WĄTROBA (*) Flashcards
Wątroba- unerwienie czuciowe
Torebka
Nie: miąższ
Budowa płacika wątrobowego
- Centralnie: żyłka środkowa
- Między: przestrzenie wrotne–> triada wątrobowa
- Wokół przestrzeni wrotnych- układ palisadowaty hepatocytów–> płytka graniczna
Budowa hepatocyta
Biegun naczyniowy i żółciowy (błona kanalika żółciowego)
Połączenia ścisłe
Komórki układu siateczkowo-śródbłonkowego
- Śródbłonek wyścielający naczynia zatokowe
- Komórki Browicza-Kupfera
- Komórki gwiaździste (przestrzenie okołozatokowe)
Komórki gwiaździste- rola
- Gromadzenie witaminy A
- W przewlekłych chorobach zapalnych wątroby tracą funkcję–> miofibroblasty
Strefy hepatocytów- metabolizm
- Obwodowa- procesy tlenowe, glukoneogeneza, metabolizm substancji z krwi
- Centralna- glikoliza, lipogeneza
Wątroba- metabolizm białkowy
- Synteza białek osoczowych- albumina, białka krzepnięcia, transportowe, hormonalne, ostrej reakcji zapalnej
- Proces deaminacji i transaminacji (cykl mocznikowy)
Tyrozynemia
- Wrodzona enzymopatia, AR, nadmiar tyrozyny
- Uszkodzenie wątroby, nerek, kości
- Ostra postać: wymioty, biegunka, skaza krwotoczna, hepatosplenomegalia
Wątroba- metabolizm tłuszczów
- Metabolizm cholesterolu (z CoA) i TG
- Transport cholesterol + VLDL (z apoB)
- Transport cholesterolu do żółci (pęcherzyki fosfolipidowe/kwasy żółciowe)
- Wychwyt LDL
Rodzinna hipo/abetalipoproteinemia
- Mutacja triglicerydowej transferazy mikrosomalnej–> upośledzenie transportu lipidów z wątroby do krwi
- Masywne stłuszczenie wątroby, niski cholesterol i apoB
- Zapalenie siatkówki, zwyrodnienie sznurów tylnych, bóle mięśniowe
Konwersja cholesterolu do kwasów żółciowych- enzym
7alfa-hydroksylaza
Synteza cholesterolu z acetylo CoA- enzym
Reduktaza HMG CoA
Przez co hamowana jest reduktaza HMG CoA?
- Dieta wysokotłuszczowa (cholesterol egzogenny)
- Insulina
- Leki (statyny)
Wzrost gęstości receptorów LDL- substancje
-Estrogen
-Hormony tarczycy
~Działanie hipolipemiczne
Rodzinna hipercholesterolemia
Niedobór receptorów LDL w wątrobie i innych tkankach
Choroby wątrobowe a lipidy osoczowe
- Późne stadia marskości- spadek osoczowego cholesterolu (niewydolność syntezy, niedożywienie), wzrost nieznaczny TG, LDL
- Przewlekłe zespoły cholestatyczne- wzrost osoczowego cholesterolu, lipoproteina X (cholesterol+lecytyny) we krwi, żółtaki
Choroby wątroby a węglowodany
- Ostra niewydolność wątroby- spadek glukozy we krwi
2. Marskość wątroby- spadek tolerancji węglowodanów, upośledzenie metabolizmu mleczanów
Glikogenozy
- Uporczywe hipoglikemie, objawy: wątroba, serce, mięśnie, nerki, mózg
- Włóknienie wątroby- typ 1, 3, 9
- Wczesna marskość- typ 4
- Ryzyko: gruczolak wątroby, rak wątrobokomórkowy
Galaktozemia
- Brak urydylotransferazy galaktozo-1-fosforanowej
- Gromadzenie galaktozy–>toksyczny galaktitol
- Zaburzenia rozwoju, zaćma, uszkodzenie cewek nerkowych, hipoglikemia, ryzyko posocznicy
- Stłuszczenie, marskość
Fruktozemia
- Wrodzony niedobór aldolazy fruktozo-1-fosforanowej
2. Retencja fosforanu fruktozy–> uszkodzenie wątroby, nerek, układu nerwowego
Metabolizm bilirubiny
- Z erytrocytów, erytroblastów, p450
- Transport i dwukrotne sprzęganie z kwasem glukuronowym (UGT)
- Związek polarny wydalany do żółci
Zespół Criglera-Najjara typ 1
- AR, brak UGT, bilirubina niewydalana do żółci
2. Żółć bezbarwna, bardzo wysoka wolna bilirubina we krwi –> uszkodzenie OUN noworodków
Zespół Criglera-Najjara typ 2
- AD, niedobór UGT, żółtaczka w wieku młodzieńczym
2. Chorobę ujawniają czynniki prowokujące
Zespół Gilberta
- AD, niedobór izoformy UGT, przewaga monoglukuranionów, umiarkowany wzrost bilirubiny niesprzężonej
- Zwiększone ryzyko kamicy żółciowej, reakcji na leki, mniejsze ryzyko miażdżycy
Zespół Dubina-Jhnsona
- AR, trwały/przejściowy wzrost bilirubiny sprzężonej, niedobór transportera bilirubiny
- Klirens anionów organicznych upośledzony
- Zaburzenia metabolizmu koproporfiryn, upośledzenie wydalania melaninopodobnej substancji–> czarna wątroba
Metabolizm ksenobiotyków
- Utlenienie/hydroksylacja- P450, oksydaza monoaminowa, monooksygenaza, dehydrogenaza alkoholowa, reduktazy, esterazy
- Sprzęganie- kwas glukuronowy, glutation, aminokwasy, kwas octowy–> transferazy
Przez co pobudzane są komórki gwiaździste w zapaleniu wątroby?
-TGF-alfa, TGF-beta1
Włóknienie wątroby- badania krwi
Wzrost N-terminalnego peptydu prokolagenu III, kolagen II, III, IV, kwas hialuronowy, laminina, hydroksyprolina
Marskość wątroby
- Końcowy etap przewlekłych chorób, etiologia: HBV, HCV, alkohol, choroby metaboliczne, autoimmuno
- Spadek hepatocytów, kapilaryzacja naczyń zatokowych, włóknienie
- Guzki regeneracyjne (chaotyczne komórki regenerujące się) otoczone pierścieniami łącznotkankowymi, komórki zapalne, proliferujące przewodziki żółciowe
Marskość drobnoguzkowa
Alkoholowa choroba wątroby
Marskość wielkoguzkowa
- Marskość pomartwicza
- Autoimmunizacyjne zapalenie wątroby
- Wrodzony niedobór alfa1-antytrypsyny
Marskość wątroby- objawy
- Wodobrzusze- zakażenia płynun puchlinowego
- Żylaki przełyku, odbytu
- Gastropatia wrotna
- Hiperglikemia, trombocytopenia, niedobory
- Zespół wątrobowo-nerkowy/płucny
- Żółtaczka
Czego używa się do oceny pilności przeszczepu wątroby?
Skala MELD (bilirubina, INR, kreatynina)
Nadciśnienie wrotne
- Ciśnienie w żyle wrotnej> 2-5 mmHg, zależne od oporu wątrobowego i przepływu krwi w żyle
- Przedwątrobowe (zakrzep ż. wrotnej, śledzionowej), wątrobowe, zawątrobowe (zakrzep ż. wątrobowych)
- Rozwój krążenia obocznego (NO, VEGF)
Zespół wątrobowo-nerkowy
- Zdolność zagęszczania jest, nerkowa retencja sodu wysoka
- Zmniejszona perfuzja nerkowa- NA, Ang II
- Najczęstsza przyczyna: zapalenie bakteryjne otrzewnej
Zespół wątrobowo-płucny
- Hipoksemia, zaburzenie równowagi między wentylacją i perfuzją (bo poszerzenie, otwarcie mikroprzetok)
- Wzrost NO przez makrofagi płucne
- Nietolerancja wysiłku, kolbowate paliczki
Encefalopatia wątrobowa
- Wzrost produktów metabolizmu bakterii jelitowych–> przenikanie do OUN
- Patogeneza: wrotno-układowe krążenie oboczne, spadek funkcji klirensowej wątroby
- Obrzęk astrocytów (wzrost glutaminy, hiponatremia, cytokiny), zmiany zwyrodnieniowe (mangan)
Jelitowo-wątrobowa cyrkulacja kwasów żółciowych
- Hepatocyty: kwas cholowy, chenodezoksycholowy–> wiązanie z tauryną, glicyną–> wydzielanie do kanalików żółciowych
- PP: bakteryjna dekoniugacja, dehydroksylacja–> kwas dezoksycholowy, litocholowy, ursodezoksycholowy
- Kwas litocholowy- sprzęgany z siarczanem i wydalany
Stłuszczene=ie drobnokropelkowe
- Drobne wakuole tłuszczowe nieprzemieszczające jądra komórkowego
- Deficyt metaboliczny, kwasica mleczanowa
- Przyczyna: zahamowanie mitochondrialnej beta-oksydacji WKT
- Leki, zespół Reye’a, ciężarne
Stłuszczenie wielkokropelkowe
- Krople tłuszczowe spychają jądro
- Funkcje metaboliczne zachowane
- Alkohol, otyłość, endotoksemia, stres oksydacyjny
NAFLD
- Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby, powikłanie otyłości
- Wzrost aktywności aminotransferaz
- Patogeneza: wisceralna tkanka tłuszczowa, jelitowa flora bakteryjna
Metabolizm alkoholu
- Dehydrogenaza alkoholowa
- Mikrosomalny system utleniaczy alkoholu- CYP2E1
- Katalaza
Wirusy przewlekłego zapalenia wątroby
HBV, HCV
HBV
- HbsAg, preS1, preS2- na powierzchni
- HBcAg- rdzeń
- DNA i polimeraza DNA (rewertaza)
HCV
- Białko rdzeniowe C, białka otoczkowe E1, E2, niestrukturalne
- RNA
Pęcherzyk żółciowy- aktywność skurczowa
- Skurcz- n. błędny, cholecystokinina, pobudzenie rec. alfa, gastryna, sekretyna
- Rozkurcz- rec. bet, VIP, progesteron
Napięcie zwieracza Oddiego
- Spadek- glukagon
2. Wzrost- enkefaliny, gastryna
Kamica dróg żółciowych
Wzrost substancji litogennej, krystalizacja, wytrącanie
Złogi cholesterolowe
- Stopień saturacji cholesterolem odwrotnie proporcjonalny do kwasów tłuszczowych, fosfolipidów w żółci
- Niedobór kwasów żółciowych lub fosfolipidów, nadmiar cholesterolu
- Stan hipersaturacji w nocy
Zmniejszenie syntezy kwasów żółciowych- przyczyny
- Zaburzenia syntezy- wrodzone, przewlekły zespół cholestatyczny
- Zmniejszona kurczliwość pęcherzyka
- Zaburzenia w krążeniu jelitowo-wątrobowym kwasów żółciowych
Zwiększona sekrecja cholesterolu- przyczyny
- Zwiększona synteza- hiperlipidemie, otyłość
- Polekowe zwiększenie gęstości rec. LDL- estrogeny
- Zmniejszona degradacja- np. w wieku starczym
- Zahamowanie estryfikacji wątrobowej- progesteron
Złogi barwnikowe
- Wysokie stężenie w żółci niesprzężonej bilirubiny
- zespoły hemolityczne (czarna), zakażenia bakteryjne (brązowa)
Wodniak pęcherzyka żółciowego
- Zablokowanie odpływu przez złóg w szyi pęcherzyka
2. Wzrost rozmiaru pęcherzyka, obrzęk ścian, wzrost sekrecji śluzu
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
- Zakażenie bakteryjne żółci, gorączka, leukocytoza
- Objaw otrzewnowy, martwica, perforacja
- Bezkamiczne zapalenie- zapalenie małych naczyń tętniczych, upośledzone opróżnianie pęcherzyka
Kamica przewodowa
- Najczęściej złogi cholesterolowe
- Czynniki sprzyjające: zwolnienie przepływu żółci, zakażenia bakteryjne żółci
- Kolka żółciowa, ściemnienie moczu, zażółcenie białkówek, skóry
- Triada Charcota: dreszcze, gorączka, leukocytoza