(14,18)
Amplifikacja czego powoduje raka sutka?
HER-2
Sygnały autokrynne do wzrostu nowotworowego
TGF alfa
PDGF
Wewnątrzkomórkowe cząsteczki sygnałowe wzrostowe
RAS
ABL
RAS
rak jelita grubego
ABL
białaczki
Protoonkogen ABL
kiedy występuje
przeniesienie z jakiego na jaki chromosom
Przewlekła białaczka szpikowa
ABL przeniesiony z 9 na 22, fuzja z BCR, ekspresja
AKTYWNOŚĆ KINAZY TYROZYNOWEJ
leczenie przewlekłej białaczki szpikowej
Gleevec
Jądrowe czynniki transkrypcyjne
MYC
np. chłoniak burkitta
Czy cykliny i CDK regulują cykl komórkowy?
tak
Geny supresorowe kontrolujące proliferacje
pRB, TGF beta, p53
pRB
kiedy aktywny
siatkówczak oka u dzieci
aktywny kiedy nieufosforylowany
TGF beta
cechy
inhibitor proliferacji, regulator ścieżki pRB
jeśli zahamowany - proliferacja
W jakich nowotworach TGF beta jest zahamowany
trzustki i jelita grubego
Gen APC
Rodzinna polipowatość gruczolakowata
70-80% raka jelita grubego
Jakie kaspazy za stan zapalny
1 (ICE), 4, 5
jakie kas pazy za apoptozę i jak je dzielimy
Inicjacyjne
2,8,9,10
Wykonawcze
3,6,7
p53 gen supresorowy?
funkcje
TP53
zahamowanie G1, naprawa DNA
nieudana naprawa - apoptoza
co blokuje pRB?
E2F, ale jeśli ufosforylowane to proliferacja i tak zachodzi
co powoduje mutacja pRB i p53?
nie dochodzi do apoptozy, a nadmiernej proliferacji
co warunkuje ograniczoność podziałową komórki?
skracanie telomerów
gdzie jest aktywa i nieaktywna telomeraza?
aktywna w komórkach macierzystych
nieaktywna w komórkach somatycznych
Czynniki proangiogenne
VEGF, FGF
Co jest niezbędne go inwazji?
enzymy degradujące macierz, zdolność do adhezji i migracja komórek
enzymy degradujące macierz
Metaloproteinazy z cynkiem w centrum
proteazy serynowe jak plazmina
funkcja plaminy
degradacja fibronektyny, lamininy i innych białek
aktywacja MMP
aktywatory plazminogenu
urokinazowy i tkankowy
co odpowiada za adhezje komórek
adheryna
Jakie białka odpowiadają za migracje komórek
rodzina Rho GTPaz współdziałająca z E-kadheryną
Jakie czynniki promują migracje
wątrobowy czynnik wzrostu
insulino podobny czynnik wzrostu 2
Przez co zachodzi integracja komórek
HGF/SF
co może być karcynogenem biologicznym?
wirusy DNA i RNA
Przykład wirusa RNA
Human T-Cell Leukemia Wirus type 1 (HTLV-1)
HCV
krótki opis HTLV-1
retrowirus RNA, celuje w komórki T, prowadzi do białaczek, chłoniaków, przynoszony jak HIV, brak szczepionek, czas latencji to 20-30 lat
Wirusy DNA oknogenne
Wirus brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus, HPV)
Epsteina-Barr (EBV)
zapalenia wątroby typu B (HBV) mięsaka Kaposiego (KSHV)
w jakie geny celuje HPV
p53, pRB
wymagają aktywatora
Jak działa EBV
infekcje limfocytów B i nabłonek nosogardzieli, mononuklaza
co może powodować EBV
chłoniaka burkitta, chłoniaka, raka nosogardzieli
czym różnią się inicjatory od promotorów?
inicjatory - mutageny
promotory - nie mutagenne, nasilają proliferacje
czym są antygeny onkofetalne
nieobecne na komórkach dorosłego, ekspresja w niektórych nowotworach, np. jelita grubego
czego używamy w chemioterapii
Czynniki alkilujące
Metotreksat
Winkrystyna, winblastyna Antracykliny
Glukokortykoidy
