Week 4 Flashcards
Wat is de functie van de bekkenbodem?
- Werking als afsluitmechanisme
- Ondersteuning van organen (minder stress op ligamenten)
Door wat wordt de bekkenbodem ondersteund?
- Bekkenbodemspieren
- Endopelviene fascie (bindweefsel ophang systeem aan zijkanten bekkenbodem)
Waar is de bekkenbodem aan opgehangen?
- Dorsaal aan sacrum
- Ventraal aan os ischii
- Lateraal aan lig. sacrospinale
Bij veroudering kan prolaps en incontinentie optreden.
Wat zijn de levels van support van het paracolpium?
= bindweefsel tussen vaginaspieren en blaas/ urinebuis etc.
Level 1 = m. levator ani en sacro uterine ligamenten
Level 2 = fascia pubocervicalis
Level 3 = fascia rectovaginalis
–> belangrijk om in te schatten waar verzakking in zal treden en hoe te behandelen (1/2 het belangrijkst)
Waar komt alle druk op te liggen bij relaxatie/ beschadiging van de bekkenbodemspieren?
Op de ligamenten (neuromusculair) –> schade bindweefsel –> prolaps
- Cystocele = prolaps van blaas
- Enterocele = prolaps van dunne darm
- Rectocele = prolaps van rectum
- Top prolaps = van corpus uteri
Hoe kan je de klachten van een prolaps kwantificeren?
mbv vragenlijsten;
- UDI 6 (urine incontinentie)
- PFIQ (sociale factoren)
Wat zijn verschillende behandelingen van een prolaps?
- Expectatief
- Vroeger pessarium (vag ring tegen verzakking) –> nu alleen bij contra indicatie operatie
- Fysiotherapie voor bekkenbodemspieren
- Operatie mbv lichaamseigen weefsel of Mesh (kunstmatje –> kan zweren)
Wat zijn de risicofactoren van HPV infectie naar een cervix carcinoom?
Roken, andere infecties en gestoorde immuunstatus
Welke diagnostiek doe je bij verdenking op cervix carcinoom bij HPV infectie?
Na afw uitstrijkje met colposcoop (vergrootglas) kijken naar baarmoedermond –> beoordeel afw in weefselovergang –> neem hier evt een biopt van –> cytologie en histologie voor stadiering
Welk aanvullend onderzoek doe je als je een afwijkend uitstrijkje hebt?
Lab; tumormarkers scc (plaveisel) Ca-125 (adeno)
Beeldvormend; PET-CT, MRI, X thorax
Wat zijn CIN ll/lll en B?
Voorstadia van een cervix carcinoom
B –> LLETZ; lis wordt verwarmt en afwijkend weefsel wordt weggebrand
CIN l kan in regressie gaan
Wat zijn behandelingen voor een cervix carcinoom?
- Conisatie = binnenste stuk van cervix wegnemen en randen beoordelen
- Simpele of radicale hysterectomie = verwijdering alleen uterus vs ook eierstokken
- Trachelectomie = verwijdering cervix, parametrium (steunw) en LK in bekken.
–> bij kinderwens en bij T < 2 cm
–> partus moet wel via sectio want cervix krijgt een bandje tegen zwangerschapsverlies - Pelviene lymfadenectomie = alle LK weg
-
Wat doe je bij hoge stadia van cervix carcinoom naast resectie nog meer?
In- en uitwendige radiotherapie (curatief) icm chemo/hyperthermie –> versterkend effect.
Uterus, cervix, bovenste 2/3 vagina, parametria en bekkenbodem worden bestraald.
Hoe werkt brachytherapie bij pt met een cervix carcinoom?
= radiotherapie inwendig met intra uteriene katheter en 2tal ovoiden.
–> na alle bestraling zijn uterus en ovaria niet meer functioneel
Wat zijn beschermende factoren voor een ovarium carcinoom?
- Minder ovulaties
- Zwangerschap
Hoe stel je de diagnose ovariumcarcinoom?
Eerst gynaecologisch oz
–> dan echo
–> dan CT scan
–> Ca -125 meting
–> dan histologie voor def diagnose
Let bij echo op aspecten van laesies;
- cysteus/solide
- uni/multiloculair
- dikte septa
- proliferatie
- ascites
Let bij CT op alle kwadranten
- omentum
- klieren
- kleine bekken
- lever
- longen etc
Markers tumoren
- Ca-125 / CEA
- kiemceltumor; A1FP, hCG, LDH
–> meet dit voor en na behandeling om te meten of deze aanslaat
Metastaseert ovariumcarcinoom goed?
Ja want zit intraperitoneaal (ovaria), heeft exfoliatieve groei en versleping van de tumorcellen mee met de vochtstroom in de buik –> hechten hier aan darmen en lever.
Prognose ovariumcarcinoom is afhankelijk van stadium, radicale chirurgie en mutatiestatus. Wat zijn laag en hoog stadium en B?
- Laag stadium (l en ll)
Vaak toevalsbevinding en stagering is cruciaal en tumorgraad bepaalt prognose
B –> chirurgie met bij onvolledig gestageerde pten adjuvante chemo. Kan op remissie is hoog - Hoog stadium (lll en lV)
Aanwezig tumorweefsel in tubae en buikholte.
Soms aan buitenkant; sister mary joseph nodule = metastase in navel
Soms ook omentum cake = hele omentum overgenomen door tumor zichtbaar mbv radiologisch oz/ laparascopie
B –> debulking chirurgie = zoveel mogelijk tumorweefsel weghalen; hierbij ook adnexen, uterus en omentum weg.
–> ook adjuvante chemo 6 kuren per 3 wkn. Ook weer hoge kans op recidief.
Komt endometriumcarcinoom vaker voor dan ovarium? En in wat voor stadium, O?
Komt vaker voor maar in lager stadium want geeft sneller klachten als bloedverlies
O –> normaal prolif endometrium –> hyperplasie –> maligniteit
–> roken verlaagt de kans want zet oestrogeen sneller om
Wat zijn S, D, B bij endometriumcarcinoom?
S –> post menopauzaal bloedverlies
D –> echo –> biopsie mbv pipelle (flexibel buisje) –> hysteroscopische biopsie (uterus kijken) –> curretage
–> ook bloedoz, Ca-125, transvaginale echo, MRI, CT, genetische analyse (lynch)
B –> laparoscopische hysterectomie = uterus, adnexen (wil geen ovariele hormonen) weg en einde vagina gesloten
Wat is de aanvullende therapie van een endometriumcarcinoom?
= bestraling in- en uitwendig, chemo (weinig), hormoonbehandeling met progestagenen bij kleine tumoren
Seksuologische therapie wordt gegeven via PLISSIT, wat houdt dit in?
- P; permission = structurele aandacht vergroten/ bespreekbaarheid en herkenbare signalen voor patient
- LI; Limitid Info = zorgen/vragen pt in context dd zetten en pt informeten hierover
- SS; Specific Suggestion = gedragsadviezen
- IT; Intensive Therapy = psychotherapie/ gedragstherapie
Wat zijn de fasen van een mannelijke seksuele respons cyclus?
- Verlangen
= erectie van partieel tot volledig en elevatie van testis - Opwinding
= voorvocht uit penis, prostaat/ scrotum/testis vergroot, volledige elevatie testis - Orgasme
= Contracties vas deferens/prostaat/ vesica seminalis/urethra, sluiting interne sphincter naar blaas - Herstel
= erectie verdwijnt, testes dalen, scrotum dunner
Wat zijn de fasen van een vrouwelijke seksuele respons cyclus?
- Verlangen
= labia zwelling, clit vergroot, vaginale lubricatie - Opwinding
= kleurverandering labia, clit vergroot, uterus eleveert, vagina wordt langer - Orgasme
= ritmische contracties vagina, contracties uterus/ bekkenbodemspieren/rectale sphincter - Herstel
= baarmoeder daalt, vagina herstelt
Wat zijn AO bij seksuele disfunctie?
- NPT; meten nachtelijke erecties in REM slaap (n; 3-6x)
- Psychologisch sekslab; vrouw kijkt seksuele filmpjes en doorbloeding vagina wordt gemeten
- IIEF; 15 vrgn over laatste 4 wkn seksualiteit man
- FSFI; 19 vrgn over laatste 4 wkn seksualiteit vrouw
Waar kan een man met erectieklachten op duiden?
= Hart en vaatziekten
vaten slibben dan namelijk dicht waardoor vasodilatatie lastiger gaat.
–> merk je als eerst door verminderde erectie omdat daar de vaten moeten ontspannen.
Hoe werkt een erectie?
In opwindingsfase geeft n. cavernosum NO af –> stimulatie parasympathicus –> relaxatie gladde spierweefsel –> a. cavernosa relaxeert –> sinus cavernosum loopt vol –> venen in wand zwellichaam worden dichtgedrukt –> bloed kan niet weg –> penis stijf
Langer dan 4u? –> pijn –> priapisme
Waar zorgen PDE-5 remmers voor?
Viagra
Zorgen dat erecties langer stand houden
–> dicht houden van venen
–> tegengestelde werking van adrenaline
–> zorgt namelijk voor vasocontrictie waardoor a. cavernosa
niet meer vol kan lopen
Wat is ejaculatio praecox?
= te snel ejaculeren (< 60 sec)
(n; 3-6 min)
Wat zijn de 2 fasen van ejaculatie bij de man en wat gebeurt er?
Emissiefase
–> via n. hypogastricus (symp)
en bekkenbodem spieren (para)
- Secretie; vocht uit vesica seminalis (para)
- Contractie; van vas deferens –> van epididymis naar prostaat (symp)
- Transport; vocht naar urethra post (symp)
- Sluiten; van blaashals (symp)
Expansiefase
–> via n. hypogastricus (symp)
en n. pudendus (som)
- Contractie; van m. bulbospongiosus en m. ischiocavernosus (som)
–> zijn ritmische contracties om ejaculaat naar buiten te krijgen.
Wat is Morbus Peyronie, B?
= verharding in deel van corpus cavernosum (door bijv. mircro trauma) –> littekenweefsel –> zwellichaam rekt niet mee met erectie –> kromming
Ook is doorbloeding minder en afvoer via venen –> dus erectiele disfunctie
B –> PDE-5 remmer, collagenase injectie tegen kromstand, penoplicatie (operatieve injectie), plaque excisie en graft (bindweefsel bij corpora cavernosa wegsnijden + vervangen), plaatsing erectie prothese
Na RALP; operatie prostaatkanker welke probeert zenuwbanen te sparen zijn er toch vaak seksuele disfuncties; welke zijn dat?
- Lager libido
- Erectieklachten door zenuwschade
- Aspermie (droog orgasme) door verwijdering vesica seminalis
- Climacturie door wegnemen prostaat en sphincter insuf
- Anorgasmie
- Veranderd orgasmegevoel door aspermie en verandering bekkenbodem
- Lengteverlies penis
- Pijn door bekkenbodem hypertonie
Wat zijn behandelingen van seksuele disfunctie naast medicatie, lifestyle, glijmiddel etc. ?
- Pelottes = maken van kleinere/ kortere vagina weer breder en langer na cystectomie
- PDE-5 remmer = werkt niet na zenuwbeschadiging want NO kan dan niet vrij komen
- Vacuumpomp met drukring
- Fertiliteitspreservatie = kan met vibrostimulatie of electro ejaculatie
Wat zijn de gevolgen van een dominante persisterende follikel zonder ovulatie, B?
Langdurige oestrogeen expositie –> stimuleren het endometrium sterk –> hierdoor doorbraakbloedingen zichtbaar
–> helder / iets ingevallen / gladwandige follikel
Alles onder de 4 cm is een follikel
B –> progesteron want geen Corpus Luteum dus maakt zelf geen progesteron –> zorgt voor stabilisatie van endometrium.
–> ook ijzertekort wegnemen.
–> op lange termijn de pil
Is een subsereus myoom de oorzaak van bloedverlies?
Nee, zit buiten het endometrium; dus niet in cavum –> niet de oorzaak van bloedverlies
Wat zijn verschillende soorten cysten en B?
- Dominant follikel
- Hemorrhagisch corpus luteum
= gladwandig, in tweede helft cyclus (dan een corpus luteum), is fysiologisch benigne dus volstaat om af te wachten. Geeft geen bloeding - Endometrioom
= homogeen gesluierde, gladwandige cyste (soort zandloper). Wel kans op maligne ontaarding dus jaarslijks checken - Dermoicyste
= gladwandig, inhomogene cyste bestaande uit huidcellen. Bevat ook haren (witte streepjes), tanden, hersen- of schildklierweefsel. Kan benigne / maligne zijn dus jaarlijkse follow up
B –> indien asymptomatisch en geen maligne ontaarding –> expectatief beleid
Hoe ziet een ovariumcarcinoom eruit op een echo en wat zijn de klachten?
Echo –> grillig beeld
Klachten –> buikpijn, ascites, grotere buikomvang, postmenopauzaal, bloedverlies
Waar moet je bij de beoordeling van adnexcysten op letten?
- Post menopauzaal?
- Afmetingen
- Moment in cyclus
Wat is een hydrosalpinx en voor welke klachten zorgt het?
= Afgesloten eileider gevuld met vocht
Klachten –> chronische buikpijn, sub- infertiliteit (kans op EUG)
Wat is een EUG en wat is een alarm symptoom?
= Extra uteriene Graviditeit
Normale uterus, leeg cavum, meestal in tubae door pathologie –> ruptuur van tubae kan plaatsvinden –> bloeding –> kans op overlijden…
Ben alert bij acute buikpijn!
Wat is PCOS?
Eigenlijk PFOS want zijn follikels in de ovaria.
= vergrote hoeveelheid follikels in de ovaria.
Follikels zorgen per definitie niet voor buikpijn.
Cysten wel maar bij PCOS dus geen cysten maar juist follikels
