Faze objektnog odnosa i izbor partnera Flashcards
1
Q
objekat i objektni odnos u dinamičkom pristupu (uopšteno)?
A
- objekat je sve što osigurava zadovoljenje potreba
- prvi objekat ljubavi je majka
- u svim fazama psihoseksualnog razvoja se individua nalazi u bliskom kontaktu sa objektom koji zadovoljava potrebe (nagonske i emocionalne)
- taj objektni odnos svojim kvalitetom određuje i druge odnose u kasnijem životu odrasle osobe
- odnos sa objektom se uspostavlja preko fiziološkog ka psihološkom, i to od jednog parazitskog odnosa do uspostavljanja hijerarhijskog društvenog odnosa
- objekti spoljašnjeg svijeta (roditelji ili drugi staratelji) zadovoljavaju potrebe i želje djeteta, i prenose tradicije kulture, društvene norme i zahtjeve
- ovo se izražava kroz roditeljsko ponašanje koje dijete upija u sebe nesvjesnim procesima poistovjećivanja
- to kasnije određuje i izbore i ponašanje odrasle osobe u širem društvenom prostoru
2
Q
preobjektni stadijum?
A
aka anaklitički
- faza narcizma i simbioze između majke i djeteta
- beba preživljava i fizički i psihički srazmjerno ljubavi i brizi koju dobija od majke
- stadijum određen samo ljubavlju prema sebi i uzimanjem za sebe
- simbiotička faza traje do 12. nedelje bebinog života - do pojave prvog osmjeha (prvi objektni odnos)
- dijete se osjeća kao da su ono i majka jedno
3
Q
razdvajanje objekta majke?
A
- postepenom integracijom iskustva dijete počinje da razdvaja objekat majke na “dobar” i “loš”, i to u situacijama kad objekat zadovoljava potrebe djeteta
- prema dobrom objektu dijete usmjerava prijatna ljubavna osjećanja (libidalne pulzije), a prema lošem, uskraćujućem objektu usmjerava neprijateljska, agresivna osjećanja
- libidalna i agresivna osjećanja predstavljaju osnov nesvjesnog funkcionisanja
- prepoznavanje majke kao cjelovitog objekta kome se upućuju antagonistička osjećanja (ljubavi i agresije) podrazumijeva i sposobnost djeteta da uobliči i sebe kao cjelovit objekat
4
Q
šta ako je majka previše osujećivala potrebe djeteta?
A
- pretjerano je stimulisala agresivna osjećanja
- njen objekat postaje prepoznat samo kao “rđav”/”loš”
- pošto je psihološki opstanak djeteta nemoguć bez “dobrog” objekta koji pruža ljubav i zadovoljstvo, onda počinje da djeluje mehanizam cijepanja - splitting - u svim situacijama kad se dovodi u pitanje davanje i uskraćivanje
5
Q
splitting i biranje partnera?
A
- ako majka nije bila dovoljno prisutna u životu djeteta, ono prilikom izbora partnera može tražiti da on stalno bude prisutan i da ga svim aktivnostima uvjerava u ljubav i odanost
- ukoliko pokuša da se udalji od veze nastaje agresivno ponašanje koje je uhodani obrazac u uslovima svih uskraćivanja
- cijepanje objekta može da ima odlučujući uticaj prilikom izbora partnera - presudnu ulogu igra potreba dopunjavanja
- onaj koji bira je obično “rđav” objekat, a da bi bio cjelovit uzima “dobar” - od partnera se očekuju samo podrška, zaštita i neizmjerno pružanje ljubavi
- pošto nema stalnost objekta (jer nema ni integrisanosti onoga koji bira) svako nezadovoljavanje potrebe i želje dovodi od odbacivanja partnera kao “lošeg” objekta
- podijeljenost objekta na “dobar” i “loš” izaziva potrebu za posjedovanjem i dva partnera istovremeno - jedan bi trebalo da daje, a drugi da uskraćuje
6
Q
falusna faza?
A
- kritičan period učenja tokom kog se spoljašnji uticaji inkorporiraju procesom modeliranja
- libidalna osjećanja se usmjeravaju prema roditelji suprotnog pola, a rivalizatorska osjećanja i strah prema roditelju istog pola
- usmjerenost libidalnih osjećanja u ovom periodu nije isto što i seksualna želja odraslih
- edipalna situacija je situacija trougla: majka, otac, dijete
- ako roditelji kao par nemaju dovoljno bliskosti, dijete stvara mogućnost da jedan roditelj sa njim uspostavi veću bliskost i da ga kroz duži period života drži u zavisnom položaju
- takav odnos utiče na kasnije izbore partnera
- bira se partner koji je sličan roditelju sa kojim je bila uspostavljena bliskost u edipalnoj situaciji, i to nliskost koja je prerasla u konflikt na edipalnom nivou
7
Q
period latencije?
A
- sticanje znanja, intelektualno sazrijevanje, uključivanje u društvenu aktivnost i manje buran libidalni razvoj
- jačaju odbrane djeteta od sadržaja koji dolaze iz nesvjesnog, a raste prilagođavanje zahtjevima spoljašnje sredine
8
Q
pubertet?
A
- faza daljeg seksualnog sazrijevanja sa potrebom uspostavljanja “heteroseksualnog” odnosa
- aktivira se burniji odnos sa roditeljima
- učestali sukobi sa roditeljem istog pola
- zaljubljivanje u ličnosti koje podsjećaju na roditelje, a izvan su svake realne mogućnosti da se veze sa njima ostvari
9
Q
period mladalaštva/adolescencije?
A
- istovremena zavisnost od roditelja i potreba osamostaljivanja sa prihvatanjem obaveza na putu sazrijevanja - ovo izaziva kolebljivost koja se izražava čestim mijenjanjem odluka, mišljenja, promjenama u osjećajnom životu
- povećava se potreba za seksualnim kontaktom sa istovremenim strahom od realizacije te potrebe
- dječiji seksualitet se zamjenjuje zrelim polnim seksualitetom
- prilagođavanje na tjelesne i psihološke promejen
- stiče se sposobnost za ljubav
- ako je mlada osoba izuzetno osjećajno vezana za jednog ili oba roditelja, odvajanje od njih i osvajanje sopstvene autonomije i zrelosti je teže i bolnije - izraženo je kroz buntovništvo, odbijanje životnih stilova roditelja i izbor partnera koji je suprotan po osobinama jednom ili oba roditelja
- svjesno se prihvata ili ne prihvara partnerski obrazac roditelja koji će kasnije služiti kao uzor u izborima i ponašanju u partnerskoj relaciji
10
Q
zrelost?
A
- razvija se privrženost prema partneru koja se odlikuje potrebom za davanjem i ostvarivanjem zajedničkog zadovoljstva, na seksualnom, osjećajnom i intelektualnom planu
11
Q
stvaranje samopouzdanja?
A
- samopouzdanje kao mišljenje ili stav prema sebi samom
- stvara se na osnovu vrednovanja djeteta od strane roditelja, porodice i okoline
- što se ličnost više približava zrelom dobu, samopouzdanje bi trebalo da raste u zavisnosti od realnih kvaliteta provjerenih u kontaktu sa drugim ljudima
- potcjenjivanje ili precjenjivanje djeteta ima uticaja na stvaranje sigurnosti i povjerenja u sebe (imaju skoro isti efekat)
- potcjenjivanje od početka stvara osjećanje manje vrijednosti
- precjenjivanje stvara sliku lažne nadmoćnosti
- ličnost sa lažnom nadmoćnošću ima vrlo velike zahtjeve, posebno u izboru partnera, što se najčešće ne potvrđuje
- s obzirom na velike, narcistički obojene zahtjeve, mladi čovjek gubi kontakt sa drugima sa kojima je trebalo da provjeri svoje i opšte vrijednosti i da se u odnosu na njih odredi
- životne aktivnosti obično nisu praćene zadovoljstvom
- pojavljuje se inferiornost koju prati više neuspjelih izbora
- partneri koji se biraju bi trebalo da svojim interesovanjem, brigom i stavom podrške, u stvari, povrate izgubljeno samopouzdanje
- ako od početka postoji nisko samopouzdanje, ono određuje izbor partnera koji najčešće svojim obrazovanjem i emocionalnim sposobnostima ne odgovara onome koji bira
- od partnera se očekuje da će uvijek štititi i da će biti spremad da da više nego što traži za sebe
- ili se događa da se bira partner čija je inferiornost još više izražena
- u osnovi, postoji strah da će superiorniji partner funkcionisati kao roditelj koji je omalovažavao dijete
- ako se u djetinjstvu formira začetak lošeg mišljenja o sebi, najčešće raste osjećanje neprijateljstva i samouništenja
- izbor partnera može da bude motivisan time da partner pomogne u neutralisanju takvih osjećanja i da nadoknadi topla i prijateljska osjećanja koja nisu doživljena u djetinjstvu
12
Q
tipovi izbora partnera?
A
- narcistički izbor
- izbor po tipu naslanjanja
- incestni izbor
- invertan izbor
13
Q
narcistički izbor?
A
- partner bi trebalo da bude isti kao onaj ko bira, da podsjeća na njega (najčešće na ono kakav je nekad bio) ili da odgovara idealu “ja”
- čovjek u partneru traži sebe
- partner se bira ili sa potrebom poistovjećivanja s njim ili se traži suprotnost u partneru
14
Q
izbor partnera po tipu naslanjanja?
A
- traži se partner koji će igrati ulogu roditelja
- žena - majka koja hrani
- muškarac - otac koji štiti
-cilj je da se obezbijedi partner s kojim se učvršćuje i zaštićuje ličnost koja vrši izbor - nije važan partner, niti odnos sa njim
- bitna je pozicija onoga koji bira i dio koji on zauzima u partnerskom odnosu
15
Q
incestni izbor?
A
- neurotiča endogamija
- partner se bira prema sličnosti sa roditeljem suprotnog pola i uključuje karakteristike fizičkog izgleda, temperamenta, tipa emocionalnog reagovanja i druge osobine (npr. škrtost, urednost…) - neurotička egzogamija
- postoji pokušaj da se negira incest na nekoliko načina:
* dugotrajnim izbjegavanjem da se zabavljanje sa partnerom pretvori u brak
* bira se partner druge rase, kulture, socijalnog porijekla, religije…
* nekad se bira partner bez ikakvog seksualnog iskustva - ponavljanje situacije trougla se zapaža u onim izborima u kojima se partner spašava od nečeg trećeg: postojeće veze, zavisnosti od alkohola…
- neurotička poligamija/donžuanski tip
- cilj je da se stalnim mijenjanjem partnera pobjegne što dalje od slike roditelja suprotnog pola, i to sve dotle dok se pri izboru ne izbriše svaka sličnost sa roditeljem
