week 13 hc Flashcards
wat zijn farmacologische voorwaarden
-werking/bijwerking
-toediening/dosering
wat houdt farmacodynamiek in
- wat het medicijn doet met het lichaam
- hiervoor stof ontwikkelen met genoeg specificiteit met
voldoende therapeutische bandbreedte (dosering met werking en bijwerking moet ver van elkaar liggen)
welke type bindingsplaatsen zijn er
klassiek: receptoren en enzymen (tyrosinekinases), ionkanalen en transport eiwitten
ongewoon: cytoskelet, dna/rna
welke type chemische identiteiten zijn er
klassiek; small molecules = goede opname (oraal) wisselend specificiteit
RNA: vaccin of aso = slechte opname (intraveneus), hoge specificiteit
antibodies = matige opname (subcutaan, intraveneus), specificiteit hoog
wat zijn voorbeeld medicaties (oncologie)
receptoren
Hormonen: medroxyprogesteron
Tyrosine kinase receptor antagonisten (TKI): Sunitinib
enzymen
topo-isomerase remmers (topotecan)
Bcr-Abl kinase inhibitor (Imatinib)
cytoskelet: paclitaxel
DNA: cisplatin
wat is farmakinetiek
- wat het lichaam doet met medicijn
- eigenschappen: opname, biologische beschikbaarheid, halfwaardetijd
wat zijn organisatorische factoren
industrie: biochemische expertise, financien
kliniek: klinische expertise, volksgezondheid
wat zijn small molecules
medicijnen met lange halfwaardetijd, die goed worden opgenomen in het lichaam
wat zijn de stappen van geneesmiddelenontwikkeling
-therapeutisch concept: soort ziekte
-target selection: identificeren bindingsplaatsen
-target validation: onderzoek met transgene/knock out muizen
-lead finding: duurt 4-5 jaar, small molecules of antibodies testen
-preklinische fase: duurt 4-5 jaar bedoeld voor effectiviteit en toxiciteit van medicijn
wat zijn SCID muizen
muizen met mutatie in DNA reparatie enzym PRKDC ->
immuunsysteem werkt niet goed omdat T en B cellen niet goed rijpen en accepteert humane tumor
wat is de werking van tyrosine kinase remmers
remmen celgroei, stimuleren apoptose, beperken angiogenese
welke factoren hebben invloed op blootstelling medicijn
lichaamsoppervlakte, co-medicatie, leeftijd, lichaamskenmerken, genetische factoren, orgaanfunctie, ziektes
waar staat AUC voor
area under the curve -> blootstelling aan medicijn
welke 2 fasen van metabolisme zijn er
fase 1: oxidatie/reductie door enzym cyp450
fase 2: conjugatie foor UGT
welke interacties zijn er tussen voedeing en medicatie
grapefruit: remt CYP3A4 -> hoger concentratie geneesmiddel -> meer bijwerkingen
roken/st janskruid/kurkuma = verlaging concentratie geneesmiddel
visolie = resistentie tegen chemotherapie
wat is de behandeling voor een melanoom
re-excisie, marge afhankelijk van breslow dikte (dikte melanoom)
wat zijn satellietmetastasen
metastasen rond de primaire tumor
(melanomen kunnen zowel lymfatisch als hematogeen metastaseren)
wat is het doel van SNP (sentinel node procedure)
bepalen prognose en bepalen indicatie adjuvante therapie
aanbeveling: stadium IB en hoger
wat houdt targeted therapy in bij melanomen
50% van melanomen heeft BRAF mutatie -> activerende mutatie (v600e of v600k) -> continue MAPK signaling -> tumorgroei
orale medicatie werkt alleen als BRAF v600 mutatie aanwezig is
wat is de oorzaak van targeted therapy resistentie
activerende mutaties MEK -> toch tumorgroei
oplossing: naast BRAF-inhibitie ook MEK-inhibitie -> langere ziektecontrole en lange overleving
welk imuuncel wordt door imuuntherapie direct beinvloedt
cytotoxische t-cel (cd8+ t-cel)
welke checkpoint inhibitie mogelijkheden zijn er voor melanomen
anti CTLA-4 = ipilimumab
anti pd-1 = nivolumab/pembrolizumab
wat zijn bijwerkingen van imuuntherapie
- auto immuun bijwerkingen
- behandelen met prednison
Waarom zijn de baarmoedermond, de anus en de nasopharynx at risk voor het ontstaan van HPV gerelateerde kanker?
overgang van type epitheel gevoelig voor virus infecties wat kan leiden tot kanker