wirusy Flashcards
enzymy wirusa
-proteaza
-odwrotna transkryptaza
-replikaza
-czynniki trankskrypcyjne
-bialka interferujace z odpowiedzia odpornosciowa godpodarza
-startery do replikacji wirusowych kw nuklainowych
wiriony moga zawierac
-trna(rotawirusy)
-poliaminy
-kationy na+,k+,zn,mg
ktore wirusy maja organelle komorkowe
arenawirusy np lassa, junin
podzial wirusow
-oslonkowe (wrazliwe na detergenty dlatego po ekspozycji myjemy rece woda i mydlem do momentu zastopowania krwawienia, spisujemy protokol, pobieramy krew, oceniamy eskpozycje mala/srednia - na miejscu, wysoka - konsultacje u zakaznego)
-bezoslonkowe (maja dluzszy czas przetrwania i sa oporne na srodki dezynfekujace)
powinowactwo pneumotropowe
grypa
powinowactwo dermotropowe
herpes
powinowactwo neurotropowe
wsceiklizna
powinowactwo enterotropowe
jelitowe - wywoluja zak narzadow wewnetrznych
pantropowe
caly organizm - odra,swinka
onkogenne
brodawczak
dna
hsv,vzv,cmv,ebv,hpv,ospra prawdziwa
rna
coxsackie,wzwa,rinowirus,polio,wskieklizna,rozyczka,odra,swinka,rotawirus,hiv,zika,grypa,sarscov2
ortoherpeswirusy latencja podzial +reaktywacja
1.rodzina alfa hsv1, hsv2,vzv - neurony
2.beta - hcmv - kom hematopoetyczen
3.gamma - ebv,hhv8 - limf b
reaktywacja: obnizona odpornosc, hormony, stres, promieniowanie sloneczne, zakazenie innymi patogenami, immunosupresja
ludzki wirus opryszczki - herpes simplex hsv1/2
-wnika przez blone sluzowa/uszkodzona skore
-zakazenie przez kontakt bezposredni, zakazenia okoloporodowe!
-wylega sie 1-26dni (zwykle 6-8)
hsv1 - zak w dziecinstwie
hsv2- kotnakty seksualne
zakzenie hsv1 nie chroni przed hsv2
objawy HSV - opryszczka blon sluzowych gardla
ZAK PIERWOTNE
OPRYSZCZAK BLON SLUZOWYCH I JAMY USTNEJ/GARDLA
- ostre zap blony sluz dziasel i jamy ustnej (male dzieci, dorosli rzadko) - nagly poczatek, wysoka goraczka, zle samopocczucie, jadlowstret, obrzek, bolesnosc, bolesne pechrzyki/owrzodzenia, powiekszenie wezlow chlonnych
-ostre zap gardla i migdalkow podniebiennych (dorosli hsv1, mozliwe hsv2) - towarzyszace zmiany na narzdach plsciowych, goraczka, bol glowy, zle samopoczucie, pecherzyki pekajace, nadzerki szare i owrzodzenia
-ZAK NAWROTOWE
-opryszczka wargowa (hsv1, rzadziej hsv2) - nawroty 2xroku (nawet co miesiac)
opryszczak narzadow plsciowychhsv
ZAK PIERWOTNE
-ciezki przebieg czesto -hsv1/hsv2
-goraczka, bol glowy i miesni
-u facetow pecherzyki na praciu mosznie, wewnetrznej powierzchni ud
-u bab pecherzyki na warach sromowych, kroczu, wewnetrzenj powierzchni ud, w pochwie, szyjce macicy, odbytnicy
-bol i wydzielina sluzowa z cewki, pochwy, powiekszenie wezlow chlonnych, zab oddawania moczu, ostre zap gardla
ZAK NAWROTOWE
-glownie hsv2 , lagodny/skapoobjawowe
-objawy zwiastunowe
-wykwity pecherzykowe na wargach sromwych, na krocczu - bolesne, na praciu - niebolesne
opryszczka skory hsv
-wykwity poza twarza i anrzadami pł wystepuja rzadko
-ZANOKCICA OPRYSZCZKOWA - czesto u medykow bez rekawiczek, nagly poczatek, rumien, bol i pecherzyko krosty na opuszczkach palcow
-OPRYSZCZKA ZAPASNIKOW - u sportowcow w dyscyplinach kontaktowych
-WYPRYSK OPRYSZCZKOWY - chorzy na atopowe zap skory, osutka pecherzykowa, znaczne nasilenie zmian –>zagrozenia zycia
OPRYSZCZAK ANRZADU WZROKU hsv
-wykwity na spojowce,rogowce
-bliznowacenie rogowki —utrata wzroku
-pecherzyki na powiekach
OPRYSZCZKOWE ZAP MOZGU
-po udarze/uszkodzenie bariery krew-mozg
-czynnik ryzyka: leczenie natalizumabem (SM)
-przebieg z zaburzeniami swiadomosci, afazja, dgrgawkami, zmiany osobowsci, zburzenia funkcji poznawczych
OPRYSZCZKOWE ZAP OPON MOZGOWO-RDZENIOWCYH (hsv2)
diagno HSV1/2 + leczeni +powiklaniae
-obraz kliniczny
-identyfikacja:
1.izolacja hsv w hodolwi
2.wykrywanie dna hsv
3.serologia
leczenie:
acyklowir, walacyklowir
p/goraczkowe, p/bolowe jak trzeba
powiklania:
-wtorne bakteryjne/grzybicze zak wykwitow, zak rozsiane (przelyk, oun, pluca, stawy itp)
-zak noworodkow to najczesciej pecherze rozsiane na skorze (rzadko ciezkie ale tez moga byc)
brak szczepien
TORCH
zak wrodzone
1.toxoplasma gondii
2.others: kila, ospa wietrzna, parwowirus b19, grypa, odra, swinka, hiv, ksztusiec, chlamydioza
3.rubella
4.cmv - czesty
5. herpex simplex - czesty
ospa wietrzna vzv
-wrota zak: gorne drogi oddech, spojowki
-wysoka zakaznosc
-droga przenoszenia: kropelkowa, kontakt bezposredni, lozysko
OSPA WIETRZNA
bez pbjawow rzadko, po szczepionce lagodnie
objawy zwiastunowe:
-grypopodbne - goraczak,stan podgoraczkowy, zle samopoczucie, bol glowy i miesni, przemijajace zaczerwienienie skory, bol brzucha, biegunka
osutka pecherzykowa:
-swedzi, plamki, grudki z plynem przezroczystym/metnym
-krostki zasychaja i odpadaja
-blizny
-goraczka, powiekszenie wezlow, zap ghardla
-przy uposledzonej odpornosci - wykwity krwotoczne (obraz gwiazdzistego nieba)
rozpoznanie ospy:
-objawy i wywiad
-identyfikacja:
1.bad ser nie nadaja sie do szybkiej diagno
2.osoby zaszczepione: IgM lub 4 wzrost IGg; igg cale zycie
3.PCR - wirusowe DNA VZV
4.antygeny VZV - immunofluoerescencja bezposrednia/zeskrobiny z dna pecherzyka
leczenie: objawowe, codzienna kapiel, powiklane, ciezki przebieg - acyklowir, lek p/goraczkowe,p/bolowe,p/swiadowe
powiklania:
-wtorne bakteryjne zak wykwitow - ropnie, ropowica, posocznica, blizny, ropne zap skory
-zap pluc
-neurologiczne -zap mozdzku, zomr
-zmiany na rogowce - uposledzenie wzroku
-jak ktos jest w grupie ryzyka to gorszy przebieb
zapobiegania:
-szczepienia ochronne
-izolacja chorych
polpasiec vzv
-wrota zak: gorne drogi oddech, spojowki
-wysoka zakaznosc
-droga przenoszenia: kropelkowa, kontakt bezposredni, lozysko
objawy zwiastunowe:
-bol w obrebie jednego dermatonu
-bol ciagly, przerywany, czesty, sporadycczny, piekacy, klujacy, wzywalany przez dotyk
-swiad skory, mrowienie
-3/4dni przed wykrwitami skornymi objawy zwiastunowe
-goraczka, stan podgoraczkowy, zle samopoczucie, bol glowy
osutka w obrebie dermatonu:
-wykwity w skupiskach w obszarze unerwionym przez galezie nerwow
-rzadkie zmiany w obrebie konczyn
-czasem niedowlad
postacie:
-oczny
-uszny
-rozsiany - wykwity na obszarze > 2 dermatony, czasem cala skora z zap pluc, watroby i mozgu
-nawracajacy - moze wskazywac na nowtwor zlosliwy lub zab odpornosci
leczenie: acyklowir, walacyklowir
osoby z immunosupresja - szpital
szczepionki przeciw polspascowi
-shingrix
-zostavax nie ma ich w pl lol
CMV cytomegalia
-widac go w mikrooskopie
-droga przenoszenia: kropelkowa, plciowa, krwiopochodna, wertykalna (wewnatrzmaciczne, porod, karmieniapiersia)
-czynniki ryzyka: -kontakt z osoba zakazona ktore wydalaja wirusa - domowe, seksualna, przeszczepienie kom krwiotworczych/narzadu os odob z cmv, chorzy z aids
objawy:
-immunokompetetni : bezobjawowo, mononukleoza, goraczka, zmeczenie, zap i powiekszenie wezlow chlonnych, zap gardla i migdalkow, powiekszenie watroby i sledziony
-mononukloeza zakazna - najczestsza postac, lagodniejszy przebieg od ebv
bezobjawowa/lagodne - jak grypa
rzadko powiekszenie sledziony
zap migadlkow
wezly lekkie powiekszenie
-bezobjawowa wiremia: czesto u osob po przeszczepie markery zak: DNA CMV lub antygen pp65, moga wyprzedzac postac narzadowa zakazenia
-zespol cmv: po chemioterapii
wiremia z goraczka
zle samopoczucie,oslabienie
bol miesni is tawow
neutropenia
malopltkowosc
aminotransferazy w gore
-zak przewodu pokarm
mala wiremia/niewykrywalna
-goraczka, bol brzucha, biegunka -czasem krwista
-u osob z nieswoista chorba zap jelit - jak zaostrzenie ibd
-zap watroby
-zap pluc - najczesciej u biorcow pluc i kom krwiotworczych:kaszel, dusznosc, wiremia mala/niewykrywalna
-zap siatkowki: objaw pizzy na dnie oka, rozlegle zap siatkowki z zoltymi wysiekami i krwotokami naczyniowymi –slepoty
-manifestacje naurologiczne: zap mozgu, zespol guillaina i barrego, zespol hornera, neuropatia, porazenie nerwow
-inne: zap miesnia sercowego i osierdzia, zap trzustki, zap nerek, ZUM
diagno:
-serodiagnostyka
-RT-PCR
ludzki herpeswirus 6,7,8 HHV
-zrodlo zak: ludzie - zakazone bezobjawowo, utajenie
-droga przenoszenia: kropelkowa - czesto w dziecinstwie, seksualna, rzeczy skazone wydzielinami i wydalinami - choroba brudnych rak
-ciezkie zachorowania u osob w pierwszych kilku dniach zycia, starsze osoby, z zaburzeniami odpornosci
adenowirusy
-lagodne zak ukl oddech, pokarm, moczowego i narzadu wzroku
-niebezpieczen dla noworodkow i osob z uposledzona odpornoscia
-zak najczesciej droga kropelkowa i fekalno oralna
wrota zak: blony sluzowe drog oddech, przewod pokarm, spojowki i rogowki
-jak sie przebedzie zakazenie to mamy odpornosc na dany jeden serootyp, na inne nie
-ZAK UKL ODDECH:
1.ostry zespol grypopodobny -goraczak, niezyt nosa, bol gardla/glowy - najczesciej u dzieci/niemowlat, moze przypominac ksztusiec
2.zap gardla i migdalkow zwykle z goraczak
3.zap ucha srdokowego - u niemowlat
4.zap pluc -dzeci, noworodki, niemowleta
5.ostra choroba oddechowa rekrutow - mlodzi dorosli, goraczka, bol gardla, kaszel, zle samopoczucie, przekrwienie blony sluz nosa, czasem zap pluc
ZAK OKA
-glownie po 12 rż
-nagmienne zap spojowek i rogowki - zima, zaczerwienie spojowek, swiatlowstret, lzawienie, piecenie, skurcz powiek, powiekszenie i tkliwosc wezlow
-przewlekle zap spojowek
-pecherzykowe zap spojowek
-goraczka spojowkowo - gardlowa (goraczak z zap gardla/spojowek) u dzieci najczesciej - tzw basenowe zap spojowek
-ZAK PRZEW POKARM:
ostra biegunka, zap zoladka, jelit
-ZAK DROG MOCZOWO PLCIOWCYH
-krwotoczen zap pecherza moczowego
-bezgoraczki, git cisnienie tetnicze
-ostre zap cewki moczowej
-zap nerek u osob w immunosupresji
-ZAK UKL NERWOWEGO
zap opon MR, mozgu
diagno:
-obraz kliniczny
-wymaz z gardla, spojowek, ofbytu, kal i mocz - immunochromatografia
-serologia:
-antygeny w kale przez immunoenzymatyczen testy lub aglutynacji lateksowej
-immunofluorescencja
-metody molekularne - identyfikacja typu wirusa
leczenie:
-w ciezkich przebiegach: cydofowir, brincidofowir
-obowiazek zglaszania do psse
-nie ma szczepienia
adnowirusy u osob z uposledzona odpornoscia
-osoby po przeszczepie:
zak obejmuja przeszczepiony narzad
-osoby po przeszczepienie komorek krwiotworczych: najczesciej ciezkie zak ukl oddechowego, jelita grubego, watroby, pecherza
-AIDS
parwowrirusy
-powazne zak u niemowlat, malych dzieci, z uposledzona odpornoscia
-zak drog oddech, nudnosci, wymioty, biegunka
erythrowirus b19 - parwowirus autonomiczny
-drogi zak: kropelkowa, przez krew i produkty krwiopochodne, lozysko
-zdrowi ludzie przebieg b/objawowy, lagodne przeziebienie
-objawowe:: rumien zakazny lub zespol grudkowo - krwotoczny “rekawiczek i skarpetek”
ZESPOL GRUDKOWO-KRWOTOCZNY
-objawy zwiastunowe: goraczka, brak laknienia, bol stawow
-osutka i zmiany skorne - obrzek i rumien dloni, i stop z wybrocznyami i plamica krwotoczna
-wykwity na bl sluzowej jamy sutnej
rozpozanie:
-wykrywanie Ab IgM (utrzymuja sie ok 3 miechy)
-Igg w 2 tyg zak pojawiaja i wiele alt sa obecne
-wykrywanie DNA B19 we krwi/szpiku u chorych z uposledzeniem odp - zwykle falszywie ujemny
brak leczenia ew p/goraczkowe
poliomawirusy
MCV, MCPyV - merkel cell polyomavirus
-wirus dermatotropowy - rak skory
-agresywny
-atakuje kom merkla (czuciowe) - ceblki wlosow
-latwe przenoszenie sie przez kontakt bezposredni
-transmisja droga oddechowa i pokarmowa
JC:
-rzadko objawowy
-u obnozonej odpornosci: leukoencefalopatia, ciezka choroba demienilizacyjna
BK: tak jak jc + przewezenia cewki moccz, zap nerek i pecherza
papilomawirusy
HPV - brodawczak ludzki
zakazenie bezobjawowe, skapoobjawowe
-lagodne zmiany naskorka, blon sluzowych
-przednowotworowe zmiany okolic narzdow plciowych
-nowotworowe zmiany szyjki macicy i odbytu
-rozwoj raka szyjki macicy i sromu—-HPV 16,18, 31, 33,35,45,52,58
-dysplazje klykciny konczyste, brodawki-6,11
diagno:
PCR, RT-PCR
leczenie; zachowawcze i chirurgiczne
