week 11 hc Flashcards
wat zijn typische gastro-intestinale tumorklachten
obstructie lumen
bloedverlies
wat zijn symptomen van oesofaguscarcinoom/proximale maagcarcinoom
dysfagie, pijn, gewichtsverlies
wat zijn symptomen van maagcarcinoom (niet proximaal)
-minder eetlust
- snel vol gevoel
-misselijkheid en braken
- gewichtsverlies
-pijn
wat zijn meest voorkomende symtomen van colorectaal carcinoom (CRC)
- verander defecatie patroon
-buikpijn
-bloedverlies
wat zijn symptomen pancreascarcinoom
-rugpijn
-gewichtsverlies
-stille icterus
wat zijn symtomen galwegcarcinoom
-icterus, jeuk
-pijn
-minder eetlust
-gewichtsverlies
waar zaaien gastrointestinale tumoren meestal naar uit en welke klachten?
lever: pijn
long: kortademig, bloedopgeven, pijn
minder vaak bot: pijn en zenuwuitval
wat zijn gevolgen van vroege opsporing GI tumoren
- vroeg stadium
- meer kans genezing
-meer kans op weinig invasieve behandeling
hoe stel je diagnose oesophaguscarcinoom en stadieren?
diagnose: gastroscopie met biopt
stadiering: met endo-echografie kijk je naar indringing van muscularis propria
hoe stel je diagnose maagcarcinoom en hoe stadieer je
diagnose: gastroscopie met biopt
stadiering: CT scan
wat is de behandeling van een coloncarcinoom
-operatie (lymfekliermetastasen eerst neoadj chemo)
-m stadium wordt voor de operatie bepaald dmv ct T en N stadia worden na operatie bepaald
wat is de behandeling voor rectumcarcinoom
operatie met neo-adjuvant chemoradiotherapie
TN bepaald met MRI
M bepaald met ct scan
hoe stel je diagnose pancreascarcinoom en hoe stadieren
diagnose: ctscan, endo-echo, operatie
stadieren: ct scan
hoe ziet de overleving van een slokdarmcarcinoom eruit?
slechte dodelijke tumor
meer dan 50% bij presentatie hematogeen gemetastaseed
5 year survival 15% alle patienten
wat zijn alarmsymptomen voor slokdarmkanker
bloed braken, bloed ontlasting, braken, dysfagie, pijn eten, hikken, slechte adem, gewichtsverlies, anemie
welk aanvullend onderzoek bij slokdarmkanker verdenking
gastroscopie en endoscopie
hoe beoordeel je de t stadia
t1 intramucosaal
t2 muscularis propria
t3 door adventitia
t4 ander orgaan
beoordelen beste met endosonografie (EUS) of ct
hoe beoordeel je n stadium
n1 1-2 klieren
n2 3-6 klieren
n3 7 of meer
beoordelen met EUS, ct of pet-ct
hoe beoordeel je metastasen
ct en pet-ct beste manier
hoe heeft stadiering invloed op behandeling
oppervlakige tumor= weghalen mer endoscopie
diepere tumor = curatief
metastasen = palliatief
wat wordt gedaan als curatieve behandeling bij slokdarmkanker
90% patienten krijgt: neoadjuvante chemoradiotherapie gevolgd door slokdarmresectie (mortaliteit en morbiditeit groot)
- niet gedaan bij t4 tumoren, metastasen en niet-operabele patient
welke typen slokdarcarcinomen zijn er
plaveiselcelcaricnoom
adenocarcinoom
melanoom, sarcoom en stromaceltumor
kenmerken PCC slokdarm
-in hele slokdarm
-rf: roken, alcohol, corrosie, radiotherapie, kno tumor en achalasie
kenmerken adenocarcinoom (barret)
- ontstaan door reflux door verminderde werking sfincter
-hierdoor metaplasie van plaveiselcel in slijmbeker cel epitheel
-duidelijk met endoscopie
-distaal dus onder in slokdarm (overgang maag)
-rf: barret, obesitas roken en radiotherapie
wat is de therapie voor hooggradige dysplasie of vroegcarcinomen
-verwijdering met endoscoop
-ablatie (weghalen) barret slijmvlies
wat is de palliatieve behandeling van slokdarmkanker
palliatie als t4, metastasen, niet operabel
-levensverwachting meer dan 3 mnd: radiotherapie
-minder dan 3 mnd: stent
(evt chemo in beide gevallen)
welke 2 contuintieit herstel zijn er voor maagtumoren
optie 1 buismaag
optie 2 coloninterpositie
wat is een transhiatale resectie
operatie via buik en hals
wat is een transthoracale resectie
operatie via buik borst en hals
welke operatie wanneer
oesophagus tumoren: transthoracaal en cervicale naad
hoog mediastinale lymfeklieren: transthoracaal
tumor maag: intrathoracale naad
bestraling bovenste mediastinum: cervicale naad
wat is mortaliteit en morbiditeitskans na oesofagus operatie
50% krijgt postoperatieve complicatie
mortaliteit 5%
wat is er onderzocht in SANO studie
patienten onderzocht die goed reageerden op chemoradiatie die een gastroscopie en petct hebben gehad om operatie te voorkomen
welke nieuwe ontwikkelingen zijn er bij slokdarmkanker
adjuvante immunotherapie
wat zijn de cijfers van crc
15k patienten
grotendeels ouder dan 50
50% stadium 1/2
hoe verloopt diagnostiek van crc
stap 1: diagnose stellen met colonscopie
stap 2: stagering CT bij coloncarcinoom (bij rectumcarcinoom doe je MRI)
hoe behandel je coloncarcinoom
gunstig stadium: lokale resectie (poliepectomie)
ongunstig vanaf stadium 3: operatie en adjuvante chemo
doel = tumor resectie met drainerende lymfeklieren (voorkomen lymfeklierrecidief en stagering)
hoe ziet behandeling eruit van rectumcarcinoom
1 operatie zonder voorbehandelen
2 operatie met neoadjuvante radiotherapie (recidief voorkomen)
3 operatie met neoadjuvante chemoradiotherapie (tumor verkleinen en recidief voorkomen)
welke operatie opties rectumcarcinoom
Tis/t1 = TEM (transanale endoscopisch microchirurgie
t1-t4 = TME (Totale mesorectale excisie, weghalen van rectum met mesorectale vet en lymfeklieren)
wat houdt watch & wait strategie in
t3 tumor follow-up met MRI/scopie
geen rectumresectie nodig of stoma
welke operatie mogelijkheden zijn er voor crc
-LAR
-eindstandig colostoma
-apr
-excenteratie
waar vind je uitzaaingen van colon en rectumcarcinoom
rectum -> longen
colon -> lever en peritoneum
wat is synchroon en metachroon (metastasen)
synchroon: metastasen bij diagnose
metachroon: metasasen later ontwikkeld
hoeveel functionerend leverweefsel moet er over zijn na een leverresectie
resterend functionerend leverweefsel van 20-30%
wat zijn behandelingen voor levermetastasen
-Resectie
-Lokaal ablatieve technieken (RFA, MWA, IRE)
-Stereotactische radiotherapie
-Systemische Chemotherapie (inductie of palliatief)
wat maakt wel/geen verschil in overleving na een leverresectie
Geen verschil
* Colon of rectum primaire tumor
* Synchroon of metachroon
Wel verschil
* Unilateraal of bilobulair
* Grootte
* Aantal metastasen
wat zijn opties als levermetastasen resectie niet mogelijk is
chemotherapie als resectie niet mogelijk is
bij verminderd resterend functionerend leverweefsel (minder dan 20-30%) -> vergroten restvolume van lever dmv v. porta embolisatie
hoe zit het met behandeling longmetasasen
Geen regeneratievermogen net als de lever
Zelfde lokale mogelijkheden als levermetastasen
hoe ontwikkelen peritoneaalmetastasen zich en hoe behandelen
- crc doorgoei in darmwand (hematogene verspreiding)
- behandelen met HIPEC (chemo en operatie)
wat zijn bijwerkingen van chemo
diarree, hand-voet syndroom, ernstige mucositis, polyneuropathie, huidtoxiciteit
wat zijn behandelingen voor niet-curatieve CRC
chemo
doelgerichte therapie
immunotherapie
wat zijn voor en nadelen van palliatief behandelen
nadelen: ziekenhuis opname, bijwerkingen en kosten
voordelen: minder klachten, levensverlenging, QoL
welke doelgerichte therapie is mogelijk voor niet curatief CRC
VEGF-inhibitie: remmen angiogenese
EGFR-inhibitie: remmen angiogenese en proliferatie
BRAF-inhibitie: remmen angiogenese en proliferatie, (BRAF alleen zinvol met EGFR-inhibitor)
welke immunotherapie is beschikbaar (niet curatief crc) en wat is de werking
CLTA4 remmer: ingrijping t-cel en dendritische cel
PD-1 remmer: ingrijping t-cel en tumorcel
werking = imuunsysteem aanzetten -> doden van tumor (vooral werkzaam bij MMR defecte tumoren)
wat is de behandeling voor maagcarcinoom
operatie met voor en na chemo (peri-operatief)
leidt tot betere overlevingswinst, maar geeft toxiciteit en belasting lichaam
wat is de therapie voor niet-curatieve maagcarcinoom
chemotherapie leidt tot extra 6 maanden overleving
wat is de behandeling voor curatief oesofaguscarcinoom
-neoadjuvant chemoradiatie: overlevingswinst, betere passage, minder kans recidief, wel belastend
-operatie
-adjuvant: immunotherapie
wat is de behandeling voor niet-curatieve oesofaguscarcinomen
chemotherapie
uit welke lagen is de huid opgebouwd
- epidermis ( beneden naar boven = stratum basale, spinosum, granulosum, lucidum en corneum)
- dermis
- subcitis
uit welke cellen is de huid opgebouwd
keratinocyten, melanocyten, langerhanscellen
wat ontstaat uit het stratum basale
PCC, BCC en acitische keratosen
wat is de incidentie op huidkanker en waardoor stijging
kans op huidkanker is 25%
stijging incidentie door zoncultuur, sollarium, immunosupressie, surveillance en awareness (vaker langs dokter gaan), vergrijzing, zonnebank
Op welke locatie is de incidentie van het BCC de
afgelopen decennia het hardste gestegen?
romp
welke twee uv stralingen zijn er
uva (indringing tot dermis - gaat dus diep): huidveroudering
uvb (indringing in epidermis - gaat minder diep): huidverdikking, vit D aanmaak
overeenkomsten: pigmentatie, zonnebrand, mutaties, tumor en imuunsuppresie
welke huidkankertypen bestaan er en wat zijn de voorlopers
- Basaalcelcarcinoom (geen voorloper)
- Plaveiselcelcarcoom (actinische keratose en morbus bowen)
- Melanoom (Melanoma in situ, Lentigo maligna, Giant congenitale naevus)
wat is actinische keratose
voorloper PCC (premaligne)
dysplasie onderste laag basaalmembraan
wat is morbus bowen
In situ PCC
Meestal solitair, soms multipel
Kan overal voorkomen ook op slijmvliezen (vaak HPV geassocieerd)
biopt afname als je maligniteit wil uitsluiten
wat is het therapiebeleid voor AK en MB
Lokale destructie:
Cryotherapie
Curettage/electrocoagulatie
Excisie (alleen bij Bowen)
Veldbehandeling:
Efudix crème (5-fluorouracil) -> lokale chemo
Aldara crème (imiquimod) -> immuunmodulator
Fotodynamische therapie (PDT) -> apoptose en necrose
Dermabrasie / Peeling
wat is congenitale melanocytaire neavi (CVN)
- gehele huid bij pasgeborenen gepigmenteerd
- life time risk melanoom is kleiner dan 5%
wat is lentigo maligna
voorloper van melanoom in situ
Mediane leeftijd 70 jaar
Zon blootgestelde huid
Moeilijk klinisch afgrensbaar
diagnose: dermatoscopie en biopt
behandeling: Conventionele excisie met 5mm marge
welk acroniem wordt gebruikt voor beoordeling huidkanker
PROVOKE:
Plaats
Rangschikking
Omvang (aantal en grootte)
Vorm
Omtrek (begrenzing scherp/vaag)
Kleur
Efflorescentie
wat is basaalcel neavus syndroom
BCCs vanaf jonge leeftijd door mutatie PTCH gen
Preventie: Beschermen tegen UV, verbranding en rontgen
wat zijn kenmerken van BCC
Kenmerkend: Glazige, wasachtige, doorschijnende papel, plaque of nodus met glans.
Vaak: centrale ulceratie, verheven blekere rand, teleangiëctasieën, snel bloedend, niet genezend.
Soms: atrofie en onscherpe begrenzing
wat is de H-zone op het gezicht
gehele gezicht zonder wangen en voorhoofd
hoe onderscheid je laag en hoog risico BCC en hoe behandel je
laag risico: superficieel of nodulair, locatie romp, grootte kleiner 2 cm
behandeling met excisie 3 mm marge
hoog risico: sprieterig, micronodulair, h-zone, grootte meer dan 2 cm
behandeling excisie met minimaal 5 mm marge of MOHS
Geen MOHS bij melanomen!!
wat zijn kenmerken van PCC
Kenmerkend: huidkleurige tot erythemateuze plaque/nodus/tumorpijn
Vaak: schilfering (keratose) en centrale ulceratie
omliggende actinische keratosen, snel bloedend, niet genezend
80% PCC hoofd hals gebied (vooral H-zone)
diagnose: biopt en vanaf stadium 3 echo hoofd hals
wat zijn rf voor pcc
UV straling (cumulatief)
Arseen
Roken
Mannen > vrouwen
Huidtype I/II
Immuungecompromiteerd (HVP)
Chronische huidontstekingen (ulcera, lichen sclerosus)
wat is xeroderma pigmentosum
autosomaal rec DNA repair stoornis
wat is therapie voor PCC
-Excisie:
Stadium I 5 mm marge
Stadium II 10 mm marge
-Mohs-chirurgie/micrografisch gecontroleerde chirurgie
-radiotherapie
wanneer wordt er geen MOHS gedaan
inoperabele patient
genoeg ruimte voor normale excisie
melanomen
wat is het doel van een reconstructie
Herstel van functie en/of Herstel van vorm
Minimale donormorbiditeit
-> Verbetering van kwaliteit van leven!
welke units zijn er (esthetisch gezien)
Centrale units
- neus, lippen, oogleden
Perifere units
- wangen, voorhoofd, kin
wat zijn Relaxed skin tension lines
- lijnen die loodrecht op de trekrichting van onderliggende spieren liggen
- Sluiting in de richting van RSTL geeft mooiere littekens , doordat elasticiteit wordt benut
wat zijn indicaties voor lap in het gelaat
indicatie:
-sluiting zal overmatige spanning op de wondranden
geven
- primaire sluiting niet mogelijk
- primaire sluiting zou resulteren in verstoring van
anatomische structuren
wat is indicatie voor z lappen
- Verleggen of verlengen van een litteken of defect
- hoe groter de hoek, hoe meer toename in
lengte (60-60 graden ideaal)
wat zijn principes van aangezichtreconstructie
- reconstrueer units en vul geen gaten
- littekens grenzen units of huidplooien
- verander defect
- kies ideaal donorweefsel
- vervang missend weefsel exact
- stadiering indien nodig
wat zijn principes van lokale lap in t gelaat
- histologisch bewezen radicaliteit
-zoek naar huidoverschot
