Tipovi izbora partnera - teorija “emocionalnog vezivanja” Flashcards
1
Q
na osnovu čega je napravljena podjela obrazaca vezivanja?
A
- kapacitet za bliskost - lakoća stupanja u kontakt sa drugima
- kapacitet za zavisnost - predavanje drugima i prihvatanje da drugi zavise od nas
- prisustvo straha od napištanja
2
Q
u čemu pomaže prepoznavanje načina vezivanja?
A
- da razumijemo naše snage i slabosti u vezama
- da mijenjamo obrasce koji nam nisu korisni
3
Q
teorija emocionalnog vezivanja - “attachment”
A
- iskustva vezivanja se održavaju i odražavaju sjećanje na rane predstave i interakcije, doživljaj bliskosti sa roditeljima
- interaktivni stilovi postaju regulatori bliskosti, distance i emocionalne koike u partnerskih relaciji
4
Q
šta uključuju obrasci ponašanja odraslih?
A
- istoriju ranih iskustava vezivanja (razvojni formirani obrazac u odnosu sa roditeljima)
- istoriju stresova i teških životnih iskustava koji mogu promijeniti prvobitne obrasce
- iskustvene epizode odraslog doba (sekundarne figure privrženosti) u kojima se ukrštaju dva životna toka afektivnog vezivanja
5
Q
klasifikacija privrženosti kod odraslih?
A
- sigurni - otvoreni, uravnoteženo opisuju svoja iskustva, imaju doživljaj prihvaćenosti; u partnerskim vezama njeguju kvalitete povjerenja i poštovanja
- izbjegavajući - odbrambeno fokusirani, odbacuju važnost afektivnog vezivanja; teže da idealizuju roditelje, ali je priča nekoherentna sa prikazom stvarno dobijene brige
- zaokupljeni (preokupirani) - iznose mnogo podataka, često sa ljutnjom, preokupirani figurom privrženosti; blokirani bijesom i nerazriješenim konfliktima; skloni pretjeranom uključivanju u afektivni odnos
- nerazriješeni (bojažljivi) - iznose traumatska iskustva, govore o zlostavljanju, o osjećanju krivice; česti su gubici i traume koje nisu adekvatno prežaljeni, iracionalni strahovi; imaju potrebu za vezivanjem, ali i strah od vezivanja
6
Q
koja su 3 sistema ponašanja?
A
- privrženost, briga i seks
- privrženost i briga se često smjenjuju i ponekad ih je teško razdvojiti
- seksualnost - afektivna vezanost i seksualnost su dva sistema koja medjusobno utiču jedan na drugi (osoba može da se uzdrži od seksualnih želja kad je tužna ili zabrinuta zbog partnera; vezivanje nije uvijek praćeno seksualnom željom, a i seksualne želje mogu da se javljaju i bez afektivnog vezivanja), ali nemaju isto porijeklo, ni isti razvoj
7
Q
karakteristike sigurnog stila vezivanja u sistemima brižnosti i seksualnosti?
A
brižnost - osjetljivost prema potebama partnera, kooperativna brižnost, pružanje emocionalne podrške, lako i efikasno pružanje brige partneru u nevolji
seksualnost - zadovoljstvo u medjusobnoj intimnosti, samopouzdanje u pogledu seksualne kompetencije, orijentisanost ja ljubav, uživanje u fizičkom kontaktu
8
Q
karakteristike anksioznog stila vezivanja u sistemima brižnosti i seksualnosti?
A
brižnost - reagovanje na patnje drugih ličnom uznemirenošću, što rezultira neosjetljivom, nametljivom i neefikasnom brigom, izražena kompulsivna brižnost, visok stepen pretjeranog angažovanja povodom problema svojih partnera
seksualnost - zaljubljivost, nemogućnost da se dožive strasne emocije tokom seksa, češći seks ali manje uživanja, veće uživanje u grljenju i maženju nego u konkretnim formama seksualnog ponašanja
9
Q
karakteristike izbjegavajućeg stila vezivanja u sistemima brižnosti i seksualnosti?
A
brižnost - održavanje distance od partnera u nevolji, niska kompulsivna brižnost, niski rezultati u obezbjedjivanju blizine, manje senzitivnosti, manje emocionalnih signala, potrebe i patnje, manje emaptičnosti, manje voljni da pruže brigu
seksualnost - manje uživanje u fizičkom kontaktu, erotofobičnost, manja aseksualna aktivnost, manje samopouzdani u pogledu seksualne kompetencije, slabije izražen seksualni nagon
10
Q
formiranje “attachment-a” u paru?
A
Bolwby - pretpostavka o 4 različite faze procesa uspostavljanja emocionalne privrženosti - analogija kod odraslih u paru
Zeifman i Hazan - hipoteza o razvijanju zaljubljivanja i zrele ljubavi u partnerskom odnosu kao procesu analognom formiranju emocionalne privrženosti u odnosu roditelja i djeteta
11
Q
faze formiranja “attachment-a” u paru?
A
- “flertovanje” - pre-attachment faza (traženje bliskosti, nije usmjereno na jednog partnera)
- zaljubljenost - faza uspostavljanja attachment-a (bliskost prema odredjenom partneru)
- zrela ljubav - uspostavljen attachment (promjene, briga je značajnija)
- svakodnevni život (uspostavljeno povjerenje, aktivnosti van partnerskog odnosa)
12
Q
faza flertovanja?
A
- specifična spremnost za socijalnom razmjenom (tendencijom ka traženju bliskosti koju ispoljava dijete) ali nije usmjerena na jednog odredjenog partnera
- seksualna privlačnost - preduslov za ispoljavanje ponašanja koje je u funkciji obezbjedjivanja blizine mogućem partneru, a uključivanje faktora kao što su osjećajnost, toplina, bliskost u kontaktu, i nada da će odnos možda potrajati <- elementi koji ukazuju na moguće razvijanje zaljubljenosti
- izmedju seksualne privlačnosti i elemenata koji označavaju vrijednost emocionalne privrženost postoji uzajamno zavisna povezanost
13
Q
faza zaljubljenosti?
A
- faza uspostavljanja attachment-a
- razvijena bliskost koja je usmjerena ka sasvim odredjenom partneru koji je objekat ljubavnih osjećamja
- stanje uzbudjenosti, smanjene potrebe za spavanjem i hranom
- blizak fizički kontakt sa izraženom potrebom da se bude sa partnerom
- razmjena nježnosti i različitih informacija kojom se uspostavlja privrženost partneru
- ova faza se poredi sa fazom uspostavljanja emocionalne privrženosti u odnosu djeteta i roditelja
14
Q
faza zrele ljubavi?
A
- attachment je uspostavljen
- briga je važnija
- period u kojem zaljubljenost prerasta u zrelu ljubav predstavlja tačku u kojoj partner postaje figura u odnosu na koju je razvijena emocionalna privrženost
- prvobitnu idealizaciju smjenjuju realističnije procjene partnera, u interakciju se postepeno uključuju i povremene negativne razmjene
- učestalost seksualnih kontakata se smanjuje
- značaj emocionalne podrške i brige postaje veći
15
Q
koja je osnovna funkcija emocionalne veze?
A
obezvjedjivanje doživljaja sigurnosti
16
Q
faza svakodnevnog života?
A
- uspostavljeno povjerenje (emocionalni oslonac)
- aktivnosti van partnerskog odnosa
- oslobadjanje psihološkog prostora za ispoljavanje zainteresovanosti i otvorenosti ka socijalnim kontaktima van partnersog odnosa i za aktivnosti koje nisu povezane sa emocionalnom privrženošću
17
Q
koja su 3 tipa emocionalnog vezivanja?
A
sigurni, ambivalentni i izbjegavajući
18
Q
šta odredjuje tip emocionalne vezanosti?
A
izbore, način ponašanja i moguće konflikte u partnerskom odnosu
19
Q
odlike 4 obrasca (po Bartolomju - teorija radnih modela)?
A
sigurni obrazac:
- pozitivni modeli sebe i drugih
- niska anksioznost
- nisko izbjegavanje
- intimnost u odnosu para
- funkcionisanje bez napora
- optimalna, normativna varijanta
- kapacitet za razvijanje i održavanje bliske relacije
- povjerenje u partnera
- otvorenost u relaciji
preokupirani obrazac:
- negativan model sebe, a pozitivan model drugih
- visoka anksioznost
- nisko izbjegavanje
- čežnja za intimnošću i bliskošću
- nesigurnost u partnera
- beznačajni postupci
- pozicija sopstvene manje vrijednosti
- “mora da me voli i sa ono što ja sebe ne volim”
izbjegavajući obrazac:
- pozitivan model sebe, a negativan model drugih
- niska anksioznost
- visoko izbjegavanje
- nezavisnost i sloboda su važniji od veze
- nema sklonosti za brigu o partnerovim osjećanjima
- sebe smatra superiornim i samodovoljnim, što ga spriječava u razvijanju autentičnih i otvorenih relacija sa partnerom
- površne i kratkotrajne veze
bojažljivi obrazac:
- negativni modeli sebe i drugih
- visoka anksioznost
- visoko izbjegavanje
- neprijatnost prilikom intimnosti sa partnerom
- nesiguran u pristupčnost partnera
- visoka zavisnost od drugih
- traže potvrdu sopstvene vrijednosti kroz odnos sa drugima
- strah zbog negativnih očekivanja
- sklonost ka izbjegavanju bliskosti
20
Q
koje su sve kombinacije moguće?
A
sve
21
Q
sigurni obrazac?
A
- grade autentične, otvorene partnerske odnose
- kapacitet za povjerenje i uzajamno zadovoljstvo
- povremeni konflikti, ali i mogućnost otvorenog razgovora i uspješnog prevazilaženja
22
Q
preokupirani obrazac?
A
- pozicija sopstvene manje vrijednosti
- pretjerano investiranje u partnersku vezu
- očekivanje da će kvaliteti partnera, na osnovu intenzivne vezanosti nadoknaditi njihove lične nedostatke
- veze sklone simbiozi, dramatične i često upakovane u romantičnu priču o pravoj ljubavi koja ne zna za granice
- očekuju od partnera da nadoknade sve dotadašnje “nepravde” i da ih voli toliko da zavole sami sebe
- doživljaj seksualnog kontakta kao načina uspostavljanja bliskosti
- prebrzo uspostavljanje kontakta sa partnerom što narušava proces funkcionalnog razvijanja svih faza partnerskog odnosa
- moguće stabilne, ali najčešće nezadovoljavajuće veze
- šesti čulo za opasnost
- često mnogo pate u partnerskim odnosima
- sposobnost da se osjeti kad je veza ugrožena
- reagovanje na sitnice
- preosjetljivost na različite signale u komunikaciji
- lakše i jače uočavaju emocionalne promjene kod drugih
- često donose ishitrene zaključke, pa su sklone da pogrešno protumače emocije drugih
- protesno ponašanje (uzdržano ili burno), kao pokušaj da se ponovo uspostavi kontakt sa partnerom i zadobije njegova pažnja, ali zapravo ima destruktivni uticaj na vezu
23
Q
izbjegavajući obrazac?
A
- umanjuju važnost bliskih odnosa ili ih idealizuju
- osbacuju intimnost i imaju stah od nje
- negiraju svaku vrstu zavisnosti
- ne vjeruju u svoje sposobnosti da obezbijede bliskost
- emocionalno distancirane
- neprijarnost kad treba da se ispolje osjećanja ili kad treba da traže podršku i pomoć
- partner kao prijatelj
- nema doživljaja obavezanosti
- čvrsto povučene granice bliskosti, zavisnosti, vjernosti i pokazivanja nježnosti
- u dugim vezama imaju nepisana pravila o poštovanju distance, ignorisanju emotivnih izliva partnera i nepovjeravanju
- nema razmjene emocija (a može da ima puno zajedničkih aktivnosti)
- česti višestruki brakovi
- nedovoljni kapaciteti za razvijanje stabilne bliske relacije sa partnerom
- ugroženo zadovoljstvo vezom
- doživljavaju konflikt kao destruktivan i izbjegavaju rješavanje
- potisnuta potreba za vezivanjem i bliskošću (plaši se)
- prevelika potreba za autonomijom
- ulaganje u posao i materijalne stvari
- razloge za nezadovoljstvo traže u sebi i drugima
- odbrambeno pozitivan model sebe
- neresponzivni roditelji
- fokusiraju se na male nesavršenosti kod partnera (kako jede, priča, oblači se…)
- često žale za bivšima
- flert sa osobama koje nisu partner
- ne govore “volim te”
- udaljava se kad stvari krenu kako treba
- ostavlja stvari nejasnim
- čuva tajne
- izbjegavanje fizičke bliskosti
- hod nekoliko koraka ispred partnera
- pretjerana generalizacija
- osjećanje kao da je partner nešto oduzeo
- osjećaj ugušenosti
- utisak da mu partner dosadjuje
- fantazije o seksu sa drugima
- osjećaj da je partner previše zahtjevan
- osjećaj necijenjenosti
- neprijateljski ostavlja partnera
- kritičke primjedbe
- ignoriše partnera
24
Q
čemu vodi efikasna komunikacija?
A
ili još većoj bliskosti ili raskidu
25
bojažljivi obrazac?
- visoka zavisnost od drugih
- traženje potvrde svoje vrijednosti kroz odnos sa drugima
- istovremeno strah od drugih zbog negativnih očekivanja i sklonost izbjegavanju bliskosti
- strah od potencijalnog gubitka i odbacivanja
- oscilacije izmedju maštanja o partnerima, izbjegavanja veza i haotičnih veza u kojima manipulišu partnerom nastojeći da ga vežu za sebe, a da ne uzvrate iskrenošću, a sve sa opravdanjem da čuvaju samopoštovanje
- rijetke i haotične veze
26
uticaj unutrašnjeg radnog modela na partnersku vezu? veza sa djetinjstvom?
- ljudi imaju potrebu da održe sopstvene radne modele birajući okruženje koje odgovara njihovim uvjerenjima o sebi i drugima (čime ih potvrdjuju)
- osobe koje su u djetinjstvu formirale sigurne afektivne veze najčešće i kao odrasle imaju partnerske veze pune povjerenja i sigurnosti
- osobe koje su kao djeca imale doživljaj neprihvatanja i odbačenosti najčešće u partnerskim bezama imaju distanciran i nepovjerljiv stav
- rana iskustva, kroz mehanizam unutrašnjih radnih modela, perzistiraju i utiču na kasnija partnerska iskustva
27
šta je ljubav po Fromu?
jedini zdravi i zadovoljavajući odgovor na problem ljudskog postojanja, a zrela ljubav zadovoljava osnovnu ljudsku potrebu za povezanošću sa drugima, uz očuvanje identiteta ličnosti
28
izbor partnera?
- jedan od najvećih izazova, na koji utiču !ne/saglasnosti ličnih, svjesnih i nesvjesnih, socijalnih, porodičnih i kulturoloških motiva
29
principi izbora partnera i kvalitet veze/braka?
- princip sličnosti - svaka pitca svome jatu leti
- princip različitosti - suprotnosti se privlače
30
homogamija?
- češći izbor po principu sličnosti
- muškarci više prihvataju razlike
- potvrdjena je povezanost sličnosti ličnosti partnera sa većim zadovoljstvom brakom i stabilnošću braka
- velik značaj femininih odlika partnera za kvalitet braka
31
šta je privrženost?
- trajne afektivne veze koje djeca formiraju sa primarnim figurama odraslih koji o njima brinu
- osjećanja pojedinca u interpersonalnim relacijama
- trajna psihološka povezanost izmedju ljudskih bića (Bowlby)
32
koja su obilježja privrženosti?
- održavanje blizine
- sigurna baza
- separacioni distres
33
normalan razvoj ličnosti podrazumijeva integraciju kojih bihejvioralnih sistema?
- emocionalnu povezanost
- roditeljskog/zaštićujućeg ponašanja
- seksualnog (reproduktivnog) sistema
- uzajamno davanje i primanje
34
kakav odnos može da bude?
recipročan ili komplementaran
35
kako E. From definiše ljubav?
ljubav je jedini zdravi i zadovoljavajući odgovor na problem ljudskog postojanja, a zrela ljubav zadovoljava osnovnu ljudsku potrebu za povezanošću sa drugima, uz očuvanje identiteta ličnosti
36
značaj homogamije za ishod braka?
- češći je izbor po principu sličnosti, a kad je izbor upadljivo različit, muškarci su spremniji i uspješniji u takvom izboru
- potvrdjena je povezanost sličnosti ličnosti (personality homogamy) partnera sa većim zadovoljstvom brakom i stabilnošću braka
tumačenje nalaza o značaju sličnosti ličnosti partnera:
- posljedica partnerske/bracne interakcije
- posljedica samog izbora u odnosu na specifičnosti ličnosti
(oprez pri zaključivanju u vezi uticaja na ishod veze)
- značaj femininih odlika za kvalitet braka
37
razlike attachment-a djece i odraslih?
normalan razvoj ličnosti podrazumijeva integraciju 3 bihejvioralna sistema:
- emocionalne povezanosti
- roditeljsko/zaštićujujeg ponašanja
- seksualnog/reproduktivnog sistema
- emocionalna povezanost, uzajamno davanje i primanje, roditeljsko, zaštićujuće ponašanje, ali i seksualnost
- recipročan vs komplementaran odnos
- obrasce ponašanja odraslih je teže definisati i opisati
38
zašto je teže definisati u opisati obrasce ponašanja odraslih nego djece?
jer oni uključuju i:
- istoriju ranih iskustava vezivanja (razvojno formirani obrazac u odnosu da sopstevnim roditeljima)
- istoriju stresova i teških životnih iskustava koji mogu promijeniti provobitne obrasce
- iskustvene epizode odraslog doba (sekundarne figure privrženosti) u kojima se ukrštaju dva životna toka afektivnog vezivanja
39
objasni obrasce partnerske vezanosti prema K. Bartolomju
- postoje 2 tipa unutrašnjih radnih modela - model sebe i model drugog
- svaki od njih može da bude pozitivan ili negativan
- ukrštanjem 2 tipa URM nastaje četvorokategorijalni model afektivne vezanosti
- model sebe - dimenzija anksioznosti - briga oko uzvraćenosti ljubavi, briga zbog mogućeg ostavljanja, potreba za prevelikom bliskošću - razlikuju se 2 pola: na jednom je visoka anksioznost, a na drugom je niska anksioznost
- model drugog - dimenzija odbacivanja (izbjegavanja) - sposobnost, tj. nesposobnost za uspostavljanje bliskosti - razlikujemo 2 pola: prihvatanje i odbacivanje bliskosti
40
sigurni obrazac partnerske vezanosti?
- niska anksioznost, nisko izbjegavanje
- optimalna, normativna varijanta
- kapacitet za razvijanje i održavanje bliske relacije
- povjerenje u partnera i otvorenost u relaciji
- ovo daje šansu ovog tipa da grade autentične, otvorene partnerske odnose
- razvijen kapacitet za uspostavljanje relacije sa povjerenjem i uzajamnim zadovoljstvom, uz povremene konflikte, ali i mogućnost otvorenog razgovora i usjepšnog prevazilaženja
- kontlikt procjenjuju u manje prijetećem smislu i koriste konstruktivne strategije za rješavanje konflikta
- dobrobit partnera smatraju ličnom odgovornošću
- nemaju strah od intimnosti, zavisnosti
- uživaju u fizičkom kontaktu
- manje skloni da igraju igre
41
izvjegacvajući obrazac partnerske vezanosti?
- niska anksioznost, visoko izbjegavanje
- smatraju sebe superiornim, samodovoljnim i to ih spriječava u razvijanju autentičnih i otvorenih relacija sa partnerom
- potiskuju potrebu za bliskošću, manje su osjetljivi na tudje potrebe
- teže da se distanciraju od tudje patnje
- manje uživaju u fizičkom kontaktu
- konflikt doživljavaju kao prijetnju da se ostvari bliskost, izbjegavaju ga čak i fizički
- teže ka tome da se emocionalno i kognitivno distanciraju od partnera i pokušavaju da izbjegnu interakciju sa partnerom
- mogu postati nasilni nakon eskalacije niza sukoba, pogotovo ako je partner visoko anksiozan i zahtijeva od partnera da se uključi
- ako su u dugim vezama, karakterišu ih nepisana pravila o poštovanju distance, ignorisanju emotivnih izliva partnera i nepovjerenju; mogu imati puno zajedničkih aktivnosti, ali ne i razmjenu emocija
- višestruki brakovi se češće javljaju kod ovakvih osoba što reflektuje njihove nedovoljne kapacitete za razvijanje stabilne bliske relacije sa partnerom
- bračno zadovoljstvo je ugroženo, i onda, kad samo jedan od partnera ima nesiguran, izbjegavajući tip attachmenta
- seksualni kontakti, bježe od vezivanja
- veze su najčešće površne i kratkotrajne
- u odnosu na partnerski konflikt, osobe sa izbjegavajućim tipom imaju izraženiju tendenciju da ga doživljavaju kao destruktivan, kao i da izbjegavaju njegovo rješavanje
42
preokupirani obrazac partnerske vezanosti?
- visoka anksioznost, nisko izbjegavanje
- polaze sa pozicije sopstvene manje vrijednosti
- pretjerano se investiraju u partnersku vezu, očekujući da će kvaliteti partnera (pozitivan model drugih), na osnovu intenzivne vezanosti nadoknaditi lične nedostatke
- partnerske veze su sklone simbiozi, dramatične i često “upakovane” u romantičnu priču o “pravoj ljubavi koja ne zna za granice”
- od partnera se očekuje da nadoknadi sve dotadašnje “nepravde” i da ih voli toliko da zavole sami sebe
- “mora da me voli i za ono što ja sebe ne volim”
- doživljaj seksualnog kontakta kao način uspostavljanja bliskosti
- ispoljavaju sklonost ka pretjerano brzom uspostavljanju kontakta sa partnerom čime narušavaju proves funkcionalnog razvijanja svih faza partnerskog odnosa
- ponašanje u konfliktu: slaba kontrola emocija, dramatični postupci, izazivanje svadje, pokušaj uspostavljanja ponovnog kontakta po svaku cijenu, prijetnja raskidom, izazivanje ljubomore
- moguće stabilne, ali najčešće nezadovoljavajuće veze
43
bojažljivi obrazac partnerske veze?
- visoka anksioznos, visoko izbjegavanje
- visoko su zavisni od drugih, kroz odnos sa drugima traže potvrdu sopstvene vrijednosti
- istovremeno strahuju od dugih zbog negativnih očekivanja i skloni su izbjegavanju bliskosti (zbog straha of potencijalnog gubitka i odbacivanja)
- najčešće osciluju izmedju maštanja o partnerima, izbjegavanja veza i haotičnih veza u kojima manipulišu partnerom nastojeći da ga vežu za sebe, a da ne uzvrate iskrenošću, a sve sa opravdanjem da čuvaju samopoštovanje
- partnerske veze su ili rijetke ili haotične
44
seksualne preference?
razlike u odnosu na seksualne preference - sigurni tip je povezan sa potrebom i zadovoljstvom tjelesnim aktivnostima koje prethode i slijede samom seksualnom činu
45
zašto biramo “pogrešne” partnere?
- ljudi imaju potrebu da održe sopstvene radne modele, pa biraju okruženje koje odgovara njihovim uvjerenjima o se i i drugima - time ih potvrdjuju
- veze izmedju preokupirane žene i izbjegavajućeg muškarca su veoma stabilne, ali ne i veoma srećne
- preokupirana, nesigurna žena vjerovatno potvrdjuje vjerovanje muškarca koji izbjegava vezivanje da nije pametno zbližiti se previše sa drugima
- muškarac koji izbjegava vezivanje potvrdjuje uvijerenje preokupirane žene da su drugi manje zainteresovani, manje brižni zbog ljubavi nego što je ona
- kod muškaraca je češće prisutan izbjegavajući obrazac partnerske AV, a kod žena preokupirani
- ljudi se prije razlikuju u stepenu izraženosti nego u vrsti, jer je AV kvantitativno distribuirana varijabla
- osobe sa sigurnom AV nisu naročito privlačne osobama sa preokupiranom AV
46
istraživanja na ovim prostorima?
- osobe koje su u djetinjstvu formirale sigurne afektivne veze najčešće i kao odrasli imaju partnerske odnose pune povjerenja i sigurnosti
- osobe koje su kao djeca imale doživljaj neprihvatanja i odbačenosti najčešće u partnerskim vezama imaju distanciran i nepovjerljiv stav
- ispitanici koji su na osnovu iskustava iz djetinjstva formirali preokupiram odnos prema figuri afektivnog vezivanja, najčešće se i prema odraslom partneru ponašaju prezahtjevno, skloni su pretjeranom vezivanju i pretjeranoj kontroli
- subjekti koji su u djetinjstvu stekli nesigurno dezorijentisanu afektivnu vezu i u partnerskoj vezi ispoljavaju bojažljivost, čak preplašenost
47
uticaj kasnijih iskustava?
- rana iskustva, kroz mehanizam unutrašnjih radnih modela, perzistiraju i utiču na kasnija partnerska iskustva
- postoji i obrnuti uticaj
- značajna iskustva u vezama i drugi bitni dogadjaji u životu mogu da izmijene organizaciju afektivne vezanosti (tj. unutrašnje radne modele)
- kod mladih parova zadovoljavajući partnerski odnosi su bili povezani sa promjenom obrasca ka sigurnoj privrženosti
- u četvorogodišnjem proučavanju parova je utvrdjeno da su raskidi veza korelirali sa izmjenom obrasca afektivnog vezivanja (od sigurne ka nesigurnoj vezanosti)
- ulazak u stabilnu vezu može da dovede do promjene kod onih čiji modeli sebe i drugih navode na sumnju u mogućnost da se ima takva veza
- visok procenat sigurnih subjekata u istraživanjima parova koji su u stabilnoj vezi potvrdjuje ovaj uticaj
- značaj dužine trajanja i značajnosti koju pridajemo dogadjaju/iskustvu
