Kultura, rod, moć i partnerski odnosi

Question 1

šta je kulturološki identitet?

Answer 1

segment identiteta svake osobe, povezan sa:
- etničkom pripadnošću
- uticajem socijalne klase
- uticajem vjeroispovjesti i rase kojoj pripadamo
- sekusalnom orijentacijom
- rodnom specifičnošću

koje oblikuje kultura kojoj pripadamo

Question 2

višestruki uticaji kulture?

Answer 2

• jezik, norme, vrijednosti, ideali, običaji, svakodnevne navike
• uticaji na određivanje samog termina porodice
• lojalnost u porodice, posvećenost i jedinstvo (npr. porodica ima visoko značajne vrijednosti za Latinoamerikance)
• uticaj na životne cikluse porodice i tranzicione tačke
  (npr. za Irce i Afroamerikance smrt i pogreb, za Italijane i Poljake vjenčanje, za Jevreje priprema i period učenja za bar/bat-micve koji simbolično znače ulazak u odraslo doba…)

Question 3

efekat prelaska sa tro-generacijskog na dvo-generacijsko domaćinstvo?

Answer 3

ima važan uticaj za definicije životnog ciklusa

Question 4

normativa porodičnih uređenja i kultura?

Answer 4

• stavovi u odnosu na roditeljstvo i očekivanja u roditeljskoj ulozi
• kulutra oblikuje i granice u porodicama koje mogu biti visoko fleksibilne ili rigidne
  (npr. dio centralnih snaga jamajčanske porodice je dijada majke i ćerke - “rodi sebi ćerku, da ti zamijeni majku, kada ona umre”, a u indijskoj porodici je to odnos žene sa njenom svekrvom)

Question 5

šta nudi multikulturalizam? koji rizik on nosi?

Answer 5

• nudi fokus za pluralistički ideal oučavanja i prihvatanja različitosti, a ne marginalizovanja sve što je drugačije od zamišljene nacionalne “normativne” porodice
• nosi rizik od patologizacije normalnog i normalizacije patologije

Question 6

razlike između pola i roda?

Answer 6

pol - ženski i muški
rod - muškost i ženskost

pol - biološke razlike (hromozomi, hormonski profil, reproduktivni organi)
rod - socijalni konstrukt - karakteristike (uloge, uvjerenja, osjećanja, ponašanja) koje društvo ili kultura pripisuju određenom polu

Question 7

istorijski razvoj roda i porodice?

Answer 7

• 50ih - povratak tradicionalnim porodičnim formama
• 60ih i 70ih - feminizam
• krajem 70ih i početkom 80ih - razvijen je novi objektiv koji je uvažavao uticaj roda
• britanska asocijacija za PT postavlja direktive za edukaciju terapeuta (razvoj rodno-senzitivne terapije, anti-diskriminatorni stavovi u praksi)

Question 8

programi rodne socijalizacije?

Answer 8

• odrednice za svaki rod su definisane kroz odnose sa drugima
• različiti programi rodne socijalizacije
• tradicionalno se sa muškošću povezuju *instrumentalne kategorije - racionalnost, nezavisnost, stoicizam, postignuće
• tradicionalno se sa ženskošću povezuju *ekspresivne kategorije - osjećajnost, zavisnost, briga za druge, orijentacija ka drugima

Question 9

socijalne odrednice za rod?

Answer 9

• djevojčice se tradicionalno vaspitavaju tako da visoko vrednuju “emocionalnu povezanost”, a dječaci autonomiju
• ponašaju se u skladu sa kulturološki predodređenim načinom u različitim ulogama (partner, roditelj, dijete…)

Question 10

proces feminizacije?

Answer 10

tradicionalni koncept: glavni cilj žene je da brine o drugima (tješiteljka, mirotvorka); self je ukorijenjen u interpersonalne odnose

savremeni koncept: ispoljiti se kroz akciju, pomjeriti se sa centrirane pozicije

Question 11

feminine karakteristike?

Answer 11

ekspresivne - njega, podrška, emocionalna ekspresivnost, kooperativnost, senzitivnost

Question 12

proces maskulinizacije?

Answer 12

tradicionalni koncept: doživljaj selfa je baziran na postignuću i akciji, na kompetenciji, ključni pojmovi su moć i kontrola

savremeni koncept: razviti opserversku poziciju samog sebe, povećati komunikativnu kompetenciju

Question 13

rodna dimenzija komunikacije?

Answer 13

• žene su sklonije da koriste verbalnu komunikaciju u cilju uspostavljanja veza sa drugima; prepoznaju bliskost u partnerskoj relaciji kroz doživljaj povezanosti u verbalnoj komunikaciji o osjećanjima; potreba za izražavanjem empatije od strane partnera
• komunikacija kod muškaraca je pretežno u funkciji razmjene informacija i savjetovanja, a empatski potencijal je ispoljan prvenstveno u kontekstu usmjerenosti na rješavanje problema
• domeni verbalne komunikacije i bliskosti sa partnerom se značajnije povezuju kod žena u odnosu na muškarce

Question 14

rod i partnerske relacije?

Answer 14

razlike u:
- percepciji kvaliteta bračnog odnosa
- korelaciji bračnog statusa i zdravstvenog stanja
- bračnom zadovoljstvu prilikom tranzicije u roditeljstvo
- osjetljivosti na promjene u afektivnom domenu partnerske relacije

• zdravstveno stanje žena značajno korelira sa tipom bračne relacije, a zdravstveno stanje muževa zavisi od činjenice da li su u braku ili ne
• kulturološka istraživanja potvrdjuju značaj rodne socijalizacije partnera u genezi disbalansa moći, kao mogućem faktoru koji doprinosti većem nezadovoljstvu koje ispoljavaju žene
• duplo knjigovodjstvo

Question 15

socijalizacija rodnih uloga?

Answer 15

• instrumentalno vs ekspresivno
• različito vrjednovanje sadržaja relacije

Question 16

“duplo knjigovođstvo”?

Answer 16

• istraživanja partnerskih odnosa ukazuju da kod brojnih savremenih “egalitarnih” parova postoji nesklad između ideološkog uvažavanja značaja ravnopravnosti rodova i sasvim drugačijih interakcionih obrazaca funkcionisanja para

Question 17

uticaj roda na ličnom, relacionom i socijalnom nivou?

Answer 17

na ličnom nivou - pojedinac se ponaša i osjeća u skladu sa očekivanjima od roda koje formira kultura kojoj pripada

na relacionom nivou - rod određuje socijalne procese svakodnevnog života, posebno u sferi intimnih porodičnih odnosa

na socijalnom nivo - uticaj se manifestuje kroz favorizovanje određenih rodno specifičnih socijalnih uloga (npr. uloga dobrog direktora socijalno se više vrednuje od uloge dobrog oca, dok za žene postoje drugačija očekivanja)

Question 18

uticaj roda i porodica?

Answer 18

• efektivno porodično funkcionisanje i roditeljstvo se prvenstveno smatraju ženskom ulogom
• od muškaraca se očekuje donošenje odluka u porodici i manje emocionalne investicije u porodične odnose
• istraživanja i terapijsko iskustvo potvrdjuju snažan utivaj ovakvih rodno zavisnih, specifičnih socijalnih očekivanja na ponašanje partnera u braku

Question 19

pitanje moći?

Answer 19

Heley: muškarci i žene, zbog generacijske izjednačenosti, imaju isti nivo moći (negira uticaj pola)

Persons: održavanje nuklearne porodice zavisi od seksualne nejednakosti u obliku komplementarnih uloga i odvojenih sfera uticaja (podržava nejednakost)

Question 20

dileme?

Answer 20

• da li postoji ravnopravnost?
• pitanje roda nije samo socijalna kategorija, već i akt saznanja - proces mišljenja j uslovljen rodom, različiti načini mišljenja daju različite vrste znanja
• razlike nije uputno ni naglašavati, ni negirati, već je značajno uvažiti njihovo postojanje u svakodnevnom životu i razumijevanje odnosa u paru, bilo da su one socijalno i/ili biološki uslovljene