Wykład 12 Flashcards
podział przekaźnictwa parakrynnego
synaptyczne i bezpośrednie
Czym są cząsteczki sygnałowe endokrynne, gdzie są wydalane i przez co
Hormony do układu krążenia przez kom wewwydzielnicze
co jest celem przekaźnictwa parakrynnego?
sąsiednia komórka
Przekaźnictwo parakrynne synaptyczne - gdzie?
Neuron - neuron
neuron - komórka mięśniowa
parakrynne bezpośrednie
na powierzchnie komórki źródłowej
Gdzie działa adrenalina
parakrynnie synaptyzcnie i endokrynnie
gdzie działa naskórkowy czynnik wzrostu EGF
parakrynne bezpośrednie na zew. części błony kom.
endokrynne po uwolnieniu w wyniku działania proteaz
w komórce odbierającej w skutek sygnału może nastąpić?
Zmiana potencjału na błonie, kształtu i parametrów ruchu, metabolizmu
Czy zdarza się, że cząsteczka wnikająca do komórki przez błonę bezpośrednio oddziaływuje na materiał genetyczny?
Bardzo rzadko
Czym jest konwergencja?
Wiele sygnałów może aktywować białko RAS
Czym jest dywergencja?
Jeden sygnał może mieć wiele efektów
Jak działa Ach na mięsień, trzustkę i śliniankę
skurcz, uwolnienie enzymów i wzrost aktywności
Neuroprzekaźniki
Noradrenalina, glutaminian, dopamina, acetylocholina, histamina, serotonina, adrenalina, GABA
Receptory steroidowe i hormonów tarczycy
dla czego?
jakie ligandy, gdzie receptor
kortykosteroidy czyli mineralo i glikokortykoidy, hormony płciowe
hormony tarczycy, kwas retinowy i retinoidy
receptory dla cytopzolu w cytoplazmie
receptory estrogenowe - błona komórkowa i jądro
receptory dla hormonów tarczycy - mitochondria i jądro komórkowe
Jak wygląda reakcja receptora z ligandem?
Po przyłączeniu HOMODIMERYZACJA kompleksów ligand receptor, homodimer wiąże się ze specyficzną sekwencją DNA w promotorze SRE - element odpowiedzi na steroidy, a to moduluje ekspresję genu kontrolowanego przez ten promotor
Czy receptory są związane z SRE w stanie nieaktywnym bez ligandu?
Nie
Jak wygląda odpowiedź na receptor steroidowy
homodimer receptora glikortykoidowego połączony z DNA, atomy cynku połączone z resztami cysteinowymi, działają jak czynniki transkrypcyjne
Jak nazywają się te atomy cynku połączone z cysteinowymi resztami?
Palce cynkowe
Receptory dla hormonów tarczycy - jak działa
Połączony z DNA, działa jako represor, połączenie aktywuje receptor i transkryptazę
W stanie nieaktywnym receptory są związane czy nie
tak
Receptory błonowe hydrofobowe
prostaglandyny
Receptory hydrofilowe błonowe
polipeptydy - insulina, glukagon, niskocząsteczkowe związki takie jak epinefryna i histamina
Co zalicza się do eikozainoidów?
prostaglandyny, prostacykliny, trombosany i leukotrieny
funcjja i cechy prostaglandyn
nietrwałe, szybko syntezowane i degradowane
działanie autokrynne i parakrynne
wpływają na agregację płytek krwi i przyleganie do ścian, inicjują skurcz mięśni gładkich w czasie porodu, w roślinach różnicowanie komórek
Przekaźnik 1szego rzędu
przekazywanie miedzy komórkami
Przekazywanie drugiego rzędu
do wnętrza komórki sygnał
Przekaźniki drugiego rzędu
cAMP cGMP DAG IP3 Ca2+ Pochodne inozytolu
Czym są białka adaptorowi?
Nie maja aktywności enzymatycznej, nie wpływają na aktywność zasocjowanych cząsteczek, ich rolą jest dokowanie białek, stąd nazwane są białkami - rusztowaniami
Białka adaptorowi mogą zawierać pojedyncze domeny lub ich zespoły
domeny rozspoznające fragmenty bogate w prolinę
wiążące fosfotyrozynę
Wiążące fragmenty lipidowe
Jak działają receptory błonowe - kanały jonowe?
otwierają zamykają kanały jonowe, zmieniają potencjał błonowy, sygnalizacja w płytce ruchowej pod wpływem ACh
Jak działają receptory związane z białkami G?
ligandy aktywują/hamują enzymy wewkom, otwierają kanału jonowe
np. epinefryna, glukagon, serotonina
Jak działają receptory enzymatyczne?
Powiązane z enzymami - aktywacja
Jak działają receptory cytokinowe?
powodują dimeryzacje receptorów, dimery aktywują powiązane białka tyrozynowe
np. interleukiny, GH, erytropoetyna
Rodzina receptorów TRP
co tworzą
Tworzą regiony przepuszczalne dla kationów (między TM5 i TM6)
TRPV1 - gdzie i co
przez co aktywowane
w czym odgrywa role
kanały jonowe dla Ca2+
głównie w neuronach czuciowych
aktywowany przez protony, temperaturę i substancje pochodzenia naturalnego
odgrywa rolę w stanach zapalnych
GPCR (najczęściej celowane w farmakoterapii)
od czego zależna jest ta ścieżka
co aktywuje
od cAMP
aktywacja kinazy białkowej A
Jak jest zbudowana kinaza A
2 domeny reg i kat, reg wiążą cAMP
Receptory związane z białkiem Gs
przykład i działanie
aminy beta adrenergiczne
wzrost Cyklady adenylowej, aktywacja ścieżek cAMP
Jak działają Adrenalina i noradrenalina w komórkach szkieletowych?
Kinaza białkowa A fosforyzuje głównie 2 białka
SYNTAZA GLIKOGENU -dezaktywacja
KINAZA FOSFORYLAZY GLIKOGENU - aktywacja
Jak działa glukagon
na hepatocyty, stymuluje glikogenezę i glukoneogenezę, tk. tłuszczową
zwiększa poziom cAMP
Co powoduje toksyna cholery?
ADP-rybozylaza Org w domenie GTPazowej białka Gs
modyfikacja kowalencyjna
hamuje aktywność GTPazową - wzrost transportu Na+ do światła jelita
Receptory związane z białkam Gi
przykład, działanie
aminy alfa adrenergiczne
spadek cAMP
otwarcie Kanałów K+
Przykład wzmożonej aktywności białek Gi
toksyna krztuścowa
Receptory związane z. białkiem Gq
Aktywacja fosfolipazy C
rozkład PIP2 - pobudzenie uwalniania Ca2+, aktywacja kinazy proteinowej C
wzrost Ca2+ i aktywacja jego szlaków
Co to jest CAM
Kalmodulina
Ile ma miejsc dla czego CAM?
3 miejsca dla Ca2+
Czy CAM ma aktywność katalityczną?
Nie, ale moze aktywować inne białka
Jaka jest zależność między ścieżkami cAMP i jonami Ca2+
PKA - aktywność kanałów Ca2+, może fosforylować kinazy zależne od CAM i odwrotnie
przykład peptydu opioidowego
enkefalina, endorfina
Receptory o aktywność Cyklady guanylowej
gdzie i przykład
ANP - przedsionkowe peptyd natriuretyczny
nerki i mięśniówka gładka naczyń
Mechanizm działania receptorów o aktywności Cyklady guanylowej
ligand wiąże się z receptorem - wzrasta cGMP
następstwa:
wzrost wydalania sodu i wody w nerkach, rozkurcz naczyń, obniżenie cisnienia
Receptory o aktywności kinaz tyrozynowych
insulina, czynniki wzrostu, insulinopodobny czynnik wzrostu
Jak działają kinazy tyrozynowe?
Aktywne homodimery wzajemnie się fosforylują
Co fosforyzują kinazy tyrozynowe?
Czynniki transkrypcyjne w jądrze lub przekaźniki 2-go rzędu
Na podstawie czego działa receptor insulinowy?
Kinaza tyrozynowa
TGF beta
EGF
NGF
PDGF
czynniki wzrostu transformujący naskórkowy nerwowy płytkowy
jak działa receptor enzymatyczny TGF beta
receptor fosforyzuje Ser lub The, fosforylacja białek SMAD, heterodimeryzacja z innymi i jako czynniki transkrypcyjne
jak działa receptor enzymatyczny EGF
dimeryzacja receptor, autofosforylacja krzyżowa
receptor wiąże się z białkiem SOS,wymiana GDP na GTP w białku RAS, a ono aktywuje dalej
RAS-GTP to sygnał włączony czy wyłączony
Włączony
Z czym związany jest receptor EGF?
jakie hamowanie
z MAPKKK (raf), aktywacja transkrypcji Fos i Jun, dimer, transkrypcja czynników proliferacyjnych hamowanie zwrotne
Z jaką ścieżką powiązane JAK-STAT?
interferony interleukiny GH Leptyna Erytropoetyna
Czym w stanie nieaktywnym receptory powiązane z JAK-STAT mają aktywność katalityczną?
Nie
Jak działają rec. z JAK-STAT?
dimeryzacja, JAK się fosforyzują na tyrozynie, fosforylacja STAT, a te dimeryzują i do DNA
Jaka jest funkcja integryny?
Kotwiczą komórki, tworzą połączenia, uczestniczą w migracji
Ile genów koduje jednostki alfa i beta integryny
18 i 8
jak wygląda kotwiczeniem białek ECM?
domena zew z kolagenem lub fibronektyną
domena wew z talią, paksyliną, winkulinną albo alfa aktyniną
jakie połączenia powstają z kotwiczenia
hemidesmosomy
Co jest ligandami integryny?
fibronektyna, kolagen, laminina, witronektyna
Od czego zależy siła przekazu?
stężenia cz. sygnałowych
liczba receptorów
powinowactwo do receptora
Co to są białka GAP?
Aktywatory GTPazy
co jest naładowane ujemnie w GTPazie?
Arginina
jak regulowane są fosfatazy i kinazy?
przez cAMP zależną kinaze białkową A lub wapń z kalmoduliny
Kinaza białkowa A
krótka budowa
2 podj. regulatorowe - podjednostka pseudosubstratowa, blokowanie podjednostki katalitycznej C
2 pod. katalityczne
co rozkłada cAMP
co stymuluje jego rozkład
fosfodiesteraza
on sam
jaki układ reguluje degradacje białek
ubikwityna-proteasom
jedna cząsteczka ubikwityny
endocytoza
wiele cząsteczek ubikwityny
degradacja
Jak zachodzi ubikwitynacja?
E1. aktywacja przy ATP wiązanie z glicyną na C-końcu a -SH enzymu, powstaje produkt pośredni E2. przenoszenie ubikwityny E3. ligazy ubikwitynowe
Degradacja białka ile wymaga reszt ubikwitynowych
4
co decyduje o selektywności procesu ubikwitynacji?
E2 i E3
kiedy enzymy DUB hydrolizują łańcuchy ubikwiktyny?
- po degradacji
- przed - funkcja ochronna
Choroby powiązane z nieprawidłową ubikwitynacją białek
Mukowiscydoza
zespół Liddle’a
*** Lek powiązany z ubikwitynacją przeciwnowotworowy
Velcade - Bortezomib
Funkcja białka SUMO
regulacja innych białek przez wiązanie izopeptydowe
biorą udział w ekspresji, naprawie DNA i metabolizmie,ruchu komórki
Jak przenoszone są hydrofilowe cząsteczki we krwi?
Forma wolna
Jak przenoszone są hydrofobowe cząsteczki we krwi?
Forma związana z białkiem transportowym
Jaka choroba polega na utracie sygnału komórkowego?
Cukrzyca typu I
brak czynności trzustki
W jakiej chorobie sygnał nie dociera do celu
Stwardnienie rozsiane
zniszczenie mieliny
Co dzieje się w cukrzycy typu drugiego
brak odpowiedzi na sygnał insuliny, wysoki poziom glukozy we krwi
Kiedy mamy do czynienia ze zbyt silnym sygnałem?
Udar, niedokrwienie mózgu - uwolnienie dużo glutaminiany, który toksycznie działa i może zabić inne komórki nieobjęte udarem - ekscytotoksyczność
Co leczy się Gleevec?
jak działa?
Przewlekłą białaczkę szpikową
wiąże się z białkiem ABL i zapobiega wiązaniu ATP
Przez co aktywowana jest kinaza tyrozynowa ABL?
czynniki wzrostu
patologicznie białko BCR/ABL prod. przez chromosom Filadelfia
Co stymuluje proliferacje nowotworową?
Białko RAS i raf - protoonkogeny
Białko odpowiedzialne w 2/3 za melanomy
Raf
Co robi szlak TGF beta
hamuje cykl komórkowy
czym są geny kodujące receptory TGF-beta i białka SMAD?
protoonkogeny
Co robią inhibitory kinazy tyrozynowej? przykłady ***
blokują szlaki zależne od EGF w raku płuc
gefitinib
erlotinib
z czego powstaje NO?
z L-argininy i tlenu przy udziale swojej syntezy (NOS)
Co stymuluje uwolnienie NO ze śródbłonka naczyń?
ACh
Jakie jest działanie NO?
zwiększa poziom cGMP
rozkurcz mięśniówki naczyń, zwiększa przepływ krwi
czynny udział w neuroprzekźnictwie
Funkcja CO?
aktywator Cyklady guanylowej, rozszerza naczynia krwionośne