Wcześniactwo Flashcards
Wcześniactwo - definicja
noworodek urodzony przed ukończeniem 37 tyg
Wcześniactwo: podział
późny wcześniak: 34 - 36 t. ć + 6 dni (80%)
istotne wcześniactwo: poród przed ukończeniem 32 t.c.
skrajne wcześniactwo: poród przed ukończeniem 28 tc.
ekstremalne Wcześniactwo: poród przed ukończeniem 25 t.c.
Klasyfikacja noworodków na podstawie urodzeniowej masy ciała:
LBW (low birth weight) < 2500g
VLBW (very low) < 1500g
ELBW (extremely) < 1000g
Wczesne powikłania wcześniactwa: wymienić
- Zaburzenia termoregulacji
- Zaburzenia gospodarki wodno - elektrolitowej
- Zespół zaburzeń oddychania
- Krwawienia wewnątrzczaszkowe
- Przetrwały przewód tętniczy
- Martwicze zapalenie jelit
- Posocznica
Późne powikłania wcześniactwa:
- Dysplazja oskrzelowo - płucna
2. Retinopatia wcześniacza
Skala Ballard
ocena dojrzałości dziecka i określanie jego wieku płodowego
IVH: częstotliwość wśród noworodków w zależności od masy
15-20% u noworodków < 1500g
40-45% u noworodków < 1000g
IVH czynniki ryzyka:
- wcześniactwo !
- zakażenia wewnątrzłonowe
- niedotlenienie wewnątrzmaciczne i okołoporodowe
- zaburzenia wymiany gazowej (hipoksjo, hipo- i hiperkapnia)
- hipotensja, wstrząs, resuscytacja płynowa, stosowanie amin katecholowych
- kwasica oddechowa lub metaboliczna
- zaburzenia krzepnięcia
IVH: stopnie
I - krwawienie w obrębie strefy rozdrodczej
II - <50% światła komory bocznej
III - > 50% światła komory bocznej
IV- krwawienie do miąższu mózgu w okolicy okołokomorowej
Przetrwały przewód tętniczy: kiedy fizjologiczne zamknięcie
do 72h po porodzie -> PDA
PDA: epidemiologia
10-20% wcześniaków, największe ryzyko u tych urodzonych przed 26 tc.
PDA: czynniki ryzyka
- wcześniactwo
- RDS (niedobór surfaktantu)
- hipoksemia
- nadmiar płynów
- brak steroidoterapii prenatalnej
PDA: konsekwencje hemodynamiczne
- przeciek L- P - spadek przepływu systemowego, a wzrost przepływu płucnego
- zmniejszenie przepływu systemowego -> skąpomocz -> kwasica metaboliczna
wzrost przepływu płucnego -> przesiąkanie do pęcherzyków płucnych i nadmierna produkcja śluzu w oskrzelach -> upośledzona wymiana gazowa
PDA: badanie fizykalne
- szmer (zwykle w fazie skurczowej) poniżej lewego obojczyka
- wzmożona akcentacja tonów serca
- tachykardia
- wysokie i chybkie tętno
- trzeszczenia nad płucami
PDA: Leczenie
zachowawcze: inhibitory cyklooksygenazy (COX)
(iv. ibuprofen 3-5 dawek co 24h)
chirurgiczne: podwiązanie przewodu tętniczego
NEC: epidemiologia
1-3/1000
najczęściej gdy < 1500g - 5-7%
- końcowy odc jelita krętego i lub początkowy odc jelita grubego
śmiertelność 15-30%
NEC: czynniki ryzyka
- wcześniactwo (niedojrzałość bariery jelitowej, lokalnych mechanizmów obronnych, małe stężenie sekretoryjnej IgA, zaburzenia motoryki)
- zaburzenia hemodynamiczne
- hipotrofia wewnątrzmaciczna
- choroby serca
- infekcja uogólniona
- niedotlenienie okołoporodowe
- karmienie mieszanką, szczególnie o dużej osmolarności
- kolonizacja przewodu pokarmowego florą patogenną
- stosowanie leków hiperosmolarnych (środki kontrastowe)
- TANEC - transfuzje uzupełniające z krwi zwiększają ryzyko nec
Zapobieganie:
karmienie naturalne !
NEC: patofizjologia
niedokrwienie krezki, najczęściej końcowy odc jelita cienkiego oraz początkowy jelita grubego,
mechanizm zapalny - przerost flory bakteryjnej i kolonizacja patogenną florą + zwiększona przepuszczalność nabłonka jelitowego -> rekacja zapalna w ścianie jelita
NEC: objawy
- najczęściej po 2 tygodniu życia
- zaburzenia tolerancji karmienia (zaleganie treści pokarmowej w żołądku)
- wymioty
- powiększenie obwodu brzuszka
- ew. stolce z krwią
w bad fizykalnym:
- twardy, bolesny, rozdęty brzuszek
- prześwitywanie pętli jelitowych przez powłoki
- po założeniu zgłębnika żołądkowego dużo treści pokarmowej, żółciowej, zielonej lub krwistej
- bezdechy lub wzrost zapotrzebowania na wsparcie oddechowe
- zmniejszenie aktywności dziecka
- bradykardia
- zaburzenia termoregulacji
- ciężki przebieg - wstrząs septyczny
NEC: kryteria Bella
IA podejrzenie NEC
IB podejrzenie NEC ( krew w stolcu)
IIA NEC o łagodnym nasileniu (brak perystaltyki, poziomy płynu w pętlach jelitowych)
IIB - NEC o umiarkowanym nasileniu (kwasica metaboliczna, trombocytopenia, ew konglomerat jelit, wolny płyn w jamie otrzewnowej); obecność powietrza w ścianach jelit (pneumatoza)
IIIA zaawansowany NEC o ciężkim przebiegu (hipotensja, DIC, zaburzenia oddychania, zapalenie otrzewnej)
IIIB zaawansowany NEC z perforacją przewodu (wolne powietrze w jamie otrzewnowej)
NEC: badania diag
RTG i USG
gazometria krwi
morforlogia krwi, obraz białokrwinkowy, białko C reaktywne, układ krzepnięcia
- kwasica metaboliczna
- hiponatremia
- trombocytopenia
NEC: diagnostyka różnicowa
- jałowa perforacja p. pok
- niedrożność smółkowa
- wrodzone wady p. pok
- choroba Hirschprunga
- zapalenie jelit o etiologii bakteryjnej lub wirusowej
- alergia na bialko mleka krowiego
NEC: leczenie
I i II - zgłębnik dożołądkowy i okresowe opróżnianie żołądka, żywienie pozajelitowe, antybiotyki (jeśli gronkowce to wankomycyna), leczenie zaburzeń oddychania, kwasicy itp
lecz. chirurgiczne: laparotomia usunięcie zmienionego martwiczo jelita lub czasowy drenaż otrzewnowy.
Bezwględne wskazanie do chirurgii: PERFORACJA
Zespół zaburzeń oddychania (RDS): definicja
zespół objawów od urodzenia do 28 dnia życia
- głównie u noworodków urodzonych przedwcześnie
RDS: epidemiologia
28 tc - 80%
30 tc - 60%
32 tc 25%
RDS: czynniki ryzyka
- poród przedwczesny
- płeć męska 1,5:1
- niedotlenienie okołoporodowe
- cukrzyca u matki
- ciąża wielopłodowa
RDS: przyczyny i mechanizm
- niedobór surfaktantu - zapadanie pęcherzyków płucnych -> niedodma -> utrudniona wymiana gazowa -> niedotlenienie -> uszkodzenie naczyń płucnych -> powstawanie błon szklistych…
RDS: działanie surfaktantu
- obniża napięcie pęcherzyków płucnych
- zwiększanie podatności płuc
- stabilizacja pęcherzyków płucnych i oskrzelików końcowych
- zmniejszanie wysiłku oddechowego
- interakcja z makrofagami poprzez aktywację fagocytozy
RDS: objawy
- zaburzenia oddychania w pierwszych minutach życia
- sinica dystalnych części ciała
- stękanie wydechowe (zamykanie nagłośni)
- objawy niewydolności wg skali Silvermana (wciąganie międzyżebrzy, zapadanie się mostka, poruszanie skrzydełkami nosa)
RDS: diagnostyka
- obraz kliniczny
- RTG kl. piersiowej
- gazometria krwi tętniczej:
- hiperkapnia PaCO2 > 60 mmHg
- hipoksemia PaO2 < 50 mmHg
RDS: leczenie
tlenoterapia bierna nCPAP - nosowe stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych
- jeśli niedobór surfaktantu -> podaż 200 mg/kg mc
- aspiracja smółki -> antybiotyki i płukanie dróg oddechowych surfaktantem
- wrodzone wady serca -> leki nasercowe
Przejściowe tachypnoe (TTN): DEFINICJA
to NAJCZĘSTSZA przyczyna zaburzeń oddychania u noworodków urodzonych O CZASIE
to łagodna, samoograniczająca się (24-48h) niewydolność oddechowa spowodowana opóźnionym wchłanianiem płynu owodniowego (wód płodowych) z płuc noworodka
Przejściowe tachypnoe (TTN): czynniki ryzyka
- CC, zwłaszcza bez objawów porodu
- niedotlenienie okołoporodowe
wrodzone zapalenie płuc: czynniki ryzyka
- przedwczesne odejście wód płodowych (>18h przed porodem)
- przedłużający się poród
- zabiegi w czasie porodu
- gorączkę lub infekcję matki przed porodem
- zakażenia dróg moczowych u matki
- brudne wody płodowe
Zaburzenia oddychania u noworodka jako objaw chorób układu krążenia:
- wrodzone wady serca
- przetrwałe nadciśnienie płucne
- zastoinowa niewydolność serca
Zespół aspiracji smółki (MAS): definicja
smółka - wody płodowe + maź płodowa + złuszczony nabłonek śluzówki przewodu pokarmowego + enzymy trawienne
To zaburzenia oddychania w wyniku których smółka przedostaje się do układu oddechowego
Zespół aspiracji smółki (MAS): etiopatogeneza
najczęściej płód oddaje smółkę do wód płodowych w wyniku niedotlenienia wewnątrzmacicznego lub zakażenia
obecność smółki w drogach oddechowych powoduje:
- zaburzenia drożności oskrzelików - ogniska niedodmy w płucach
- uszkodzenie pęcherzyków płucnych - chemiczne zapalenie płuc
- upośledzenie drożności drobnych oskrzeli
- rozwój przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodków
Zespół aspiracji smółki (MAS): rozpoznanie
- smółka w wodach płodowych
- smółka poniżej strun głosowych
- objawy niewydolności oddechowej
- obraz rtg “burzy śnieżnej”
Zespół aspiracji smółki (MAS): leczenie
- zapewnienie prawidłowego utlenowania krwi - nCPAP
- ew. surfaktant
- przetrwałe nadciśnienie płucne - wziewnie tlenek azotu (iNO)
- antybiotykoterapia empiryczna
- jeśli brak poprawy w utlenowaniu i wentylacji -> ECMO
Dysplazja oskrzelowo - płucna: definicja
u noworodków przedwcześnie urodzonych szczególnie po przebyciu RDS i wymagających długotrwałej wentylacji mechanicznej
- tlenoterapia ze stężeniem > 21% przez co najmniej 28 dni
- zmniejsza się postać ciężka, a zwiększa postać umiarkowana i łagodna