Psihoanalitička teorija Flashcards
potreba uspostavljanja partnerskih odnosa je…
regresivna potreba za iznalaženjem objekta koji je u djetinjstvu pružao ili uskraćivao ljubav
odakle potiče naklonost prema partneru (po Frojdu)?
iz najranijih godina djetinjstva, i izgrađena je na temeljima koje obezbjeđuju interesi instinkta za samoodržanjem
značaj razvojnih faza?
svaka faza je važna za psihodinamiku izbora partnera i za sve aspekte partnerskog nesvjesno determinisanog ponašanja
kako se ličnost razvija?
kroz interakciju bioloških, psiholoških i društvenih faktora (naglasak na značaju porodice i roditeljskih figura)
faze psihseksualnog razvoja su…
- oralna
- analna
- uretralna
- falusna
- period latencije
- genitalna
oralna faza?
- prva godina života djeteta
- usta i sisanje su ključni izvor zadovoljstva
- oralni erotizam - povezan sa zadovoljstvom koje izaziva akt sisanja
- oralni sadizam - povezan sa frustracijama
- oralna faza je povezana sa funkcijama kao što su: psihološko prihvatanje, odbijanje, protestvovanje
uticaj oralne faze na partnerski odnos?
- frustracije doživljene u oralnoj fazi su povezane sa obrascem zadovoljenja potreba na infantilan način
- u partnerskim odnosima se to odražava kroz pasivno receptivne crte oralno fiksiranog obrasca ili kroz stalnu potrebu za dokazivanjem ljubavi od strane partnera - “glad za ljubavlju”
- u ovoj fazi može da se uspostavi obrazac cijepanja (splitting), koji kasnije postaje glavni mehanizam odbrane i utiče na izbor partnera tako da osoba očekuje isključivo gratifikacije, dok svako nezadovoljavanje potreba dovodi do odbacivanja partnera kao lošeg objekta (“sve ili ništa”)
- ovakve osobe imaju teškoće u uspostavljanju trajnih bliskih partnerskih relacija, nemaju sposobnost za zaljubljivanje i ljubav, često ispoljavaju sklonost ka promiskuitetnom ponašanju kojim negiraju osjećanje zavisnosti u odnosu prema partneru
- strah od gubitka ljubavi u oralnoj fazi može da postane jedan od značajnih izvora konflikta u kasnijim partnerskim odnosima, i da se manifestuje kroz strah od odvajanja od partnera i u svakodnevnim životnim situacijama
analna faza?
- od prve do treće godine života djeteta
- zadovoljenje pulzija se postiže zadržavanjem ili pražnjenjem fecesa
- iskustvo odlaganja zadovoljenja pulzija i prvih zabrana i pravila
- povezuje se sa razvojem “retentivnog” karaktera koji se ogleda u škrtosti, tvrdoglavosti, sklonosti ka perfekcionizmu
analna faza i partnerski odnos?
- frustracije u analnoj fazi se mogu manifestovati kroz:
a) tendenciju ka posjedovanju partnera uz uskraćivanje autentične ljubavi
b) brobu za vlast i dominaciju nad partnerom koja se manifestuje analognim buntom prema roditeljskim figurama - ličnosti sa analnim karakteristikama mogu da u partnerskim odnosima ispoljavaju neodgovornost i površnost u realizovanju obaveza, ili da, sa druge strane, zahtijevaju da se obavezama odgovara na rigidan način
- problemi iz ove faze mogu biti povezani i sa problemima u seksualnom funkcionisanju - intimni odnos može da se doživljava kao prinuda ili da izazove gađenje ili odvratnost
falusna faza?
- period od treće do pete godine
- ključni izvor zadovoljstva su polni organi
- Edipalna situacija, Edipov kompleks, Elektrin kompleks - osnovni psihološki sadržaj ovog perioda
- kastracioni stah i “zavist prema penisu”
- sadržaj ove faze bitno utiče na stav prema osobama suprotnog pola i prema ljudima koji reprezentuju autoritet
falusna faza i partnerski odnos?
- nerješavanje edipalne situacije vodi čitavom nizu partnerskih problema
- izbor partnera je najznačajnije mjesto gdje se izražavaju edipalne težnje i želje
- pojavljuju se seksualne disfunkcije ukoliko se partner doživljava kao roditelj suprotnog pola
frustracije iz ove faze su povezane sa:
- sadomazohističkim izborom partnera
- mazohističkom potčinjenošću kod žena
- pseudozaljubljenošću (naglo zaljubljivanje i prekid odnosa)
- invertiranim izborom partnera (na osnovu obrnute edipalne situacije kada se bira upadljivo slabiji ili homoseksualni partner)
genitalna faza?
- period od pojave puberteta do kasne adolescencije
- budljenje “uspavanih” seksualnih nagona i pojava sekundarnih seksualnih karakteristika, hormonskih promjena i fiziološkog sazrijevanja
- intenzivna psihološka preživljavanja, moguće razbuktavanje Edipalne težnje i konflikta iz ranijih faza
genitalna faza i partnerski odnos?
- reaktivira se edipalna situacija i ambivalencija (usljed istovremene potrebe za osamostaljivanjem i zavisnošću)
- svjesno prihvatanje ili ne prihvatanje partnerskog obrasca roditelja koji postaje model za kasnije relacije
sa problemima iz ove faze se povezuju (incestuozni izbori):
- neurotična egzogamija (prinudno nesvjesno traženje partnera druge nacionalnosti, vjere, rase u potrebi da izbor bude što dalji od figure oca ili majke)
- neurotična endgamija (traženje upadljivo starijeg partnera ili partnera koga treba “spasavati”)
- neurotična poligamija (tip “Don Žuana”)
izbor partnera i narcizam (Frojd)?
- Frojd je implicitno govorio o ljubavnom životu polova i izboru partnera, u pokušaju razumijevanja narcizma
- zaključuje da snažan egoizam štiti od oboljenja, ali, na kraju, mora se početi voljeti da se ne bi oboljelo i mora se oboljeti, ako se usljed uskraćivanja ne može voljeti
tipovi izbora partnera (Frojd)?
- tip naslanjanja - izbor po uzoru na roditelja (naslanjanje pokazuje u činjenici da prvi seksualni objekti postaju osobe koje imaju posla sa ishranom, njegom i zaštitom djeteta; osoba voli ili “ženu koja hrani” ili “muškarca koji štiti”)
- narcistički tip - traženje samog sebe u ljubavnom objektu (partneru)
*oba tipa mogu biti normalna i patološka
*izbor po tipu naslanjanja u normalnim uslovima nije incestuozan, a u patološkim jeste
