WC Aandoeningen Flashcards
Welke therapeutic targets staan centraal bij Reuma?
- TNF-a: activeert leukocyten, endotheelcellen en synoviale fibroblasten. Inductie cytokines, chemokines,
- Interleukine 1
- Interleukine 6
- CD 20: optimaliseren b-cel respons
- CD80 en CD 86: antigeen presentatie en t-cel costimulatie
therapieeen gericht tegen deze therapeutic targets (reuma)
- TNF-a: adalimumab, certolizumab, etanercept, infliximab
- IL-6: tocilizumab,
- IL-1: anakinra
- CD-20: rituximab
- CD 80 en 86: abatacept (CTLA4-ig fusie eiwit. Voor activatie van T-lymfocyten zijn twee signalen van antigeen presenterende cellen nodig: herkenning van een specifiek antigeen door een T-cel receptor en een co-stimulatiesignaal nodig. Een belangrijk co-stimulatie is de binding van CD80- en CD86-moleculen op het
oppervlak van antigeen presenterende cellen aan de CD28-receptor op de T-lymfocyt. Abatacept remt deze co-stimulatie door selectieve binding aan CD80- en
CD86. Door verminderde activatie van deze T-lymfocyten wordt de productie van antigeenspecifiek TNF-a, interferon-y en interleukine-2 door T-lymfocyten geremd. Werkt niet alleen op T-cellen maar ook op B-cellen want deze kunnen ook CD80/86 tot expressie brengen.)
Wat zijn de small molecules, gebruikt tegen reuma en wat is het verschil daarvan met de biologicals?
Methotrexaat, hydrochloroquine en sulfasalazine
-Biologicals zijn heel selectief. MTX werkt gewoon op snel delende cellen. Biologicals zijn dus veel specifieker. Voor dit vak hoef je alleen de biologicals te kennen, small molecules hoeven niet.
Beleid bij reuma
Start conventioneel DMARD (cDMARD)
- MTX (bij intolerantie voor MTX wordt er gebruik gemaakt van sulfasalazine of leflunomide)
- bij persisterende ziekteactiviteit: combi met glucocortico of hydroxychloroquine
- Voeg biological (tnf-a remmer) DMARD (bDMARD) toe aan de MTX (bDMARD):
- adalimumab, etanercept, infliximab…
OF
- monotherapie: abatacept, rituximab, tocilizumab - Bij onv effect, switch van middel lof schakel over op een andere combinatie van MTX + bDMARD
Geef belangrijkste bijwerkingen van de therapieen
- Infliximab/etanercept/adalimumab: reacties op de injectieplaats (waaronder pijn en zwelling), infecties van de ademhalingswegen, virale infecties
→ door blokkering TNF-a - Tocilizumab: infecties van de bovenste luchtwegen, met typische symptomen zoals hoesten, verstopte neus, loopneus, keelpijn en hoofdpijn (bron: CBG)
→ IL-6 speelt een rol in longfunctie, zowel pro als anti-inflammatoir - Rituximab: bacteriële en virale infecties en leukopenie
→ door de celdood van B-lymfocyten - Abatacept: bovenste luchtweginfecties en onderste luchtweginfectie
→ door de remming van T-lymfocyten
Werking TNF-a remmers
TNF-alfa blokkers → RA patiënten hebben te veel TNF- alfa. TNF- alfa activeert cytokines & chemokines, expressie van adhesiemoleculen, bevordert angiogenese, onderdrukt T-regulatoire cellen en zorgt voor inductie van pijn. Blokkade van TNF-alfa zorgt dus voor de onderdrukking van de inflammatoire proces.
Werking IL-1 blokkers
IL-1 blokkers → RA patiënten hebben te veel IL-1. IL-1 activeert leukocyten, endotheelcellen, chondrocyten en osteoclasten. Remming van IL-1, onderdrukt de inflammatoire processen. De klinische voordelen zijn nog niet volledig ondersteund.
Werking CD-20 blokkade
CD20 blokkade → CD20+ B-cellen zorgen voor de auto-antigeen presentatie en productie van cytokines zoals IL-6, TNF-alfa en lymphotoxin- bèta. Blokkade van CD20 onderdrukt de inflammatoire processen.
Werking CD80 en CD86 blokkade
CD80 en CD86 blokkade → voor T-cel activatie en communicatie met B-cel is er ook co-stimulatie nodig. Door CD80 en CD86 te blokkeren, wordt de activatie van T-cellen en communicatie met B-cellen geblokkeerd. Hiermee wordt de activatie van inflammatoire processen ook geremd
pathofysiologie multiple sclerosis (MS)
Chronologische volgorde
APC (presenteert een peptide van bijv. viraal afkomst dat lijkt op myeline) > T-cel activatie
> passeert BBB > T-cel Th17 (autoreactief) microglia activeren > cytokines.
Dit leidt ten slotte tot beschadiging van oligodendrocytes (remyelination and repair) en axonen met als gevolg neurologische deficiënties. Het verlies van axonen leidt tot ziekte progressie en invaliditeit bij MS.
Therapie (MS)
Acute relapse treatment:
- Cortico, versnellen herstel middels anti-inflammatoire effect
Symptomen behandeling (gebruik DMD’s):
- b-interferon: hebben een anti-inflammatoire effect op het CNS door de migratie van autoreactive T-cellen via de bloed hersenbarrière te voorkomen.
- Glatirameeracetaat(GA): stimuleert de infiltratie van GA-specifieke T helper 2 cellen die “bystander supression” produceren van het autoreactive procces.
- Monoklonale antilichamen (rebif, alemtuzumab, betaferon, avonex)
Belangrijkste bijwerkingen middelen bij MS
- Rebif en Avonex: griepachtige dingen.
- Alemtuzumab en Natalizumab: ernstigere bijwerkingen, deze zijn gekoppeld aan de
immuunmodulatie. Bij natalizumab moet je ook kijken naar JC virus. - Rituximab en Ocrelizumab beiden voor CD20. Bij Ocrelizumab hebben ze gestet bij reuma en lupus daar waren de bijwerkingen zo erg dat ze gestopt zijn met de trial, bij MS niet. Dus ze zijn alleen geregistreerd voor MS.
