Week 5 Flashcards
Een X linked-recessieve ziekte is de spierdystrofie van Duchenne en Becker. Wat stellen deze vormen voor?
- Becker = milde vorm
–> deletie van 3/6/9 basenparen in leesraam –> aminozuurverkorting –> minder functioneel dystrofine eiwit
Draagsters soms last van cardiomyopathie. - Duchenne
–> grotere deletie waardoor leesraamverschuiving –> volledige afwezigheid dystrofine eiwit
S –> beginnend tussen 18 mnd en 4 jr; vervorming/ verkorting spieren/ pezen, verlamming AH spieren, laat lopen, vaak vallen, hartstilstand
Worden niet ouder dan 30 jaar…
Wat is X-inactivatie / lyonisatie?
= in pre blastocyst stadium waarbij willekeurig 1 X-chromosoom per cel geinactiveerd wordt en een barr body wordt.
Op X ligt het XIST-gen wat een RNA streng produceert en een coating om het X chromosoom vormt –> X-inactivatie.
Alle dochtercellen zelfde inactivatie patroon
Aan toppen X ligt pseudo autosomale regio welke aan blijft en overeen komt met toppen Y-chrom. Hier zitten nog functionerende genen in.
–> dus afw aantal X-chrom –> afw n barr bodies en pseudo autosomale regio’s
–> vrouwen dus eig ook altijd mozaiek omdat invloeden beide X-chrom tot uiting komen
Wat is hemofilie voor aandoening?
= X linked recessieve ziekte
(factor Vlll/lX)
> 40% is voldoende voor ongecompliceerde stolling
–> vrouw kan krijgen door ongunstige X inactivatie, de NOVO mutatie, of vader aangedaan en moeder draagster
Wat is IP; incontinentia pigmenti
= X linked dominant; afwijkende huid, tanden, nagels
–> mannen worden een grote blaar behalve als ze 47XXY zijn
–> mutatie zit in NEMO/IKBKG gen –> is eig nodig voor TF act van NF-kappaB –> speelt rol bij immuun- ontstekings- apoptose pathways
–> cellen met gemuteerde X-chrom gaan in hyperproliferatie/apoptose
–> maar gemuteerde X-chrom blijft wel aanwezig in “gezonde” cellen in vorm van barr bodies –> kan actief worden..
Wat heeft de embryo op 8 wkn en wat wordt het hierna?
Heeft een 4-kamerhart, meeste organen en weefsels (meeste afw ontstaan)
Hierna wordt het een foetus –> periode van groei en maturatie; organogenese. Dit is tm 38 wkn want hierna is longrijping
Wat gebeurt er in de 1ste week na de bevruchting?
–> 30h na bevruchting 2 cellen met zona pellucida
–> klievingsdelingen
–> na 3 dgn 16-cellige braamvormige morula
–> na 4/5 dgn blastocyst met trofoblast en embryoblast
–> trofoblast zorgt voor innesteling en uit embyroblast ontstaat embryo en extra embryonale vliezen.
Wat gebeurt er in de 2de week na de bevruchting?
–> zona pellucida verdwijnt
–> 2 lagige kiemschijf bestaande uit ectoderm (epiblast) en endoderm (hypoblast) ontstaat
–> amnionholte vormt extra embryonale huid
–> hypoblast is continu met primitieve dooierzak (vormt extra embryonale darm)
–> primitieve dooierzak is verbonden aan alantois (vormt uitwendige blaas en cloaca; bloedvaten)
–> uit extra embryonale mesoderm ontstaat placenta en navelstreng en hierin ontstaat chorionholte
–> Na tijd verdwijnen chorionholte en dooierzak
–> Amnionholte vormt ruimte rond foetus die gevuld is met vruchtwater; dit weergeeft zwangere vrouw bij echo
Wat gebeurt er in de 3de/4de week na de bevruchting?
–> Gastrulatie; cellen groeien in holte tussen epiblast en hypoblast en vormen derde laag –> medoderm
–> Deze specialisatie vindt plaats vanuit de onderkant embryo (primitiefstreek). Soort mesoderm hangt af van de plaats in primitiefstreek.
–> Op twee plaatsen blijft embryo tweelagig;
- buccofaryngeale membraan (mond- keel
- cloacale membraan (anus-darm/urethra-binnen)
–> craniaal wordt dit neurulatie genoemd: mbv instulping specialiseren cellen in deel epiblast voor primitiefstreek zich tot primitief zenuwstelsel
–> neurale buis wordt hier gevormd uit neurale plaat waarbij epitheliaal verband blijft
–> ook vindt kromming in saggitale vlak plaats doordat buitenzijde embryo harder groeit
–> tijdens kromming ontwikkelt primitieve darm, navelstreng, borst en buikwand
Wat gebeurt er aan het eind van week 4 met de embryo na bevruchting?
–> neurale buis is niet alleen craniaal gesloten maar ook caudaal
–> op dooierzak ontstaan bloedeilandjes/bloedvaatjes
–> Beenknop is zichtbaar, buikwand sluit, structuren in hoofdregio ontwikkelen
(nu echt een mini mensje)
Wat is een situs inversus?
Links;rechts assymetrie –> gespiegelde organen uit md kanaal en vasculair stelsel
Hoe wordt een zijde van het lichaam n de linker kant?
Links cascade begint met draaiende trilharen aan ventrale zijde van knoop v Hensen
–> Lefty 2-genen aan in zijplaat mesoderm
–> Hierdoor wordt dat de linker kant
–> anders krijg je twee keer rechts
Wat zijn de gevolgen als de neurale buis niet sluit?
- Racis ragis (open rug)
- Anencephalie (open hersenen)
- Spina bifida (open wervelkolom)
Wanneer heb je allemaal een SEO en wat kan je hierop zien?
- Na 13 wkn
–> str. afw kunnen gezien worden incl verdikte nekplooien wat kan wijzen op down. - Na 20 wkn
–> optimaal voor beeldvormend oz want verhoudingen vruchtwater; placenta; foetus = 1:1:1
Afw brein, longen, md stelsel later te zien - Na 32 wkn
–> Nu ook longen en md stelsel zichtbaar Kind beweegt al wel meer door botstructuren dus moeilijker in beeld
Waardoor wordt het vruchtwater gevormd?
- Tot w 12 door vliezen
- Tot w 16 door huid
- Vanaf w 16 door nieren wat foetus zelf drinkt en weer uitplast
Wat zijn O van een oligohydramnion?
vruchtwater tekort
- Afw nieren
- Nierfunctiestoornis
- Groeistoornis foetus
- Ondervulling moeder –> placentaire insuf –> verlaagd circulair volume –> bloed vooral naar hersenen ipv nieren
- Bij roken/ hypertensie ook placentaire insuff
Wat zijn de gevolgen van een oligohydramnion?
- Foetus kan minder vruchtwater ademen om longen te laten rijpen
- Later in zwangerschap heeft kindje minder beweeg ruimte –> gewrichten minder beweeglijk..
Hoe kan je de zwangerschapsduur bepalen?
- Kop-stuit meting (12 wkn 8.5 cm)
- Femurlengte
- Schedelomtrek
- Buikomtrek (hoogte lever)
- Bij 16 wkn cerebellum 16 cm diamtr)
Wat doe je bij afwijkingen op een SEO?
Doorverwijzing voor een GUO
Geavanceerd ultrageluid onderzoek
Welke soorten GUO zijn er?
- Type 1
= vrouwen met hoog risico op kind met aangeboren afw dan GUO ipv SEO bij 20 wkn - Type 2
= tijdens zwangerschap verdenking op afw. Hierna kan invasieve diagnostiek uitgevoerd worden. (genetisch)
Wat is omfalocele?
= tot 11/12 wkn verdikking bij navel is fysiologisch –> hernia umbilicalis.
Want darmen hebben in buik te weinig ruimte voor ontwikkeling dus doen dit in de navel.
Hierna is het pathologische en een omfalocele (chrom afw)
Wat is ventriculomegalie?
= cerebrale ventrikels > 10 cm diameter –> te veel vocht –> waterhoofd
O –> infectie, aquaductstenose, aquaductobstructie, cysten, spina bifida; kleine hersenen zakken –> sluiten af
wat is een Polyhydramnion?
Op 30 wkn door de veel vruchtwater nu wel onderscheid tussen handen, voeten, gezicht etc.
O –> DM, slikstoornissen foetus, spierdisfunctie
Wat is een ventrikel septum defect?
Overschot aan vruchtwater
O –> DM, trisomie 21
Wat is een NIPT?
Niet invasieve prenatale screening.
Bevat moederlijk DNA en placentair, dus niet van foetus.
Voor trisomie 13, 18, 21 en nevenbevindingen
–> Trident 1 = combi test
–> Trident 2 = zonder nevenbevindingen
NIPT positief? QF-PCR doen; sneltest om down en edwards pateau syndroom te detecteren
Wanneer kan vlokkentest en vruchtwaterpunctie?
Vlokkentest: 11-14 wkn
–> transabdominaal/ cervicaal
Vruchtwaterpuntie: 15-19 wkn
–> transabdominaal
