WEEK 2.1: HC2 - Prins H1 + 2 + 3 Flashcards
Wat zijn de belangrijkste operante principes? (Prins)
- Gedrag is voorspelbaar
- Instrumenteel gedrag kan bestudeerd worden door situaties op zo’n manier in te richten en te veranderen, dat het doelgerichte resultaten tot gevolg heeft
- In klinische praktijk is er sprake van wisselwerking ‘probleemkind’ en directe omgeving
Definitie Instrumenteel gedrag (Prins)
Gedrag dat invloed heeft op de omgeving.
Wat was Skinner zijn mening over gedragsproblemen? (Prins)
(Kinder)gedragsproblemen kunnen niet los worden gezien van omgevingsinvloeden. Daarom moeten de belangrijkste volwassenen ook betrokken worden in behandeling.
Wat is een operante gedragsveranderingstechniek? (Prins)
Operant gedrag heeft invloed op de consequenties van het gedrag. Op die manier kan willekeurig gedrag via het operante leerparadigma in duur, frequentie en vorm veranderd worden.
Wat is een simpele functionele gedragsanalyse? (Prins)
ABC-benadering:
A(ntecedenten): wat gaat er aan het gedrag vooraf?
B(ehavior): wat gebeurt er nu precies?
C(onsequenties): wat volgt er op het gedrag?
Wat is het sleutelelement van alle operante technieken in gedragsveranderingsprogramma’s? (Prins)
Bekrachtiging (reinforcement)
Wat is positieve bekrachtiging? (Prins)
Dit is het proces waarbij gedrag toeneemt wanneer het onmiddellijke gevolg van het gedrag prettig of aangenaam is.
Wat is negatieve bekrachtiging? (Prins)
Het onmiddellijke gevolg wordt als prettig gezien, omdat er iets onaangenaams wordt weggehaald.
Wat is de kern van een optimale interventiestrategie? (Prins)
Positief bekrachtigen van gewenst gedrag.
Vul aan (Prins). Het stimuleren van sociaal gewenste gedragsveranderingen via bekrachtiging gaat vaak samen met …
het afnemen van ongewenste gedragingen.
Wanneer is extrinsieke (materiële) bekrachtiging het beste? (Prins)
Bij vastgelopen opvoedingssituaties. Na het gewenste gedrag volgt dit dan duidelijk en expliciet.
Wat is een manier van extrinsieke beloning? (Prins)
Door tocken economy procedure (TE/puntensysteem). Belangrijk dat kind weet voor welk gedrag het kind punten krijgt. Behaalde punten kunnen worden ingewisseld voor iets materieels.
Wanneer is de effectiviteit van het TE/puntensysteem hoog? (Prins)
Wanneer minimaal elke dag de punten worden ingewisseld. Er moet worden geëvalueerd en er moeten nieuwe gedragingen worden toegevoegd en oude worden verwijderd.
Wat is differentiële bekrachtiging? (Prins)
Nauw onderscheid maken tussen wat wel en niet bekrachtigd moet worden.
Wat zijn de vier manieren voor differentiële bekrachtiging? (Prins)
- Shaping
- Chaining
- Bekrachtiging van onverenigbaar gedrag
- Stimuluscontrole/discriminatieleren
Wat houdt ‘shaping’ in bij differentiële bekrachtiging? (Prins)
Stapsgewijs nieuw gedrag aanleren. Gedragingen die doelgedrag benaderen, worden bekrachtigd en gedragingen die er helemaal niet op lijken, worden genegeerd.
Waarom wordt shaping ook wel successieve approximatie van doelgedrag genoemd? (Prins)
Omdat het gedrag dat moet worden aangeleerd in stukjes verdeeld kan worden, waarna het patroon stap voor stap uitgebreid wordt.
Wat houdt ‘chaining’ in bij differentiële bekrachtiging? (Prins)
Gedrag wordt opgesplitst in kleine stukjes (gedragsschakels). Deze schakels worden aangeleerd tot het gedrag uiteindelijk ineens in zijn geheel kan worden vertoond. Gaat om complexe gedragingen die alleen via alle voorafgaande schakels opnieuw kunnen worden vertoond. Dus beginnen met aanleren van de laatste schakel, dit heeft onmiddellijke bekrachtigende waarde.
Wat levert chaining op? (Prins)
Dat het kind meer voldoening haalt bij het leren van iets.
Wat houdt ‘bekrachtiging van onverenigbaar gedrag’ in bij differentiële bekrachtiging? (Prins)
Bekrachtiging van alternatief gedrag dat niet tegelijk met ongewenst gedrag op kan treden.
Definitie Onverenigbaar bij probleemgedrag (Prins)
Fysieke onmogelijkheid om tegelijkertijd gewenst en ongewenst gedrag te vertonen
Wat houdt ‘stimuluscontrole/discriminatieleren’ in bij differentiële bekrachtiging? (Prins)
Veel gedragsproblemen zijn gerelateerd aan specifieke situaties, omdat het gedrag in sommige situaties wel gewenst kan zijn, maar in andere niet. Als het kind sociaal passend gedrag toont, moet er bekrachtiging plaatsvinden. Hetzelfde gedrag moet in een andere context genegeerd worden, waarbij tegelijk gepast gedrag in die situatie gestimuleerd moet worden.
Wat is ook een vorm van stimuluscontrole? (Prins)
Duidelijk geven van instructies. Als helder en concreet wordt aangegeven wat er verwacht wordt, zal een kind eerder het gewenste gedrag vertonen.
Wat is een operante techniek om gedrag te doen afnemen? (Prins)
Strafprocedures zorgen ervoor dat gedrag in frequentie afneemt, doordat het directe gevolg van het gedrag onaangenaam is.
Vul aan (Prins). Bij een negatieve straf wordt …
Bij een positieve straf wordt…
… er iets aangenaams weggenomen.
… een aversieve stimulus toegevoegd.
Wat houdt uitdoving/negeren in bij de operante techniek om gedrag te doen afnemen? (Prins)
Gedrag neemt af door het achterwege laten van bekrachtiging. Ongewenste gedrag wordt volledig genegeerd om op die manier het gedrag te laten afzwakken. Werkt het beste als daarbij bekrachtiging van het gewenste gedrag plaatsvindt.
Waarom zijn strafprocedures geen eenvoudige methode voor opvoeders? (Prins)
Het probleemgedrag neemt vaak eerst toe. Er is dus minder snel effect.
Wat is de meest kindvriendelijke methode qua operante techniek om gedrag te doen afnemen? (Prins)
Negeren.
Wanneer is negeren geen geschikte methode? (Prins)
Wanneer er sprake is van gevaarlijk gedrag.
Wat houdt Over-correctie in? (Prins)
Wanneer het kind ongewenst gedrag vertoont, wordt hem aangeleerd om dat te herstellen en gewenst gedrag te gaan vertonen.
Wanneer werkt Over-correctie het beste? (Prins)
Wanneer er tegelijkertijd wordt gewerkt met positieve bekrachtiging.
Wat is een voordeel van Over-correctie? (Prins)
Dat het kind leert om gewenst gedrag van ongewenst gedrag te onderscheiden.
Wat is een voorbeeld van Over-correctie? (Prins)
Wanneer een kind vecht om speelgoed te krijgen van een ander kind, kan het meteen worden geleerd te vragen om het speelgoed.
Wat houdt Response cost (RC) in? (Prins)
Het inhouden van beloningen of privileges als straf. Wordt ook wel boete genoemd. Ouders gebruiken dit vaak als dreiging.
Wat is een nadeel van Response cost? (Prins)
Dat problematisch gedrag kan verergeren, omdat ouders geen grenzen kunnen stellen.
Wanneer is Response cost wel effectief? (Prins)
- Wanneer ouders iets kiezen waarover zij controle hebben (zodat zij het leuks ook echt weg kunnen nemen)
- Tijdsduur beperkt is (zodat ze het vol kunnen houden)
- Direct volgt op het ongewenste gedrag.
Wat houdt Time out in? (Prins)
Meest aversieve vorm van straf. Zorgt ervoor dat kinderen die ongewenst gedrag vertonen tijdelijk worden afgezonderd.
Wanneer is Time out pas effectief? (Prins)
Wanneer van tevoren uitgelegd en afgesproken wordt met het kind.
Waarom is time out effectief? (Prins)
Omdat het kind contingent en consequent uit de bekrachtigende situatie wordt verwijderd, volgend op het probleemgedrag.
Wanneer neemt effectiviteit van een time out toe? (Prins)
Wanneer…
- Er een afzonderingsruimte is waar geen bekrachtiging plaatsvindt (kernaspect)
- De time out snel volgt op een ongewenste gedraging
- De time out zo consistent mogelijk wordt toegepast
- De time out zo kort mogelijk duurt
In welke vorm kan worden onderhandeld en kunnen afspraken worden vastgelegd in een contract? (Prins)
Contingency contracting.
Definitie Contingency contracting (Prins)
Hierbij wordt een contract opgesteld tussen de opvoeder en het kind. Over dit contract moet onderhandeling plaatsvinden tussen opvoeder en kind. Wordt vaak toegepast bij oudere kinderen. Ouders moeten eerst leren onderhandelen.
Wat zijn zaken die worden vastgesteld bij contingency contracting? (Prins)
- Doelen voor elkaar; zowel gedrag van kind als opvoeders(doel)gedragingen moeten concreet en observeerbaar zijn
- Beide kanten bereid zijn tot compromissen. Voorwaarden/privileges die beide partijen denken te ontvangen moeten duidelijk zijn tegenover elkaar
- Positief reageren op gewenst gedrag. Bij gebruik puntensysteem bij bekrachtigen moet worden vastgelegd hoe en wanneer er punten verdiend kunnen worden en hoe dat werkt.
- Genuanceerd feedback geven wanneer het doel niet meteen behaald wordt
Definitie Mediatietherapie (Prins)
Het inschakelen van derden -zoals de ouders- bij therapeutische behandeling. Het is een indirecte interventiemethode die gebruik maakt van een intermediair waarbij gedragsproblematiek van het kind wordt aangepakt. Ouders leren operante technieken die het gedrag kunnen beïnvloeden.
Wat zijn de drie stappen in het mediatiemodel? (Prins)
- Erkennen en omschrijven van de hulpvraag
- Analyseren van de functie van de klacht in de context
- Triadisch werkmodel
Wat is een goede basis om grenzen te stellen als effectieve ingreep bij ongewenst gedrag? (Prins)
Nadruk leggen op het gewenste gedrag waardoor er een positief klimaat ontstaat.
Wat is het belangrijkste doel van behandeling op school? (Prins)
Om van de klas een gunstige leeromgeving te maken waar de leerkracht goed les kan geven. Positieve dingen stimuleren.
Wat is het hoofddoel van classroom management? (Prins)
Dat leerlingen zich houden aan de regels in de klas.
Wat is het basale doel van classroom management? (Prins)
Om te zorgen voor een veilig en voorspelbaar schoolklimaat, waarin kinderen zoveel mogelijk aan leren toekomen en gedragsproblemen worden voorkomen.
Definitie Schoolwide positive behavior support (SWPBS; Prins)
Een schoolbrede aanpak, waarbij er uit gedeelde waarden concrete gedragsverwachtingen worden geformuleerd voor de kinderen, die systematisch worden geoefend en bekrachtigd. Puntensysteem. Bij storend gedrag worden er differentiële bekrachtigingen toegepast, met zo min mogelijk aandacht voor het gedrag.
Wat is de driedeling van SWPBS? (Prins)
- Een universele aanpak voor alle leerlingen
- Selectieve interventies voor kinderen met een risico
- Specialistische interventies voor kinderen die ernstige problemen hebben
Wat zijn voorwaarden voor ouders bij het slagen van een behandeling? (Prins)
- Ouders moeten bereid zijn om tijd voor de behandeling vrij te maken
- Ouders moeten niet al te extreem verstrengeld zijn met de problematiek van het kind
Waar richtte gedragstherapeuten zich op bij de eerste echte doorbraak van de gedragstherapie? (Prins)
Behandeling van kinderen met ernstige gedrags- of ontwikkelingsstoornis. Behandeling was gebaseerd op operante conditionering. Terugdringen gedrag of systematisch aanleren van taal.
Hoe zag de ontwikkeling van kindergedragstherapie er uit in de eerste generatie (jaren ‘60 - ‘80)? (Prins)
Vooral gericht op uiterlijk waarneembaar gedrag. Operant en klassieke conditioneringsprincipes waren de basis voor interventies. Introspectie werd afgekeurd. Waarneembaar gedrag in combi met omgevingskenmerken stonden centraal in analyse en behandeling. Sociale leertheorie werd toegevoegd.
Hoe zag de ontwikkeling van kindergedragstherapie er uit in de tweede generatie (jaren ‘80 - ‘90)? (Prins)
Cognities (gedachten of zelfspraak) zijn functionele onderdelen in de gedragsketen, geen bijverschijnselen meer. Opsporen van denkfouten, veranderen van denken en aanleren van specifieke gedachten en gevoelens centraal. Toenemende aandacht infoverwerkingsprocessen.
Hoe zag de ontwikkeling van kindergedragstherapie er uit in de derde generatie (jaren ‘90 - nu)? (Prins)
Nieuwe therapiestromingen (acceptance and commitment therapy, mindfulness based cognitive therapy, dialectische gedragstherapie) doen hun intrede. Richten zich minder op direct veranderen van gedachten en gevoelens, maar meer op functie en context ervan.
Vul in (Prins). In de kindergedragstherapie wordt rekening gehouden met de …(1) van het kind. Problematisch functioneren wordt vanuit een …(2) bekeken.
1: ontwikkeling
2: ontwikkelingsperspectief
Vul in (Prins). Gedragstherapie heeft een …(1) perspectief. Een kind wordt steeds geconfronteerd met weer nieuwe problemen die een goede oplossing vereisen.
1: probleemoplossend
Wat zijn de kenmerken van gedragstherapie bij kinderen en jongeren? (Prins)
- Het ontwikkelingsperspectief
- Samenwerking met de ouders en de context
- Het probleemoplossende proces
- Niet praten, maar doen
- De therapeut heeft een coachende rol
Wat zijn de zeven fasen van het gedragstherapeutisch proces? (Prins)
- Kennismaking.
- Probleeminventarisatie.
- Probleemdefiniëring.
- Behandelingskeuzes.
- Behandeling.
- Evaluatie en afronding.
- Boostersessies en follow-up.