BÓL ISTNIENIA Flashcards
Thor
Ból- integracja 3 systemów
- Układ czuciowo-dyskryminacyjny- siła, intensywność, czas i przestrzeń bólu
- Układ motywacyjno-efektywny- modyfikuje odruchy warunkowe, zachowania osobnicze- twór siatkowaty układu limbicznego i pnia mózgu
- System poznawczo-oceniający- wyuczone zachowania związane z bólem- nasilenie, modulacja itd.
Ból anatomiczny
Charakter fizjologiczny lub patologiczny
Ból fizjologiczny
Powierzchowny, drażnienie receptorów skóry, błon śluzowych, rogówki
Ból patologiczny
Przewlekłe drażnieniem przez mediatory bólowe (uszkodzone tkanki)
Ból głęboki
Charakter patologiczny
- Receptorowy- naczynia, układ kostno-stawowy, narządy
- Przewodowy- bezpośrednio na włókna nerwowe lub drogi przewodzenia: neuralgia, kauzalgia, ból korzeniowy, splotowy, fantomowy
- Ośrodkowy- organiczne i czynne
Ból receptorowy
- Naczyniowy- mechano- chemoreceptory bólowe w przydance dużych naczyń, rozciąganie- ból pulsujący
- Układ kostno-stawowy- receptory bólowe okostnej, torebki stawowej
- Mięśniowe- receptory w mięśniach i powięziach przez gromadzące się metabolity w obciążeniu, zmęczeniu
- Narządowe- charakter kolkowy
Ból przewodowy- neuralgia
Rwa- twarzowa (n. V), kulszowa, udowa, choroba Rotha (n. skórny boczny uda)
Ból przewodowy- korzeniowy
- Ucisk korzeni tylnych n. rdzeniowych przez wypadnięte j. miażdżyste, guz zewnątrzrdzeniowy
- Nasila się przy kaszlu i ruchu promieniując
Ból przewodowy- splotowy
- Ucisk na sploty nerwowe- nowotwory, zmiany zapalne w okolicy szyjnej, szczytu płuca, miednicy mniejszej
- Najczęściej splot barkowy- guz Pancoasta
Ból przewodowy- kauzalgia
- Nerwoból z komponentą wegetatywną
- Uraz dużych nerwów z włóknami współczulnymi
- Powstawanie efapsy (synapsy czynnościowej) między włóknem czuciowym i współczulnym
- Palące, piekące + zmiany dystroficzne (sinica, obrzęk)
Ból przewodowy- fantomowy
- Chorzy po amputacji kończyn
- Utrwalona pamięć przewlekłego bólu- łatwiejsze przewodzenie w rogu tylnym, większa pobudliwość neuronów kory czuciowej
Gdzie w mózgu znajdują się receptory bólowe?
W obrębie opon i naczyń
Ból ośrodkowy- organiczny
- Bóle wzgórzowe- uszkodzenie III nerwu czuciowego
- Bóle korowe- uszkodzenie kory płata ciemieniowego (pola projekcyjne czucia)
- Najczęstsza przyczyna: udar mózgu
Ból ośrodkowy- czynnościowy
- Może naśladować każdy organiczny
- Związane ze strukturami mięśniowymi, charakter miejscowy i uogólniony
- Często w depresji
Cechy kliniczne bólu
Natężenie
Lokalizacja
Czas trwania
Jakość
Zjawisko rzutowania
- Wspólne unerwienie segmentalne narządów i skóry
- Impulsacje czuciowe z otrzewnej narządowej ulegają konwergencji w rdzeniu z impulsami z powłok–>ból rzutowany na segment skóry nie nad narządem
Czas trwania bólu
- Ból ostry <3 miesiące
- Ból przewlekły >3 miesiące
- Ból przetrwały- ból pomimo zagojenia tkanek uszkodzonych np. po zabiegach, fantomowy, ośrodkowy, neuralgie
Podział bólu ze względu na czas i natężenie
- Narastające np. nowotworowe
- Zwalniające np. napięciowe bóle głowy, choroby reumatycznej
- Ostre np. ból narządowy w zapaleniach i urazach
- Napadowe np. o charakterze kolki, rwy, dny moczanowej