week 9 HC1 vitamines en deficiënties Flashcards
wat zijn de energiecomponenten en wat zijn de essentiële componenten in het lichaam?
energiecomponent
- koolhydraten
- eiwitten
- vetten
essentiële componenten
- sommige aminozuren
- sommige vetzuren
- vitamines
- mineralen
- vezels
wat houdt de biologische waarde van een voedingseiwit in?
(bepaald door de essentiële aminozuren); hoog wanneer alle essentiële aminozuren aanwezig zijn in de onderlinge verhouding nodig voor de mens.
wat zijn PUFA, en welke kunnen we wel- en niet maken?
- poly onverzadigde vetzuren
- omega 3- en 6 kunnen we niet maken, omega-9 wel
- cijfer staat voor de eerste onverzadigdheid
waarin zit Omega-3 (PUFA), wat gebeurt er bij een deficiëntie?
- visolie en walnoten
- hersenfunctie en visus (zicht)
- stimuleert niet tot obesitas
waarin zit Omega-6 (PUFA), wat gebeurt er bij een deficiëntie?
- plantenolie
- arachidonzuur
- ontsteking, plaatjesaggregatie, vasodilatatie, partus(uitdrijven van foetus)
waarin zitten Mono-onverzadigde vetzuren (MUFA), wat gebeurt er bij een deficiëntie?
- olijfolie
- oliezuur
- membraan
waarin zitten Verzadigde vetzuren (SFA)?
- dierlijk vet
- palmitinezuur
- stearinezuur
- stimuleert obesitas, dyslipidemie,
waarin zit trans-vetzuur (ook onverzadigd, maar trans ipv cis)?
- margarine; koekjes
- verhoogd risico op atherosclerose
wat zijn voedingsvezels?
- plantenmateriaal dat niet kan worden verteerd in de darm door humane enzymen
- vooral aanwezig in celwanden van zaden, wortels, bladgroente en fruit
- fermenteerbare en niet-fermenteerbare vezels
wat zijn de functies van voedingsvezels?
- vertraagd vertering voedsel
verlengt verzadigingsgevoel - binding water en water opgeloste stoffen
verlaagt glycemische index - binding galzure zouten
verlaagt LDL cholesterol - activering darmperistaltiek
bevordert stoelgang - buffering darm pH en bevordering darmflora
verlaagt risico colorectaal kanker
wat zijn Mineralen en welke heb je?
- ongeveer 3% lichaamsgewicht
- macromineralen: Mg2+, Ca2+, Pi, K+, Na+, Cl-, zwavelionen
- spoorelementen: Fe2+, F-, I-, Cu+/2+, Zn2+, Co2+, Mn2+, Cr3+, seleenionen
welk onderscheid kun je maken in Vitamines?
- vetoplosbaar: A, D, E, K
- wateroplosbaar: B1, B2, B3, B5, B6, biotine (B8), foliumzuur, B12, C
- vitaminen B rol in de energiehuishouding (behalve B11 en B12, bloedcelvorming)
wat zijn de co-enzymen en bijbehorende functie van de vitamines B1, B2, B3, B5, B6, biotine (B8), foliumzuur en B12?
- B1 (thiamine)
thiaminepyrofosfaat
aldehyde groep transfer - B2
FAD
elektronenpaar transfer - B3
NAD+; NADP+
elektronenpaar transfer - B5
Co-enzym A
acylgroep transfer - B6
pyridoxaalfosfaat
aminogroep transfer - B8 (biotine)
biocytine
carboxylgroep transfer - B11 (foliumzuur)
tetrahydrofolaat (THP)
mono-C groep transfer - B12
cobalamine
alkylgroep transfer
wat is de rol- en additionele functie van de vitamines A (retinol), C (ascorbaat), D (cholecalciferol), E (tocopherol), K (menadion)?
- A (retinol)
ligand transcriptiefactor
visus - C (ascorbaat)
collageen synthese
antioxidant - D (cholecalciferol)
ligand transcriptiefactor
bot synthese, ontstekingen - E (tocopherol)
antioxidant - K (menadion)
gamma-carboxylering
wat voor vitamine is Vitamine A en waar kan dit tot leiden?
teratogeen m.n. 3-5 weken zwangerschap en kan leiden tot: craniofaciale afwijkingen, hazenlip, hydrocephaly, spontane abortus
- isotretinoïne: geneesmiddel bij ernstige acne. Tussen 1982 en 1987
wat zijn de symptomen van deficiënties van water-oplosbare vitamines (B1, B2, B3, B5, B6, biotine (B8), B12)?
Dermatitis
glossitis (tongontsteking)
cheilitis (ontstekingen aan de mondhoeken)
vermoeidheid
Diarree
perifere neuropathie
Depressiviteit
verminderde spier coördinatie
verwardheid
welke twee vormen van Vitamine B1 deficiëntie heb je en wat is het verschil in symptomen?
Beriberi: eenzijdige (witte) rijst voeding
- spierzwakte
- ataxie
- perifere neuropathie
- oogspierverlamming
- nystagmus
- geheugenproblemen
Wernicke-Korsakoff syndroom: alcoholisme
- oogspierverlamming
- desoriëntatie
- extreme geheugen problemen
- coma/dood
Beriberi: chronische thiaminedeficiëntie (B1 = thiamine); wat zijn de twee types klinische syndromen kunnen ontstaan die elkaar overlappen?
- “natte” beriberi
vergroot hart, tachycardia, decompensatio cordis, oedeem, ascites, lactaatacidose - “droge” beriberi
polyneuritis, motorische en sensorische dysfunctie van de extremiteiten, verlies van oogcoördinatie
waardoor kan een anemie (bleke slijmvliezen, minder RBCs, normaal bloedbeeld) ontstaan?
- tekort vitamine B12 (vlees, lever, melk) of foliumzuur (bladgroente)
- tekort vitamine E (bladgroente, plantenolie)
- tekort ijzer (vlees)
