week 8 hc Flashcards
Geef 3 punten waarop hematologische ziekten worden ingedeeld
- Cellijn (myeloid/lymatisch)
- Betrokken orgaan (beenmerg, lymfeklier, milt of lever)
- Ontstaan van symptomen (acuut/chronisch)
Wat is een voorstadium van aml?
myelodysplasie
Welke 3 type ziektebeelden bevat MPN
- Essentiele Trombocytose (megakariocyten lijn)
- Polycythemia Vera (erythoide lijn)
- Myelofibrose (myeloide lijn)
Wat is er afwijkend bij een multipel myleoom?
immunoglobuline productie
waaruit bestaat de therapie van AML?
- twee chemokuren, gevolgd door evt een targeted therapie tegen specifieke mutaties
- 3de therapie (chemo, allo of auto SCT) ; afhankelijk van prognostische factoren
Welke 3 type prognostische factoren zijn er?
ziekte gebonden: dmv cytomorfologie en moleculaire diagnostiek
patient gebonden: leeftijd en co-morbiditeiten
therapie gerelateerde factoren: respons (CR) en minimale residuale ziekte (MRD, door blasten te tellen)
Hoeveel % van AML patienten heft een cytogenetische afwijking?
50% (overige 50% heeft moleculaire afwijking)
Wat voor therapie krijgt een MRD + patient?
patient krijgt intensievere behandeling -> allo SCT
wat voor aandoening is MDS
MDS is een clonale aandoening van hematopoietische stam/progenitorcellen gekenmerkt door ineffectieve hematopoiese (cytopenie) en neiging tot leukemische evolutie
wat voor beeld geeft MDS
hypercellulair, vormafwijkingen in rode bloedcellen, blasten aanwezig
wat zijn de 3 criteria voor MDS
- Beenmerg celrijk
- Dysplastische afwijkingen in erytropoiese
- Cytogenetische afwijking
geef een klinische presentatie van mds
- Vermoeidheid en/of kortademigheid -> t.g.v. anemie
- Terugkerende (opportunistische) infecties -> t.g.v. neutropenie
- Bloedingsneigingen -> t.g.v. trombocytopenie
hoe stel je de diagnose mds
met beenmerg morfologie en flowcytometrie
geef de definitie van dysplasie
> 10% verandering in bloedcel uiterlijk in minimaal 1 cellijn
hoeveel % blasteen geeft mds, en aml
tussen 5-20% mds en hoger dan 20% geeft aml
hoeveel % van mds patienten hebben een afwijking in de karyotype
60%
welke chromosomale afwijking geeft slechte prognose, en welke goede prognose?
- Chromosoom -7 -> slechte prognose
- Deletie van chromosoom 5 -> goede prognose
hoe ontstaan de genetische afwijkingen in HSC
- sporadisch
- erfelijke factoren
- expositie carcinogenen
bij % procent worden er mutaties gedetecteerd
90%
hoe wordt epigenetische genetica gereguleerd?
dna methylering en histon acetylering
welke epigenetische regulatie is mis bij MDS
Bij MDS is er hypermethylering van CG eilanden -> genen komen uit te staan -> silencing van tumorsupressorgen p53 -> geen dna herstel -> genetische afwijkingen -> maligniteit
wat is behandeling mds
-laag risico: supportive care en imuunsupressieve therapie
-hoog risico: chemo of azathydine (hypomethylerend effect) + allo sct als curatie
waarop is MDS overleving op gebaseerd
IPSS-R score (bepaalt ook behandeling)
bij welke ziekte is de hoeveelheid blasten belangrijk voor de prognose?
- Bij MDS is de hoeveelheid blasten WEL belangrijk voor de prognose, bij AML niet
wat is beemergdepressie
verminderde aanmaak van bloedcellen
wat zijn de gevolgen van beenmergdepressie
-Tekort aan erytrocyten: anemie -> moe, bleek, pob, kortademig, hartkloppingen, duizeligheid, klachten passend bij hartfalen
-Tekort aan leucocyten: leucopenie -> minder weerstand
-Tekort aan trombocyten: trombopenie -> bloedingsneigingen in het lichaam
hoe kun je behandelen tegen de gevolgen van beenmergdepressie?
met supportive care:
- anemie: bloedtransfusie, ery/fe/vitamines
-Leukopenie: granulocytentransfusie, G-CSF en SDD-profylaxe
-Trombopenie: trombocytentransfusie en TPO
wat is de universele donor en ontvanger
- O negatief is de universele donor en AB positief de universele ontvanger
hoeveel hb stijging krijg je per per eenheid getransfundeerd erytrocytenconcentraat
- Per eenheid getransfundeerd erytrocytenconcentraat stijgt het Hb 0.5 – 0.7 mmol/L
- hoeveel stijging krijg je per eenheid getransfundeerd trombocytenconcentraat
er is over het algemeen een stijging van 30-50x109/L trombocyten
waar is indicatie bloedtransfusie afhankelijk van
tijd ontstaan, leeftijd, co-morbiditeit en klachten
waar is indicatie trombocytentransfusie afhankelijk van
aantal bloedplaatjes, ingreep en klachten
wanneer spreek je van leukopenie
- Verhoogde infectiegevoeligheid voor bacteriele infecties indien neutro’s <0,5 x109/L
- therapie: antibiotica profylaxe